Vijf moderne gebruiken uit de Griekse Oudheid

Sinds jaar en dag is de klassieke oudheid voor Europa belangrijk geweest. Daar zouden de fundamenten wortels gelegd zijn voor de moderne Europese samenleving en cultuur. Elk Europees land vertoont eigen gelijkenissen met de Grieken en de Romeinen. Alhoewel de gewoonten en gebruiken wel veranderd zijn, zijn toch veel kenmerken te herleiden naar de Oude Grieken. Hieronder een lijst van vijf Griekse gebruiken die we vandaag de dag nog tegenkomen.

Atheense democratie

Bovenaan dit lijstje staat natuurlijk de Atheense democratie. Hoewel wij vandaag de dag de Atheense democratie niet meer als een echte democratie beschouwen, was Athene wel revolutionair voor zijn tijd. De stad was in het Oude Griekenland het intellectuele middelpunt, met onder andere theatervoorstellingen en de samenkomst van veel schrijvers en dichters. Het denken van de individu was daarin belangrijk en de burgers mochten mee stemmen in de wetgeving. De rijke burgers mochten deelnemen aan vergaderingen en konden zo de stad (mee)besturen. Ook vandaag de dag hebben bijna alle burgers een stem in het regeringsproces. Het woord democratie komt dan ook van het woord ‘demos’ wat ‘volk’ betekend.

Geneeskunde en wetenschap

Door veel te leren van de Arabieren en Egyptenaren tilde het Oude Griekenland de geneeskunde naar een hoog niveau. Medische technieken werden bestudeerd en voor het eerst in de Westerse wereld toegepast. Zo is Hippocrates een van de grondleggers van onze moderne geneeskunde. Hij was ervan overtuigd dat goed eten het beste medicijn was en dat bidden tot de goden niet hielp. Hij wilde geen afbreuk doen aan de goden, maar sommige dingen moesten de mensen zelf oplossen. De behandeling werd bepaald aan de hand van een diagnose op basis van lichamelijke klachten. Een stoombad of een operatie werden voortaan de manier om mensen te genezen. Medische wetenschap scheidde zich zo van tovenarij en godsdienst.

Grote Griekse filosofen

De oudheid staat vooral bekend om de door haar voortlevende Griekse filosofen; Plato, Aristoteles en Socrates. Zij hielden zich bezig met het ontstaan en bestaan van de wereld. De antieke mythen werden afgedaan als verzinsel en de mens kwam centraal te staan. Voornamelijk de natuurfilosofie over de wereld en de rol van de mens werd groot in het Oude Griekenland. De filosofen schreven over allerlei zaken en namen geen blad voor de mond. Daardoor kregen ze in die tijd zelf vaak veel kritiek. Desondanks werden ze in de Renaissance als helden gezien en beschouwen wij ze nu als grote denkers, die met hun ideeën hun tijd ver vooruit waren.

Grieks schoonheidsideaal

Alhoewel dit geen gebruik of gewoonte is, hebben wij ons schoonheidsideaal van het menselijk lichaam van de Grieken overgenomen. ‘De Discuswerper’, een beeld van de bronsgieter Myron van Eleutherae uit 450 v.Chr., werd bijvoorbeeld in de oudheid gezien als een mooi, mannelijk ideaal. De man was atletisch en gespierd, maar had toch sterke gelaatstrekken. De vrouw werd veelal jeugdig weergegeven, met mooie ronde vormen en een slanke taille. Bij haar wordt voornamelijk het moederschap benadrukt. In de Griekse beelden was voornamelijk de symmetrie belangrijk en mensen met een symmetrisch gebouwd lichaam waren het aantrekkelijkst, aldus de wiskundige Pythagoras.

Neoclassicistische architectuur

Iets anders wat ons nog erg aantrekt zijn de Griekse en Romeinse gebouwen. De meeste antieke wereldwonderen komen uit de tijd van de Grieken. Zuilen en tempels zijn voor ons nu een symbool van macht, net als in de Oudheid zelf. Zo zijn verschillende gebouwen in de negentiende eeuw gemaakt in neoclassicistische stijl. Denk hierbij aan het British Museum in London, het Capitool in Washington D.C. en het Lincoln Memorial in de VS en de Brandenburger Tor in Berlijn.

Slechte gebruiken

Natuurlijk was de Griekse Oudheid niet alleen maar een paradijs. Veel gewoonten zouden wij niet accepteren. Zo waren slaven volop aanwezig in de Griekse samenleving. Dat waren de oude Grieken gewoon, omdat de volkeren voor hen ook slaven gebruikten. Vrouwen werden, met uitzondering van de polis Sparta, onderdrukt door de mannen en hadden ze weinig rechten. De samenleving van de Grieken was daarnaast strak verdeeld in rangen. Het was moeilijk om te wisselen van rang of om burgerrecht te krijgen. Ook vloeide het bloed talrijk, door de vele oorlogen die plaatsvonden, meer dan nu. En waar alle mannelijke Grieken aan deel moesten nemen. Vandaag de dag is in de meeste landen de dienstplicht afgeschaft.