Nederland in de langste oorlog ooit: de 335-jarige Oorlog tegen de Scilly-eilanden

17 april 1986 – de Nederlandse ambassadeur Huydecoper reist naar de Zuid-Engelse Scilly-eilanden om een vredesakkoord te ondertekenen. Het akkoord betekent het einde van de langste oorlog ooit. 335 jaar lang zijn Nederland en de Scilly-eilanden met elkaar in oorlog geweest. Hoewel... er is al die tijd geen schot gelost! Hoe raakte Nederland en de Scilly-eilanden betrokken bij deze ‘oorlog’?

De Scilly-eilanden zijn een kleine eilandengroep voor de zuidwest kust van Engeland Engeland; er wonen maar 2000 mensen en van de 145 eilandjes zijn er slechts vijf bewoond. Toch wisten deze eilanden in 1651 in een oorlog met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden te belanden.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De Engelse Burgeroorlog

Tussen 1639 en 1651 woedde in Engeland een burgeroorlog tussen koningsgezinden en de aanhangers van het parlement. De Republiek koos in deze oorlog voor de veilige weg en steunde Oliver Cromwell, de leider van de parlementaire factie die aan de winnende hand was.

Het begin van een eeuwenlange oorlog

De aanhangers van het koningshuis werden al snel door de legers van Cromwell teruggedrongen. Alleen Cornwall bleef lang een koningsgezind bastion, maar toen de koningsgezinden ook daar werden teruggedrongen, vluchtten ze naar de Scilly-eilanden, een eilandengroepje voor de kust van Cornwall. Daar konden ze gebruik maken van hun laatste troef: de marine. In het geschermutsel rondom de eilanden kaapte de koningsgezinde Engelse marine een aantal handelsschepen uit de Republiek, gezien de Republiek de koningsgezinden vijandig gezind was. Admiraal Maarten Tromp reisde met een vloot naar de eilanden af om een vergoeding te eisen, maar de inwoners weigerden gehoor te geven aan de vorderingen van de admiraal. Tromp zou zich daardoor genoodzaakt hebben gezien om de eilanden de oorlog te verklaren. Daarbij zou hij zijn oorlogsverklaring specifiek aan de eilanden hebben gericht, niet aan heel Engeland. Het ging hem immers om genoegdoening vanuit de koningsgezinde machthebbers op de eilanden, niet om Cromwell, die een bondgenoot van de Republiek was. Om die genoegdoening af te dwingen, blokkeerde Tromp met zijn vlooteskader de eilanden, maar tot echte gevechten kwam het niet. 

Niet lang na Tromps oologsverklaring zouden de troepen van Cromwell de laatste koningsgezinde weerstand in Engeland breken en gaven de koningsgezinden zich over. De angel was uit het conflict en Tromp kon naar huis. Daarbij werd echter één ding vergeten: vrede. Hoewel de Scilly-eilanden nu weer deel waren van het Engeland van Cromwell en dus niet meer een losse factie waren, laat staan een onafhankelijke staat, werd er nooit verklaard dat de vijandelijkheden weer ten einde waren. 

Geen schot gelost

Hoewel van een oorlog in de praktijk dus geen sprake was, verkeerden Nederland en de Scilly-eilanden door het ontbreken van een vredesverdrag 335 jaar in staat van oorlog. Pas in 1985 kwam een Britse historicus erachter dat de vrede nooit ondertekend was. Op 17 april 1986 reisde de Nederlandse ambassadeur Huydecoper naar de eilanden om de vrede officieel te bevestigen. Hiermee eindigde de langste ‘oorlog’ ooit na 335 jaar. Hoe serieus die aangelegenheid was, bleek uit een grapje van de ambassadeur, die naar verluidt ze opmerkte dat de inwoners van de Scilly-eilanden waarschijnlijk eeuwenlang in angst hebben geleefd, wetende dat de Nederlanders elk moment konden aanvallen. 

Was er wel oorlog?

Onder historici heerst er grote twijfel of er wel ooit een echte oorlog is geweest. Niet alleen is er in de 335 jaar dat de oorlog geduurd zou hebben, nooit een schot gevallen, het is ook maar de vraag in hoeverre Tromps ‘oorlogsverklaring’ een echte oorlogsverklaring was. Volgens de Britse historicus Bowley had Tromp eigenlijk geen autoriteit had om een oorlog te verklaren. Volgens hem zou de oorlogsverklaring, als Tromp die al had gestuurd, helemaal niet rechtsgeldig zijn geweest. Daarnaast betoogt hij dat de vrede die na de Eerste Engelse oorlog werd gesloten, ook voldoende zou zijn geweest om alle vijandelijkheden formeel te beëindigen. Toch bleef het verhaal over de oorlog een populair verhaal onder de bewoners van de Scilly-eilanden, tot Huydecoper in 1986 de vrede formeel ondertekende. Of Tromps oorlogsverklaring nou echt was of niet, de vrede is dat in ieder geval wel. 

De kortste oorlog ooit? Dat was de Engels-Zanzibarese oorlog, die maar 38 minuten duurde.

Afbeelding

• Afbeelding 2: Het Scillonische kruis, de onofficiële vlag van de Scilly-eilanden. Steve Duncan, 6 april 2007. [Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported] via Wikimedia Commons