Het Griekse scheppingsverhaal: van Chaos tot oorlog en bedrog

Voordat de wereld werd geschapen heerste de Chaos. In de gitzwarte massa woelden de elementen aarde, water, vuur en lucht kriskras door elkaar. De kiemen van het leven lagen diep verborgen en kwamen pas tot uiting nadat de scheppende krachten hun werk gingen doen.

Gaia en Ouranos

De scheppende krachten scheidden aarde en water van elkaar en creëerden de hemel met zijn sterren en planeten. De aarde (Gaia) en hemel (Ouranos/Uranus) vormden een machtig godenpaar en heersten in het vroegste begin over het heelal en alle andere goden. Hun kinderen, de twaalf Titanen en de eenogige Cyclopen, joegen Ouranos schrik aan, waarna hij besloot hen in de Tartaros te werpen, een diepe duistere afgrond. Gaia kon niet verdragen dat haar kinderen zo werden behandeld en daalde af in de gevangenis om hen ervan te overtuigen hun vader van zijn heerschappij te beroven.

Kronos – kinderen eten uit angst

De meeste Titanen waren huiverig, maar Kronos, de jongste van het stel, was toch bereid een poging te wagen. Gaia bevrijdde hem uit zijn boeien, waarna de jongeling zijn vader met een zeis te lijf ging. Kronos versloeg zijn vader en verkreeg zo de heerschappij over het heelal. Ouranos vervloekte hem en voorspelde dat hem hetzelfde lot zou treffen – de zoon van Kronos zou ook zijn vader verslaan. De andere Titanen werden ook bevrijd en heersten samen lange tijd over het heelal. Kronos nam zijn zus Rhea tot vrouw, maar at uit angst voor de vloek van zijn vader al hun kinderen op. Rhea kon het schouwspel niet aanzien en verstopte het twaalfde kind, Zeus, waarna zij haar man een steen met een dekentje eromheen liet opeten.

Zeus & de Titanenstrijd

Zeus bleek een strijdvaardig type en riep de hulp in van de cyclopen, die gevangen waren gezet onder het bewind van de Titanen. Samen met hen en de andere goden versloeg Zeus de Titanen in de Titanenstrijd en werd hij de nieuwe leider van de wereld. Kronos, die zelf te oud was om de strijd te leiden, liet zijn neef Atlas in zijn plaats gaan. Uiteindelijk vergiftigde Zeus Kronos met een drankje en werden al zijn opgegeten broers en zussen weer uitgebraakt. Hij wierp hij de Titanen in Tartaros, waar zij gevangen gehouden werden. Voor Atlas bedacht Zeus een speciale straf. Hij werd veroordeeld om op de Westerse rand van de aarde (Gaia) te gaan staan en het hemelgewelf (Uranus) voor eeuwig op zijn schouders te dragen. Gaia en Uranus konden hierdoor hun verbintenis niet meer  in stand houden.

Prometheus & de mens

Na de oorlog met de Titanen verdeelden Zeus en zijn twee broers de wereld. Ze spraken af dat Zeus de hemel, Poseidon de zee en Hades de onderwereld zou regeren. De aarde regeerden zij samen en werd bevolkt door planten en dieren in alle soorten en maten, geschapen door Eros, god van de liefde en schoonheid. Er moest echter ook nog een wezen gecreëerd worden dat over al deze dieren en planten kon heersen. Eros beval daarom de Titanenzoon Prometheus, de ‘Vooruitdenkende’, zo’n heerser te scheppen. Uit het leem van de aarde, waarin ruwe oerkrachten verscholen lagen, schiep hij de mens naar het evenbeeld van de goden. Zijn creatie liep rechtop waardoor de mens het enige schepsel was dat naar de hemel en sterren zou kunnen kijken. Eros blies er leven in en gaf het een aantal eigenschappen die de dieren ook bezaten.

Vuur & Pandora

De dochter van Zeus, Pallas Athena, gaf de mens zijn denkvermogen zodat deze van de dieren onderscheiden werd. Het probleem was echter dat de mens in holen en grotten woonde en afhankelijk was van wat de aarde hen bood. Prometheus gaf aan deze mensen daarom in het geheim – en tegen de wil van Zeus in – het vuur. Zeus ontstak in woede en bond Prometheus aan een rots in het Kaukasusgebergte, waar iedere dag opnieuw zijn lever uitgevreten werd door een adelaar. Ook de mensen moesten het ontgelden, want Zeus schiep een vrouw, Pandora, en gaf haar een geheimzinnige doos die niet geopend mocht worden. Toen de broer van Prometheus, Epimetheus (de ‘Achternadenkende’), vervolgens de doos opende, verspreidden zich afschuwelijke wezens over de aarde (ziekten, rampen en misdaden). Het enige wezen dat overbleef in de doos van Pandora was ‘Hoop’.