Geschiedenis van de Hollywood Blockbuster
De nieuwe Bondfilm ‘Skyfall’ staat op het punt een ‘Blockbuster’ te worden. Zo was de productie al na één week de meest succesvolle film ooit in de Britse bioscopen en gaat naar verwachting ook in de Verenigde Staten alle records van de vorige Bondfilms verbreken. Skyfall valt daarmee in lijn met de historische ontwikkeling van de Blockbuster, die in de afgelopen decennia een aantal duidelijke trends heeft doorgemaakt.
De oorsprong van het Hollywoodbegrip ‘Blockbuster’ is niet helemaal duidelijk. Een bekende verklaring werd overgenomen uit de theaterwereld, waar een stuk soms zo succesvol kon zijn dat alle andere voorstellingen in dezelfde wijk (‘block’) daardoor failliet (‘busted’) gingen. Het is echter waarschijnlijker dat de benaming is afgeleid van de ‘Blockbuster bom’, een Britse bom uit de Tweede Wereldoorlog die over genoeg explosieve kracht beschikte om een hele wijk weg te vagen.
Stomme film
Hoewel de term Blockbuster dus vermoedelijk pas ontstond in de jaren ’40, is het fenomeen zelf al veel ouder. Aan het begin van de 20e eeuw , waarin de stomme film zijn opmars maakte, ging het hierbij vooral om films met een oorlogsachtergrond, waaronder The Four Horseman of the Apocalypse (1921) en Wings (1927). Het grootste succes viel echter ten deel aan The Birth of a Nation (1915), het verhaal van twee gezinnen tijdens en na de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Met een budget van slechts 110.000 dollar haalde de productie maar liefst 15 miljoen dollar aan omzet binnen.
Musicals
Eind jaren ’20 bracht de introductie van geluid in films echter een verandering teweeg in de aard van de Blockbuster. Het filmpubliek bleek namelijk zeer enthousiast over deze nieuwe technologische ontwikkeling en dus koos het massaal voor het genre dat hier het meeste gebruik van maakte: de musicalfilms. Grote successen uit deze periode waren onder meer The Singing Fool (1928), The Broadway Melody (1929) en Whoopee! (1930).
Oorlogsfilms
Met de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog in 1939 maakten de oorlogsfilms weer een grootse comeback in Hollywood. Deze ontwikkeling resulteerde onder meer in de première van Gone With The Wind (1939), wederom een verhaal dat zich afspeelde ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog. De productie haalde in de openingsjaren ruim 390 miljoen dollar binnen en is daarmee (rekening houdend met inflatie) nog steeds de meest succesvolle film allertijden. Later richtten de oorlogs-Blockbusters zich meer op de Tweede Wereldoorlog, waaronder The Bridge over the River Kwai (1957) en The Longest Day (1962).
Ben-Hur en Star Wars
Vanaf de jaren ’60 vond er echter wederom een verschuiving plaats in de wereld van de Blockbusters. Naast een terugkeer van het succes van de musicalfilms – met onder meer The Sound of Music (1965) – richtte Hollywood zich steeds meer op grotere producties. Aanvankelijk ging het hier vaak om omvangrijke historische drama’s, waaronder Ben-Hur (1959), Spartacus (1960) en Cleopatra (1963). Met de opkomst van special effects in de jaren ’70 en ’80 werden ook actiefilms en sciencefiction steeds populairder. Bekende voorbeelden hiervan zijn onder meer 2001: A Space Odyssey (1968), Star Wars (1977), Raiders of the Lost Ark (1981) en E.T. (1982).
Skyfall
In de laatste jaren komen de Hollywood successen vooral voort uit voortzettingen van bestaande filmreeksen en verfilmingen van boeken en stripverhalen, waaronder The Lord of The Rings (2001-2003), Harry Potter (2001-2011) en filmreeksen van Marvel- en DC-superhelden. Ook de nieuwe Bondfilm Skyfall valt wat dat betreft binnen deze ontwikkeling. Weliswaar is het verhaal niet gebaseerd op een boek van Ian Flemming , maar de film grijpt wel terug op een reeks die al meer dan 50 jaar succesvol blijkt.
Desalniettemin blijft het ook in deze tijd nog de moeite waard om te investeren in originele verhaallijnen, zo bewijst James Cameron. Twee door hem geschreven films, Titanic (1997) en Avatar (2009), zijn op dit moment namelijk de meest winstgevende films allertijden. Of de nieuwe Bondfilm Skyfall er in zal slagen om ook die records te verbreken blijft nog de vraag.
