Meer doden door de hongerwinter
Vrouwen die tijdens de hongerwinter jong waren en ernstig ondervoed, hebben meer kans op hart- en vaatziekten later in hun leven. Dat blijkt uit onderzoek van het UMC Utrecht en het AMC in Amsterdam onder bijna 8.000 vrouwen die tijdens de Hongerwinter van 1944 tot 1945 honger hebben geleden.
Tijdens de Hongerwinter, die duurde van december 1944 tot en met april 1945, was in westelijk Nederland heel weinig voedsel beschikbaar. Het was een zeer strenge winter met grote schaarste aan voedsel en brandstof. Twintigduizend Nederlanders kwamen om van de honger en kou.
Blokkade
De Nederlandse regering in Londen had op 17 september 1944 een Algemene Spoorwegstaking afgekondigd. Deze operatie viel samen met Operatie Market Garden, de grootste geallieerde luchtoperatie uit de geschiedenis. Als antwoord op deze acties blokkeerde de Duitse bezettingsmacht alle voedseltransporten. De blokkade duurde zes weken en de gevolgen waren catastrofaal. In die periode werd wel het zuiden van Nederland bevrijd, maar het westen viel nog onder het juk van de bezetter. De rivieren en het IJsselmeer waren dichtgevroren en de frontlijn die dwars door Nederland liep blokkeerde alle wegen van oost naar west. Het gevolg was dat er geen voedsel of kolen naar het westen vervoerd konden worden. Het gebied werd van alle mogelijke hulpgoederen, brandstoffen, kleding en medicamenten afgesneden.
Levensomstandigheden
Het waren zware maanden voor de bevolking in het westelijk deel van het land. Bij gebrek aan gas en elektriciteit was er geen licht, verwarming of kookmogelijkheid. Inventiviteit beleefde een hoogtepunt en het wonderkacheltje werd uitgevonden, een blik met een gaatje erin waar takjes in verbrand werden. De takjes moesten ook ergens vandaag gehaald worden en in de winterse steden was hout niet in grote mate voorhanden. Zodoende werden de houtjes tussen de tramrails meegenomen en werden bomen illegaal omgezaagd. Burgers mochten zich na acht uur ook niet meer op straat vertonen, de spertijd. Na het branden van kleine stompjes kaars gingen mensen maar op tijd naar bed. Op vertoon van de bonnenkaart kon stamppot of soep met aardappelschillen worden afgehaald.
Hongertochten
De situatie was het ergste binnen de Randstad. Om toch nog aan eten te kunnen komen ontstonden er hongertochten. Mensen fietsten of liepen naar het oosten en het noorden van het land om daar nog voedsel te kunnen bemachtigen. Uiteindelijk vonden er in april 1945 voedseldroppings plaats door geallieerde vliegtuigen, zoals operatie Manna. Op 5 mei werd ook het westen van het land bevrijd. De oorlog was voorbij, maar de laatste maanden van de oorlog hadden hun tol geëist. Meer dan 20.000 Nederlanders waren namelijk gestorven in de eerste maanden van 1945. Nu blijkt uit het onderzoek, uitgevoerd door epidemioloog Annet van Abeelen, dat de hongerwinter bovendien een staartje heeft. Ernstig ondervoede vrouwen die tijdens de Hongerwinter tussen 10 en 17 jaar waren, hebben 50 jaar later meer kans op hart- en vaatziekten.
