Vrede van Utrecht: Graaf van Tarouca

Enkele weken geleden werd er in de tekenreeks ‘Vrede van Utrecht stript’ al uitgebreid aandacht besteed aan de feesten en banketten rondom de vredesonderhandelingen. Toch is daar nog lang niet alles over gezegd, zo blijkt uit de nieuwe strippagina van ‘Uw Speciale Verslaggever: Nicolas Chevalier’. Hij vestigt onder meer de aandacht op de Portugese ambassadeur Johan Gomes da Silva, graaf van Tarouca en tevens het grootste feestbeest van Utrecht.

De Portugese edelman João (Johan) Gomes da Silva werd geboren op 21 juni 1671. Hij was de tweede zoon van Manuel Teles da Silva, de eerste markies van Alegrete, en diens vrouw Louisa Coutinho. Over de jeugd van João is verder weinig bekend, maar vermoedelijk heeft hij enige tijd gediend als bevelhebber in het Portugese leger. In 1688 trad hij in het huwelijk met Joana Rosa de Meneses, de vierde gravin van Tarouca. Het leverde João de titel vierde graaf van Tarouca op en maakte hem een graag geziene gast aan het Portugese hof.

Ambassadeur in de Republiek

In 1609 werd hij door koning Johan V van Portugal benoemd tot zijn speciale gezant aan het Engelse hof. Een jaar later volgde de overplaatsing naar de Republiek, waar João de bevoegdheid kreeg om op te treden als de gevolmachtigde van de Portugese koning. In die hoedanigheid nam de graaf van Tarouca deel aan de onderhandelingen van de Vrede van Utrecht, bedoeld om een einde te maken aan de Spaanse Successieoorlog. Het Portugese koninkrijk vocht in deze oorlog aan de kant van de Republiek tegen de Europese hegemonie van Frankrijk en Spanje.

Gesprekken en onderhandelingen

Over de diplomatieke ondernemingen van de graaf van Tarouca wordt in de historische bronnen slechts beperkt verslag gedaan. Een van de weinige schrijvers die zijn naam in deze context vermeld is Isaak Tirion in zijn werk ‘Vaderlandsche Historie’ uit 1757. Daar valt te lezen hoe João bij de Nederlanders zijn beklag doet over ‘de vrye oefening van den Roomschen Godsdienst in Oost-Indie, op Plaatsen, daar de Nederlandse Maatschappij meester was.’ Als reactie kreeg hij te horen dat ‘de Staaten, op hunne beurt, [klaagden] dat de [Portugese] Koning de regten op Zout verhoogd hadt’. Tirion vermeld verder nog dat de onderhandelingen over deze geschilpunten uiteindelijk resulteerde in de opstelling van een compromis.

Prinselijk feest

De reden dat de graaf van Tarouca niet vaak geroemd werd om zijn diplomatieke kunsten is omdat hij ergens anders nog veel beter in was: het organiseren van feesten. En in 1714 had de Portugese ambassadeur aardig wat te vieren, want op 6 juni van dat jaar was koning Johan V vader geworden van een klein prinsje, de latere koning Jozef I van Portugal. Om dit heuglijke feit te vieren met de stad Utrecht organiseerde João een feest dat maar liefst drie dagen zou duren. Onder de activiteiten waren onder meer een banket, een bal, een muziekvoorstelling, een gondeltocht en een grootse lantaarnparade.

Het imposante feest van de graaf van Tarouca werd onder meer vereeuwigd in een reeks van twaalf schilderijen. Een kleine selectie:

Avondlijke gondelvaart door de Nieuwe Gracht bij de Jansdam te Utrecht, 1714 (bron: Rijksmuseum)
Feestmaal in een zaal aan een ronde tafel, 1714 (bron: Rijksmuseum)
Muziekfeest voor de Statenkamer bij avond, 1714 (bron: Rijksmuseum)

Meer details over het uitbundige feest van de Graaf van Tarouca kunt u vinden in de nieuwste editie van ‘Vrede van Utrecht Stript’. Dit project van tekencollectief De Inktpot probeert op een luchtige en toegankelijke wijze de gebeurtenissen rondom de vrede van Utrecht te illustreren. Bekijk hier de volledige digitale versie van de stripreeks, met op de laatste pagina de rondleiding van ‘Uw Speciale Verslaggever Nicolas Chevalier’ langs de feesten en partijen van de Vrede van Utrecht.