De 5 oudste kerken van Nederland
Een dorp werd vroeger pas gevormd door zijn kern, de kerk. In Nederland vind je deze dan ook overal. Sinds het jaar 1200 zijn er maar liefst 19.000 kerkgebouwen gebouwd, een groot deel hiervan is weliswaar niet meer in gebruik maar dienen tegenwoordig als prachtige historische monumenten.
De oudste kerk van Nederland achterhalen is een vrij lastige taak. Dit komt omdat veel kerken niet in een keer zijn gebouwd, maar in de loop der eeuwen zijn afgebroken en opnieuw opgebouwd. Om verwarring te voorkomen nemen we het bouwjaar (het jaar waarin de bouw begon) als richtlijn voor deze top-5.
Sint-Servaasbasiliek (Maastricht)
De prachtige Sint-Servaasbasiliek geldt, met het bouwjaar 560, als de oudste kerk van Nederland. De kerk is te vinden op het Vrijthof in Maastricht en vormt een van de meest bekende trekpleisters van Maastricht. Door de eeuwen heen zijn er vier verschillende kerken opgebouwd op deze locatie in de Limburgse hoofdstad, waarvan de jongste uit de vijftiende eeuw afkomstig is. Van de vroegste bouwperiode is daardoor alleen de crypte overgeleverd, die wel nog steeds onderdeel uitmaakt van de kerk. Volgens de overlevering ligt de heilige Sint-Servaas van Maastricht in deze crypte begraven, de oudste bekende Nederlandse bisschop.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Sint-Pancratiuskerk (Mesch)
De Sint-Pancratiuskerk is een van de oudste kerken van Nederland, maar vrij onbekend. Dit komt omdat de kerk buiten het toeristische deel van Limburg staat. De kerk is te vinden in het kleine dorpje Mesch, in het uiterste zuiden van Limburg. Het oudste deel van de kerk (het schip) dateert uit de negende eeuw. Het gebouw werd in de jaren daarop uitgebreid en in de vijftiende eeuw van een nieuw koor voorzien. De oorspronkelijke toren stortte in 1875 in, waarna architect Johannes Kayser in 1889 een nieuw exemplaar ontwierp. Hierdoor is de Sint-Pancratiuskerk een opmerkelijke mix van verschillende bouwstijlen.
Oude Kerk (Oosterbeek)
De Oude Kerk bevind zich in Oosterbeek, Gelderland. Rond de tiende eeuw verrees deze kerk uit tufsteen. De oorspronkelijke bouwstijl kan je tegenwoordig nog steeds zien in het middenschip en het koor. In de veertiende eeuw breidde men de Oude Kerk uit met een toren. De kerk heeft flink geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de Slag om Arnhem deed de Oude Kerk namelijk dienst als verzamelpunt voor geallieerde soldaten, waardoor er hevig werd gevochten rondom het gebouw. De kerk werd hierdoor grotendeels verwoest, maar is in 1949-1950 opnieuw opgebouwd.
Grote Kerk (Elst)
In de tiende eeuw verrees er in Elst een zaalkerk in Romaanse stijl, met onder meer een crypte. De dorpelingen breidden het gebouw in 1483 uit met een schip en een toren. Hiermee is de Grote Kerk een van de oudste, nog bestaande, kerken van ons land. In 1944 brandde de kerk bijna volledig af tijdens de Slag om Arnhem, maar na de Bevrijding in 1945 werd het gebouw weer volledig gerestaureerd.
Engelsmunduskerk (Velsen-zuid)
De Engelsmunduskerk bevind zich in Velsen-zuid en is vernoemd naar zijn vermoedelijke stichter: Sint-Engelmundus, een missionaris die in de achtste eeuw in Kenmerland actief zou zijn geweest. Op de plek van zijn vermeende laatste rustplaats, werd tussen de tiende en elfde eeuw een houten kerk gebouwd. In de eeuwen daarop is het gebouw herhaaldelijk afgebrand en herbouwd, eerst uit tufsteen en in de dertiende eeuw uit baksteen. Hiermee is de Engelmunduskerk de oudste kerk van West-Nederland.
