De geschiedenis van Guantánamo Bay
Trending – In november 2017 veroorzaakte een tentoonstelling in New York, waarin 36 creaties van Guantánamo Bay-gevangenen centraal stonden, ophef. Een deel van de gevangenen zou handlangers van terrorist Osama Bin Laden (1957-2011) zijn, tot groot verdriet van nabestaanden van 9/11. De Cubaanse marinebasis Guantánamo Bay zorgt al decennia voor veel opschudding en kwam regelmatig negatief in het nieuws.
De geschiedenis van Guantánamo Bay gaat terug tot de Spaans-Amerikaanse oorlog in 1898. Dit was een militair conflict dat op meerdere locaties tussen Spanje en de Verenigde Staten werd uitgevochten. De Verenigde Staten hadden al langere tijd Cuba in het vizier. Toen in 1898 een Amerikaans schip in de haven van de Cubaanse hoofdstad Havana tot ontploffing kwam, grepen de Verenigde Staten dit incident aan om de oorlog te verklaren aan Spanje.
Cuba en de Verenigde Staten
Cubaanse opstandelingen rebelleerden sinds 1895 tegen de Spaanse overheersing op het eiland. De Verenigde Staten steunden vanaf 1898 de Cubaanse opstandelingen, met als resultaat de verovering van Cuba in datzelfde jaar. Ook de Filipijnen, Guam en Puerto Rico vielen tijdens de Spaans-Amerikaanse oorlog in handen van de Verenigde Staten. Er werd vrede gesloten en in 1903 trokken de Amerikaanse troepen zich van Cuba terug. Cuba werd hierop formeel onafhankelijk, maar bleef nog lange tijd een Amerikaans protectoraat.
Overeenkomst
Nadat de Amerikanen zich terugtrokken, sloten zij een leaseovereenkomst af voor marinebasis Guantánamo Bay. De Verenigde Staten hadden de controle en jurisdictie over het gebied, maar de baai viel onder de soevereiniteit van Cuba. In 1934 werd de overeenkomst nogmaals bevestigd, toen de twee landen afspraken dat de Verenigde Staten ongeveer vierduizend dollar per jaar moesten betalen voor het leasen van het gebied. De overeenkomst werd permanent gemaakt, behalve als beide landen overeen zouden komen dat de lease afgebroken moest worden.
Relatie Cuba en Verenigde Staten op gespannen voet
Na de Cubaanse Revolutie (1953-1959), waarbij de communistische Fidel Castro (1926-2016) aan de macht kwam, groeide de weerstand tegen de Amerikaanse aanwezigheid op het Cubaanse grondgebied. In 1961 stelden de Verenigde Staten een handelsembargo tegen Cuba op. In 1964 sloot Cuba de watertoevoer naar Guantánamo Bay af om de Amerikanen dwars te zitten. Uit protest heeft Castro slechts één keer de betaling van vierduizend dollar geïnd.
Guantanámo Bay werd een marinebasis
Guantánamo Bay werd sinds de ingebruikname door de Amerikanen in 1961 gebruikt als marinebasis. Na de Cubaanse Revolutie was dit de enige Amerikaanse basis op communistisch grondgebied. Nadat de Russen verkondigden dat ze een raketbasis op Cuba wilden bouwen, versterkten de Amerikanen in 1962 Guantánamo Bay met bunkers.
Recente ontwikkelingen Guantánamo Bay
In de jaren negentig van de twintigste eeuw werd de marinebasis gebruikt voor het huisvesten van onderschepte Cubaanse en Haïtiaanse vluchtelingen op zee. In 2001 werd een gedeelte van de marinebasis als gevangenkamp ingericht. In dit kamp moesten terreurverdachten van Al-Qaida of de Taliban verblijven. De Amerikaanse overheid beweerde in 2002 dat de gevangenen behoorden tot de ‘ergste van een hele slechte groep.’ In 2002 stelde de toenmalige president van de Verenigde Staten, George Bush Jr., Guantánamo Bay in als detentiekamp voor gevangenen uit de oorlogen met Afghanistan en Irak. Mensen die werden verdacht van terroristische acties of banden met Al Qaida of de Taliban, werden er vaak zonder enige vorm van proces gevangen gezet. Omdat de soevereiniteit van Guantánamo Bay uiteindelijk bij Cuba lag, stelden de Amerikanen dat vastgehouden personen juridisch buiten de Verenigde Staten zouden verblijven. Daarom konden de gevangenen niet op dezelfde constitutionele rechten aanspraak maken, die zij op Amerikaans grondgebied zouden hebben.
Obama en Trump over Guantánamo Bay
President Barack Obama beloofde bij zijn aantreden in januari 2009 dat hij de gevangenis binnen een jaar zou sluiten. Door felle tegenstand van het Congres is dat tot op heden niet gelukt. Drie jaar later, op 11 januari 2012, demonstreerde een aantal mensenrechtenorganisaties tegen het voortbestaan van de gevangenis. Obama gaf echter niet op, want hij maakte in december 2016 bekend dat hij vóór zijn aftreden een aantal gevangenen van Guantánamo Bay wil overplaatsen naar andere landen. Zijn opvolger, Donald Trump, liet in januari 2017 weten dat hij geen gevangenen uit Guantánamo Bay vrij gaat laten. In tegenstelling tot Obama wil Trump de gevangenis niet sluiten. Sinds 2002 hebben bijna achthonderd personen gevangen gezeten in Guantánamo Bay. In januari 2017 telde de gevangenis 41 gevangenen.
Dit artikel verscheen eerder op IsGeschiedenis en is aangepast naar aanleiding van de actualiteit.
Afbeelding:
By Kathleen T. Rhem [Public domain], via Wikimedia Commons
