1928: Olympische Spelen in Amsterdam

In 1928 viel Nederland - en Amsterdam in het bijzonder - een bijzondere eer ten beurt. De Olympische Spelen werden in de Nederlandse hoofdstad georganiseerd. Er werd groots uitgepakt en er werden zelfs een aantal nieuwe tradities ingevoerd! 

Amsterdam probeerde na het reces van de Eerste Wereldoorlog tweemaal de eer te verkrijgen om de Olympische Spelen te mogen organiseren. De eerste keer, in 1920, werd Amsterdam echter gepasseerd voor Antwerpen omdat België zwaar had geleden tijdens de Eerste Wereldoorlog. In 1924 greep Amsterdam ook mis, want toen kreeg Parijs de voorkeur van Pierre de Coubertin en het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Bij het derde verzoek in 1927 had Amsterdam succes en het IOC besloot dat de Nederlandse hoofdstad het jaar daarop de Olympische Spelen mocht organiseren. Om dit evenement te kunnen herbergen werd het Olympisch Stadion in Amsterdam-Zuid gebouwd.

Voor het eerst

De Olympische Spelen in Amsterdam waren het toneel een aantal veranderingen. Zo werd het Olympische vuur in ere hersteld, een gebruik dat stamde uit de Olympische Spelen in de oudheid. Daarnaast was 1928 ook het eerste jaar dat het Griekse team tijdens de openingsceremonie de landenparade leidde. Ten slotte waren de Olympische Spelen in Amsterdam de eerste editie waarop deelnemers uit alle werelddelen goud wonnen. Aan het evenement participeerden atleten uit Amerika, Europa, Azië, Afrika en Australië.

Vrouwensport op de olympische spelen

Vooral vernieuwend was de toelating van vrouwelijke atleten bij de atletische en gymnastische sporten op de Olympische Spelen. Ook mochten vrouwen op de Spelen van 1928 voor het eerst schermen. Veel critici, waaronder ook De Coubertin, hadden bezwaren tegen vrouwelijke deelname aan deze sporten. Vrouwen zouden er volgens hen te mannelijk van worden. Bovendien, zo beweerden ze, was het slecht voor hun gezondheid en zou het een zwangerschap onmogelijk maken. De Coubertin had in 1924 echter afstand gedaan van het presidentschap en had het dus niet meer voor het zeggen.

Amsterdam en vele anderen

De komst van de Olympische Spelen was voor veel Amsterdammers een grote, doch vermakelijke schok. Zo kwamen er atleten en toeschouwers van allerlei culturen en rassen op het evenement af. Amsterdam was destijds nog niet zo multicultureel als tegenwoordig en keek verbaast toe toen er plotseling Japanners, Afrikanen en andere ‘vreemdelingen’ door de straten liepen. Ook schrokken de Nederlanders van sommige buitenlandse gebruiken, bijvoorbeeld toen mannelijke Portugese voetballers elkaar kusten na een doelpunt.

Wilhelmina was boos

De opening van de Olympische Spelen werd verricht door Prins Hendrik, wat de Olympische Spelen van 1928 de eerste editie maakte waar het staatshoofd niet de opening verzorgde. Koningin Wilhelmina verklaarde dat zij op een belangrijke reis naar Noorwegen moest, terwijl ze in werkelijkheid gewoon op vakantie ging. De koningin was namelijk kwaad op het IOC omdat ze haar niet hadden geraadpleegd over de openingsdatum, die in 1927 al was vastgesteld. Wilhelmina woonde wel de sluitingsceremonie bij.

Uitslagen

46 landen namen deel aan de Olympische Spelen van 1928, twee meer dan tijdens de Spelen in 1924. Een opmerkelijke deelnemer was Duitsland, dat voor het eerst sinds de Eerste Wereldoorlog weer deelnam aan de Spelen. De Verenigde Staten was veruit de grootste winnaar van de Spelen en nam 22 gouden medailles mee naar huis. Duitsland stond in haar eerste jaar gelijk op de tweede plaats, met 10 gouden plakken. Finland kwam met 8 gouden medailles op de derde plaats. Gastland Nederland won 6 gouden plakken en kwam daarmee op de achtste plaats. De Olympische Spelen van 1928 waren tevens de eerste Spelen in wereldgeschiedenis waar Aziatische atleten een gouden medaille wonnen. Zo behaalde de Japanner Mikio Oda de eerste plaats bij het hink-stap-springen

Twee onvergetelijke weken

Traditiegetrouw werden de Olympische Spelen afgesloten door de sporters uit het  gastland. Dit gebeurde op 12 augustus. De Spelen hadden maar twee weken geduurd maar lieten een blijvende indruk na op de Nederlanders en de Amsterdammers. De collectie van Treurniet zal de herinnering aan deze legendarische editie van de Olympische Spelen ongetwijfeld hooghouden.   Dit artikel is eerder verschenen op isgeschiedenis.nl maar is aangepast om beter te passen bij de actualiteit.