De Maliebaan in Utrecht tussen 1905 en 1910 eerste fietspad Utrechts Archief

Het eerste fietspad van Nederland

Nederland staat nu bekend als een echt fietsland. En terecht: er zijn meer fietsen dan mensen in ons kleine kikkerlandje (bijna 23 miljoen), en de fietsinfrastructuur is goed geregeld. Toen de fiets net geïntroduceerd was in Nederlan was het echter een duur speeltje voor rijke mensen.

Opkomst van de fiets

Toen rond 1867 de eerste fietsen in Nederland verschenen, zagen die er heel anders uit dan wij nu gewend zijn. Het frame was gemaakt van hout, de banden van ijzer en ze hadden één heel groot en een heel klein wiel. Dit model werd de ‘hoge bi’ genoemd. Zoals je je waarschijnlijk wel kunt voorstellen, waren deze fietsen niet heel comfortabel om op te rijden. De fietser zat ook nog eens hoog boven de grond, zodat het onmogelijk was om snel met de voeten op de grond te komen. De kans op ongelukken was daarom groot. Deze eerste fietsen waren dan ook vooral bedoeld om indruk te maken op andere mensen, want ze waren erg duur en niet voor iedereen bereikbaar.

Maliebaan in Utrecht wordt eerste fietspad

Ondanks (of juist omdat) fietsen kort na de introductie ervan alleen beschikbaar waren voor rijke mensen, besloot het stadsbestuur van Utrecht in 1885 om van een van de voetgangerspaden op de Maliebaan een fietspad te maken. Hiervoor waren maar 45 handtekeningen van fietsers nodig. De meeste straten in Utrecht waren in die tijd bedekt met kinderkopjes, niet erg comfortabel voor de fietsers op hun hoge bi. Het gloednieuwe fietspad op de Maliebaan werd daarom bedekt met het voor fietsers praktischer grind. Voor de voetgangers was het nieuwe fietspad wel even wennen. In brieven naar het blad van de Algemene Nederlandse Wielrijdersbond werd geklaagd dat de wandelaars zich ‘arrogant’ gedroegen en niet op tijd aan de kant gingen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Nederland fietsland

Na het eerste fietspad aan de Maliebaan breidde de fietsinfrastructuur zich langzaam verder uit. In 1911 lag er 84 kilometer fietspad in Nederland. Die paden waren vooral bedoeld om fietsers van autowegen af te houden. In 1965 was het aantal kilometers al opgelopen tot 7000. Dat is nog steeds niet veel vergeleken met de 35.000 kilometer fietspad die nu in Nederland ligt. De grootste groei van het fietspadennetwerk vond plaats tussen 1978 tot 1988, toen de overheid in korte tijd veel in fietspaden investeerde en het aantal kilometers met meer dan 70% toenam. Hoeveel kilometers er ook zijn bijgekomen sinds het eerste fietspad in 1885, een ding hetzelfde gebleven: het drukste fietspad van Nederland ligt nog steeds in Utrecht, al is dat tegenwoordig op het Smakkelaarsveld in plaats van de Maliebaan.