Geschiedenis vrijdag de dertiende

Oorsprong van vrijdag de dertiende

Nummer 13, zwarte katten en ladders op straat. Op vrijdag de dertiende lijkt ongeluk aan de orde van de dag.  Hoe komt het dat we deze vrijdag én het getal 13 zo in verband brengen met rampspoed? 

Op vrijdag de 13e worden er minder huwelijken gesloten, ziekenhuizen hebben geen operatiekamer met het nummer en in gebouwen ontbreekt vaak de 13e verdieping. Mensen blijven het liefste thuis op deze dag van ongeluk. Eén van de verklaringen is een verhaal over Freya, de Germaanse godin van vruchtbaarheid, liefde en schoonheid.

Freya en de zwarte kat

Over deze Aphrodite doet een mythe de ronde waaruit vrijdag de dertiende zou kunnen zijn ontstaan. Ze is de vrouw van de oppergod Odin en de enige die naast hem op de troon mag zitten. Het verhaal gaat dat Freya rondreed in een wagen getrokken door twee wilde katten. Een witte - en een zwarte kat, die de volle maan en de nieuwe maan zouden symboliseren. In latere jaren werd door de katholieke kerk slechts nog gesproken over enkel een zwarte kat. Die verbeelding kennen we ook bij ‘heksen’.

Dertien vrouwen en hun heksensabbat

Ook heksen blijven in de sage niet achterwege. Iedere vrijdag zouden dertien vrouwen in gezelschap van zwarte katten een heksensabbat houden onder leiding van de godin. In latere verhalen en sagen versmolten de heks en de zwarte kat. Heksen en katten werden door de kerk gezien als kwade symbolen. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor onze huidige angst voor de gevreesde dag.

Laatste avondmaal met 13 discipelen

Er zijn nog verschillende andere oorsprongen waardoor vrijdag de dertiende als dag van rampspoed wordt bestempeld. Zo is Jezus op een vrijdag gekruisigd en werden de doodvonnissen bij de Romeinen en later de Engelsen op vrijdag voltrokken. 13 is in dit geval een ongeluksgetal omdat 13 discipelen aanwezig waren bij het Laatste Avondmaal van Jezus.

Ongeluksdag voor de Tempeliers

Nog een laatste mogelijke verklaring voor vrijdag de dertiende als ongeluksdag: Op vrijdag 13 oktober 1307 werden alle Tempeliers in Frankrijk opgepakt door Philips de Schone. Dit bleek later de opmaat te zijn naar de complete vernietiging van de orde.

Ook interessant: 

Rubrieken: 

Religie: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

VOC

Lees het aankomende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 15 november een abonnement.

Zeppelin

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 14 november 23:59 u. een abonnement.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Nu in de winkel

Het nieuwe nummer is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt