Een einde aan de papieren telefoongids

Er komt een einde aan de papieren telefoongids. Na bijna 140 jaar trouwe dienst wordt de gids voor dit jaar voor het laatst gedrukt. Hoeveel telefoonnummers stonden er eigenlijk in het eerste telefoonboek?

Het eerste telefoonboek

In 1876 werd de telefoon uitgevonden en ontwikkeld en Alexander Graham Bell was degene die het patent aanvroeg voor de uitvinding. Vijf jaar later, in 1881, werd in Nederland het eerste telefoonboek uitgegeven. De gids lag bij de telefooncentrale en er stonden 49 telefoonnummers in; het eerste openbare netwerk telde namelijk 49 abonnees. Dit netwerk werd opgericht door de particuliere Nederlandsche Bell-Telephoon Maatschappij (NBTM) in Amsterdam.

Het telefoonboek wordt dikker

Het netwerk groeide snel; in 1891 waren er al 3642 geabonneerden. Toen in 1895 de vergunning van het initiatief afliep besloot de gemeente van Amsterdam zelf een telefoonnet aan te leggen. Veel andere gemeenten gingen hierin mee en in 1913 waren de interlokale en lokale telefoonverbindingen van de NBTM door het Rijk overgenomen. In de daaropvolgende jaren werd het aantal telefoongebruikers groter en groeide het openbare telefoonnetwerk. In 1915 waren in Nederland 75.000 mensen aangesloten op het netwerk en het telefoonboek had welgeteld 758 pagina’s.

Telefoonboek en Gouden Gids

Het huis-aan-huis bezorgen van de gids begon toen Nederland werd opgedeeld in 45 regio’s. Elke regio kreeg een passende telefoongids die men thuis kreeg bezorgd. In de jaren zestig werd ook de Gele Gids, ook wel Gouden Gids genoemd, uitgeven. Dit was een commerciële variant op het telefoonboek, waarin de gegevens van bedrijven stonden. In 2008 werden de Telefoongids en de Gouden Gids samengevoegd.

Telefoongids houdt op met bestaan

Ook dit jaar worden er nog steeds telefoongidsen thuisbezorgd. Sinds 1996 verschijnen echter alle gegevens ook online en het laatste decennium is het gebruik van de papieren gids dan ook sterk gedaald. De oplage van de Telefoongids en de Gouden Gids is nu zo’n 3,5 miljoen terwijl dit op het hoogtepunt ongeveer 7 miljoen bedroeg.

Er zijn genoeg redenen voor de beslissing om de druk van de gids te beëindigen. Zo gebruikt tegenwoordig bijna niemand meer de telefoongids in boekvorm omdat iedereen op het internet naar telefoonnummers zoekt. Uitgever DTG (De Telefoongids BV) geeft aan dat een karige 2 procent van de Nederlandse bevolking de gids nog onmisbaar vindt. Ten tweede is zo’n enorm boekwerk ook niet erg milieuvriendelijk.

In 2012 nam Alexander Klöpping het initiatief om de site 'sterftelefoongidssterf.nl' op te richten. Hij betoogde dat de gratis telefoongids niet meer van deze tijd is. Dit standpunt namen meer mensen in en er was een Kamermeerderheid voor het afschaffen van de verplichte verspreiding van de gids. In januari 2018 maakte uitgever DTG bekend dat de papieren gids niet meer gedrukt zal worden in 2019. Wel komt er een speciale laatste editie als afscheid.