De beëdiging van koningin-regentes Emma

Den Haag 1890 – Door zijn slechte geestelijke gesteldheid beschouwt de Staten-Generaal haar man, koning Willem III, niet langer geschikt om te regeren. Totdat haar dochter Wilhelmina meerderjarig is, zal zij daarom moeten functioneren als het vervangend staatshoofd. Op  23 november 1890 wordt Emma officieel beëdigd als koningin-regentes van Nederland.

Koning Willem III onbekwaam

Vanaf oktober 1888 ging de gezondheid van koning Willem III sterk achteruit. Vanwege een nierziekte trok hij zich terug in paleis Het Loo, maar ook dit mocht niet baten. De koning raakte door zijn ziekte zo verward dat steeds meer mensen zich af vroegen of hij nog wel geschikt was om te regeren. Zo ondertekende hij belangrijke staatsstukken met zelfverzonnen pauselijke titels en eiste hij dat er gedurende de nacht altijd een lid van de hofhouding naast zijn bed zou staan, voor het geval iemand zou proberen hem in zijn slaap te vermoorden.

Emma beëdigd

Op 14 november 1890 besloot de Staten Generaal daarom zijn vrouw, koningin Emma, aan te stellen tot regentes. Slechts drie dagen nadat Emma beëdigd was, op 23 november 1890, kwam haar man Willem vervolgens te overlijden. Omdat de koning verder geen mannelijke erfgenamen had, werd de tienjarige prinses Wilhelmina aangewezen als troonopvolger. Wederom koos de Staten-Generaal Emma, de 32-jarige moeder van Wilhelmina en inmiddels de weduwe van Willem, als regentes. De ontwikkeling betekende het einde van de persoonlijke unie met Luxemburg, omdat volgens de wetgeving dit groothertogdom altijd geregeerd moest worden door een man.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Betrokken koningin-regentes

Als koningin-regentes probeerde Emma zoveel mogelijk betrokken te zijn bij haar rol als vervangend staatshoofd. Ze hield zich, in tegenstelling tot haar man, aan de regels van het constitutionele koningschap en had regelmatig ontmoetingen met de overige leden van de regering. Tevens besteedde ze veel aandacht aan de opvoeding en opleiding van Wilhelmina. Zo liet ze haar dochter omringen met allerlei raadsheren, die haar moesten voorbereiden op het koningschap. Met de inhuldiging van Wilhelmina op 6 september 1898 kwam er een einde aan het regentschap van Emma. Wel bleef ze nog reservekoningin tot de meerderjarigheid van haar kleindochter Juliana in 1927. Emma overleed op 20 maart 1934 aan de gevolgen van een longontsteking.