Tentoonstelling ‘In Vredesnaam’ in Centraal Museum Utrecht

De tentoonstelling ‘In Vredesnaam’ biedt een historische achtergrond bij de viering van 300 jaar Vrede van Utrecht in 2013. Deze ‘Vergeten Vrede’ is in Nederland relatief onbekend, maar in het buitenland staat de stad Utrecht juist bekend vanwege deze belangrijke onderhandelingen. De internationale historische tentoonstelling ‘In Vredesnaam’ toont waarom de vrede zo belangrijk is in de wereldgeschiedenis en waarom het de stad Utrecht wereldfaam bezorgde.

De tegenstelling tussen protestanten en katholieken loopt als een rode draad door de tentoonstelling heen. Foto: Milan van Lange

‘In Vredesnaam’ is een verhalende historische tentoonstelling en chronologisch-thematisch van opzet. Via historische objecten en de bijbehorende verhalen maakt de bezoeker als het ware een wandeling door de tijd, van het ontstaan van de godsdienstoorlogen in de 16e eeuw tot het sluiten van de vrede in 1713 en de ‘vrede anno 2013’. Als startpunt is gekozen voor de tegenstellingen tussen protestanten en katholieken die de Reformatie in het Europa van de 16e eeuw met zich meebracht. Deze tweedeling loopt als een soort rode draad door de tentoonstelling en is bijvoorbeeld terug te zien in het kleurgebruik op de muren. Naast de portretten van kerkelijke hervormers als Luther en Calvijn worden ook typische religieuze objecten getoond, zoals een 17eeeuwse bijbel en een gouden monstrans. Daarna wordt de bezoeker meegenomen naar de godsdienstoorlogen die Europa gedurende de 16e en 17e eeuw in hun greep hielden.

Slagveld

Eerdere pogingen tot het bereiken van een duurzame vrede, zoals de Vrede van Westfalen in 1648, passeren ook de revue. Aan de hand van een authentiek portret van Lodewijk XIV krijgt de bezoeker inzicht in de ambities van de op macht beluste Zonnekoning van Frankrijk. Zijn oorlogszucht werd destijds gevreesd door omliggende landen. In dezelfde zaal is zijn grote tegenstander stadhouder-koning Willem III te zien, die ruim dertig jaar tegen de Fransen streed. Een bijzonder onderdeel van de tentoonstelling is het slagveld: een met zand opgespoten verhoging met daarop een bijzondere verzameling wapens, kanonskogels en andere authentieke militaire objecten. Er zijn zelfs originele schedels van oorlogsslachtoffers tentoongesteld. De objecten zijn afkomstig van een Duitse privéverzamelaar en worden getoond met op de achtergrond een grafische weergave van het verloop van de ‘Slag bij Höchstädt’ in 1704.

Originele vondsten uit 1704 op het slagveld in de tentoonstelling. Foto: Milan van Lange

Vredestafel

De tentoonstelling geeft ook inzicht in de factoren die uiteindelijk leidden tot de noodzaak van het sluiten van vrede, zoals de enorme kosten die het voeren van oorlog met zich meebracht. Langs een 17eeeuwse geldkar lopen de bezoekers verder door de tijd naar een replica van het Utrechtse stadhuis, waar destijds de onderhandelingen plaatsvonden. In de zaal staan verschillende tafels opgesteld, die met behulp van bijvoorbeeld een originele verdragstekst de onderhandelingen en de uitkomst daarvan tonen. In de tentoonstelling is ook aandacht voor de viering van de Vrede van Utrecht, met 17e eeuwse afbeeldingen van het vuurwerk en een speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerd stuk van Georg Friedrich Händel. Tot slot maakt de bezoeker via oorlog en vrede door de eeuwen heen een sprong in de tijd naar het heden. In de ‘Werkplaats voor de Vrede’ kunnen bezoekers zelf ervaren hoe het is om bijvoorbeeld als gezant in de 18e eeuw te onderhandelen met het 'Europees onderhandelspel'.

De tentoonstelling ‘In Vredesnaam’ is onderdeel van de grootse viering 300 jaar Vrede van Utrecht. Er is geprobeerd om in verschillende Utrechtse musea een soort doorlopend verhaal te creëren omtrent het bredere thema vrede. Voor liefhebbers van historische tentoonstellingen, en zeker voor degene die graag wil ontdekken hoe het nu echt zat met de Vrede van Utrecht, is ‘In Vredesnaam’ dan ook zeker de moeite waard.

De tentoonstelling ‘In Vredesnaam’ is van 11 april t/m 22 september 2013 te zien in het Centraal Museum te Utrecht. Meer informatie via deze link.