De Mexicaanse Revolutie

In 1910 brak in Mexico een conflict uit dat de geschiedenis in zou gaan als de Mexicaanse Revolutie. De revolutie liep uit op een totale burgeroorlog tussen verschillende facties, die steeds wisselende allianties sloten. In 1917 werd een nieuwe grondwet aangenomen, die het einde van de revolutie inluidde. In 1920 was de revolutie zo goed als over, hoewel er hier en daar nog schermutselingen plaatsvonden.

 Onrust in Mexico

De negentiende eeuw was voor Mexico een eeuw met veel onrust. Sinds de in 1821 de onafhankelijkheid was uitgeroepen, kende het land vele staatsgrepen en kleine revoluties. In 1876 maakte de generaal Porfirio Diaz daaraan een eind door de macht naar zich toe te trekken. Door handig verschillende belangengroepen tegen elkaar uit te spelen en aan individuele belangen tegemoet te komen wist hij de macht tot 1910 vast te houden. In die tijd wist hij ook de economie van het land te stimuleren door buitenlandse investeerders aan te trekken. Die legden fabrieken en spoorlijnen aan. De economische winsten die hij daarmee boekte, werden echter niet over de bevolking verdeeld. Slechts een kleine groep van oligarchen en grootgrondbezitters kon meeprofiteren. Daardoor was Mexico's welvaart in handen van slechts vijf procent van de bevolking. Toen rond 1910 het economische tij begon te keren en er bezuinigd moest worden, nam de onrust toe. Er moest bezuinigd worden en dat ging ten koste van de lonen van de lagere klassen. De armoede nam weer toe en stakingen waren aan de orde van de dag.

Interview met Diaz

In 1908 had Diaz zich in een interview met het Amerikaanse blad Pearsons Magazine laten ontvallen dat er rond 1910 wellicht verkiezingen mogelijk waren. Dat inspireerde verschillende oppositiegroepen om aan kiezers en presidentskandidaten te komen. Een van die kandidaten was Madero. Diaz was echter niet van plan om de verkiezingen te verliezen. Hij liet Madero opsluiten en claimde de verkiezingsoverwinning. Na zijn vrijlating vertrok Madero naar Texas, waar hij zich tot president uitriep en opriep tot een opstand in november. Die opstand mislukte, maar de oproep zorgde er wel voor dat andere groepen zich begonnen te roeren.

Diaz wordt verdreven

In het noorden begonnen de rebellenlegers van Pascual Orozco en Pancho Villa regeringstroepen aan te vallen. In het zuiden van het land hadden troepen van Zapata het juist op de grootgrondbezitters gemunt. De rebellen hadden in het voorjaar van 1911 dusdanig veel succes geboekt dat Diaz besloot te vluchten. Hij plaatste het federale regeringsleger onder commando van Victoriano Huerta. Het regeringsleger was echter verslagen. De rebellen konden een aantal belangrijke steden innemen en Madero werd door de rebellenleiders tot president benoemd.

President Madero

Madero's presidentschap functioneerde echter niet. Hij probeerde de onrust in het land te stoppen door het ieder naar de zin te maken, maar dat mislukte totaal. De door de revolutionairen gewenste hervormingen kwamen er niet en Zapato, Orozco en Villa keerden zich tegen Madero. Aan de andere kant kwamen ook de aanhangers van de verdreven president Diaz in actie.

Gevechten in Mexico-stad

Meer rebellengroepen ontstonden. In het vroege voorjaar van 1913 kwam het federale leger van generaal Huerta in aanvaring met volgelingen van Felix Diaz, een neef van de verdreven president. Tien dagen lang vochten de twee legers in de straten van Mexico-stad. Ondertussen begon ook de VS zich met de zaak te bemoeien. Terwijl hun troepen nog met elkaar in gevecht waren, nodigde de Amerikaanse ambassadeurs de twee kemphanen uit voor onderhandelingen. Met z'n drieën sloten ze een pact tegen Madero en onder dekking van de Amerikaanse oorlogsvloot zetten zij Madero af en installeerden Huerta als president.

Bewind van Huerta

Ook Huerta kon echter geen rust brengen. Zijn regering was tiranniek en Huerta verkeerde vaak onder invloed van alcohol, waardoor hij geen enkele populariteit genoot Madero's aanhangers hadden de wijk genomen naar het noorden, en kwamen onder leiding van Caranza. Nu weren er drie rebellenbewegingen in het noorden actief , terwijl in het zuiden Zapata nog steeds strijd leverde. De Amerikanen, die Huerta in het zadel geholpen hadden, keerden zich ook tegen de president en begonnen nu in het geheim Caranza te steunen. Huerta kon geen stand houden en vluchtte naar Europa, waardoor Caranza, met Amerikaanse steun president kon worden. De kersverse president raakte vrijwel meteen slaags met zijn collega-rebel Villa. Terwijl de twee rebellenlegers een bloedige strijd uitvochten wist Zapata vanuit het zuiden op te rukken en bezette Mexico-stad. Alle rebellengroepen waren nu in oorlog met elkaar.

Amerikaanse inmenging in het conflict

Er werd een poging gedaan om de vrede ter herstellen door een interim-president aan te stellen, Maar ook dat mocht niet baten. De Verenigde Staten werden nog even partij, toen de troepen van Villa de stad Columbus in New Mexico aanvielen. Een Amerikaans leger trok de grens over in een poging om Villa aan te pakken, maar dat mislukte. Wel vergrootte de Amerikaanse inmenging de chaos. Er ontstond een periode van anarchie waarin niet minder dan vier regeringen tegelijkertijd werden gevormd, die elkaar allemaal naar de kroon staken. Caranza kon uiteindelijk de meeste invloed winnen en riep zichzelf uit tot president. In die hoedanigheid begon hij in 1917 aan het schrijven van een nieuwe grondwet. Daarbij duldde hij geen tegenstand en hoewel de belofte voor nieuwe grondwet voor veel burgers een zegen was, verloor Caranza de steun van zijn bondgenoten onder de rebellenleiders. Zapata sneuvelde echter in een hinderlaag door Caranza's troepen. Caranza won aan invloed en net toen hij in 1920 een loyale regering wilde aanstellen, werd er in het noorden een nieuwe alliantie van rebellengroepen tegen hem gevormd. Caranza kon geen standhouden en Mexico-stad werd veroverd door de rebellen. Caranza zelf werd op de vlucht vermoord.

Op weg naar vrede

Na de dood van Caranza werd rebellenleider Obregon gekozen tot president voor vier jaar. Hij wist vrede te sluiten met de restanten van Villa's troepen en begon te werken aan de opbouw van het land. Hij probeerde de grondwet zo veel mogelijk door te voeren. Er kwam onderwijs en het landbezit werd hervormd. Obregons beleid was gematigd, en daarom niet populair onder streng conservatieven en de radicale revolutionairen, maar hij wist wel stabiliteit te brengen. Het aanstellen van Obregons regering wordt daarom vaak gezien als het einde van de revolutie en de burgeroorlog.