Van camping tot glamping: een geschiedenis van kamperen

Voor veel kampeerders gaat niets boven de vrije natuur. Anderen genieten van het buitenleven op een luxe camping. Toch zijn er overeenkomsten, beide zijn op zoek naar frisse lucht, een groene omgeving en een hele fijne vakantie.

Tot op de dag van vandaag is de reiziger overgeleverd aan natuurlijke omstandigheden. Eeuwenlang moesten handelaars en reizigers slapen in de wilde natuur. In deze oude reizen speelde het kamperen natuurlijk een rol. Kamperen was noodzakelijk: reizigers of handelaars trokken naar plekken waar geen mogelijkheid tot overnachting was. Kamperen was nooit een doel, het slapen in tenten was een middel.

Het plezierkamperen

In de negentiende eeuw veranderde de visie op de wildernis. In Groot-Brittannië ontstond een beweging die verkondigde dat de natuur heel mooi kon zijn. De natuur moest beleefd worden. Leven, slapen en het doorbrengen van tijd in deze natuur hoorde hierbij. Rijken en middenstanders konden zich een dergelijke natuurvakantie veroorloven. Het primitieve kamperen bracht de vakantieganger in contact met de natuur: kamperen werd een doel op zichzelf.

Vervoeren met een fiets

Het was de Brit Thomas Hiram Holding die in 1901 de Association of Cycle Campers oprichtte. Als sinds 1878 experimenteerde Holding met het vieren van de vakantie op de fiets. Hij ontwikkelde lichtgewicht kampeeruitrustingen die eenvoudig met de fiets vervoerd konden worden. Stedelingen en natuurvorsers konden met deze uitrustingen op de fiets afgelegen gebieden bezoeken. De mens kon één worden met de natuur.

De regels van het kamperen

De grootste verdienste van Holding was zijn boek, The Campers Handbook, gepubliceerd in 1908. Dit boek moest de reiziger helpen zijn of haar weg te vinden in de natuur. In deze tijd was het kamperen ongereguleerd. Er waren geen campings en de kampeerders moesten zélf een geschikte plek vinden om te slapen. Het opzetten van de tent, het koken van voedsel en het graven van een toilet gebeurden in de vrije natuur. Het was het primitieve aan dit leven dat mensen zo enthousiast maakte.

Het Nederlandse antwoord

De Nederlandse Carl Denig beantwoordde de Britse kampeerlust met een eigen vereniging. Zijn Nederlandse Toeristen Kampeer Club werd opgericht in 1912. Ook hij verkocht complete kampeeruitrustingen. Kamperen werd razendsnel populair. Volwassenen gingen de natuur in en kinderen konden mee met allerlei zomerkampen.

De ‘vrije’ natuur

In de natuur waren geen regels en was iedereen vrij, althans, dat was de gedachte van Holding en Denig. In de praktijk probeerden dorpjes en gemeenten het vrije kamperen aan banden te leggen. Kamperen in de vrije natuur werd in veel gebieden verboden. Een vergunning was dan vaak verplicht. In 1925 werd het eerste Nederlandse kampeerterrein geopend, meer volgden snel.

Zoveel mensen, zoveel kampeerwensen

Vanaf de jaren 1950 werd de vakantie voor meer mensen bereikbaar. Meer mensen gingen kamperen, dit was in veel gevallen goedkoper dat het overnachten in een hotel. Veel mensen hebben veel meningen. Er ontstonden veel verschillende soorten van kamperen. Ook deed de caravan haar intrede. Sommige kampeerders, zoals backpackers en bergwandelaars houden nog altijd vast aan het primitieve kampeerleven.

Zoveel mensen, zoveel kampeerwensen

Het vrije kamperen is in veel landen aan banden gelegd. In Nederland mag je alleen je tent opzetten op campings met vergunning. Er bestaan ook de zogenoemde paalkampeertereinen, hier mag je staan voor een periode van 72 uur. In andere landen is meer vrijheid. In Schotland mag je gaan en staan waar je wilt, in Scandinavië ben je vrij om te gaan zolang je uit het zicht van bewoond gebied blijft. In Zwitserland is het kamperen enkel mogelijk boven de boomgrens. Dergelijke regels verzekeren dat het kamperen in de natuur blijft.

Een bed, een bad, een koelkast, een camping

Sommige mensen willen een ander soort vakantie. Een grote groep wil een rustige vakantie, waar kun je de rust beter vinden dan in de natuur? Moderne campings bieden meer faciliteiten, tenten worden luxer. Steeds meer mensen reisden met de auto, en dit gaf de nieuwe kampeerders de kans méér spullen mee te nemen. Bij de natuur, maar niet overgeleverd aan de natuur, dat was het devies. De meest moderne, én meest luxe, variant is Glamping, of glamorous-camping. Alle luxe van een huis of een hotelkamer is nu te vinden in een grote tent, misschien is er zelfs meer luxe. Koken en wassen in de natuur is gemakkelijker dan ooit. De natuur is hier volledig getemd. In Nederland is de Glamping in korte tijd heel populair geworden.

Het kleine huis op de camping

Het kamperen is niet meer zo vrij als het ooit was. In veel landen is het kamperen aan banden gelegd. Voor deze campings moet in sommige gevallen gereserveerd worden; kampeerplekken zijn niet voor het uitkiezen. Je hoeft niet ver te reizen om te kamperen. Sommige stedelingen proberen het drukke stadse leven te ontvluchten op een camping. De camping vormt voor deze mensen een tweede huis. Dit huis kent veel groen en frisse lucht, maar dezelfde luxe als het eerste huis. De wil om in primitieve omstandigheden te leven speelt hier al geen rol meer.

De strijd tegen de natuur

Natuurlijk is het kamperen niet meer wat het ooit geweest is. Maar wat was het kamperen dan ooit? Vroeger was kamperen noodzaak. Het was nodig om te overleven. Het plezierkamperen had als doel de natuur méér te laten zijn dan een overlevingsstrijd. Kampeeruitrustingen en kampeerhandboeken moesten de kampeerder een stevige greep op de natuur geven, zodat hij of zij ongestoord van de natuur kon genieten. Tegenwoordig temt men de natuur nog steeds, maar op andere manier. Glamping is misschien wel de grootste overwinning ván maar ook ín de natuur.