Bernadette Devlin: ‘Fidel Castro in een minirok’

Bernadette Devlin was ten tijde van The Troubles in Ierland het gezicht van de burgerrechtenbeweging. Ze staat bekend als een socialistische, feministische staatsvrouw die haar hele leven tegen onrecht heeft gestreden. Op 21-jarige leeftijd werd ze al verkozen tot lid van het Britse parlement, waardoor ze de destijds jongste politica was in Westminster. Met bijnamen als ‘de Ierse Jeanne d'Arc’ en ‘Fidel Castro in een minirok’ kan het ook niet anders dat ze een spraakmakende vrouw is.

Devlin was op 23 april 1947 geboren in Cookstown in Noord-Ierland als het derde kind in een katholiek gezin van zes. Haar vader leerde haar veel over de Ierse politieke geschiedenis, maar hij overleed al toen Devlin slechts negen was. Op haar achttiende stierf ook haar moeder, waardoor zij moest helpen met het verzorgen van de jongere kinderen terwijl ze naar de universiteit ging om psychologie te studeren.

People’s Democracy

Tijdens haar tijd op de Queen’s University in Belfast raakte ze politiek actief. Samen met medestudenten richtte ze in 1968 de People’s Democrcacy op, een politieke organisatie die de campagne voor burgerrechten voor de katholieke minderheid in Noord-Ierland steunde. De organisatie stond voor de stichting van een socialistische republiek voor heel Ierland. Andere speerpunten waren het beëindigen van gerrymandering, het invoeren van het one man, one vote principe en een eerlijkere verdeling van banen en huizen.

In 1969 ging Devlin zelf de politiek in toen ze op 21-jarige leeftijd verkozen werd tot het parlementslid voor Mid-Ulster in het Britse parlement nadat de toenmalige vertegenwoordiger van Mid-Ulster overleed. Mid-Ulster had jarenlang een protestantse unionist als vertegenwoordiger, waardoor Devlins winst werd gezien als een overwinning voor katholieke burgerrechten. Al geeft Devlin aan dat zij destijds nog ‘politiek naïef’ was omdat ze dacht dat de parlementsleden van Westminster niet wisten dat katholieken zo achtergesteld waren in Noord-Ierland. Devlin zorgde er meteen voor dat de jonge katholieke nieuwkomer in Westminster niet onopgemerkt bleef. Tijdens haar eerste toespraak in het Lagerhuis deed ze een duidelijke oproep tegen de discriminatie van de katholieke gemeenschap.

Battle of the Bogside

In augustus van dat jaar hielp ze bij het organiseren van de arbeiders in Derry’s Bogside tijdens de beruchte Battle of the Bogside. De rellen vonden plaats tussen bewoners van het Bogside-gebied en de Britse politie in Noord-Ierland samen met lokale unionisten. Voor haar betrokkenheid in de rellen werd ze veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf.

Bloody Sunday

In 1970 werd Devlin herkozen tot het Britse parlement tijdens de algemene verkiezingen, ditmaal als een onafhankelijke socialist. Ze bleef strijden voor de burgerrechten van katholieken als parlementslid. In 1972 was ze ooggetuige van de gebeurtenissen op Bloody Sunday. Om deze reden had ze het recht om de spreken over het bloedbad in het Lagerhuis. Dit recht werd haar echter niet toegekend. Tijdens het debat zei de minister van Binnenlandse Zaken, Reginald Maudling, dat de Britse politie uit zelfverdediging op de burgers van Derry had geschoten - waarvan er 13 stierven. Om deze reden liep Devlin gefrustreerd naar Maudling toe en sloeg ze hem in zijn gezicht.

Moordaanslag

Het hebben van een buitenechtelijk kind in de vroege jaren ’70 leidde tot een daling van steun binnen de katholieken en in 1974 werd ze niet herkozen, maar ze was wel betrokken bij de oprichting van de Ierse Republikeinse Socialistische Partij dat jaar. Vanwege haar prominente rol in de burgerrechtenbeweging van Ierland was zij meermaals het doelwit van unionisten. Deze spanningen kwamen in 1981 tot een hoogtepunt toen Devlin samen met haar man een moordaanslag in hun eigen huis door de Ulster Freedom Fighters overleefden. Ze werden 14 keer beschoten in het bijzijn van hun kinderen.

Ondanks deze aanslag heeft Devlin haar strijd tegen onrecht niet opgegeven. Nog altijd is ze politiek en maatschappelijk actief voor burgerrechten. Vanwege haar inzet voor burgerrechten in Ierland is Bernadette Devlin vooralsnog één van de meest belangrijke vrouwen uit recente Ierse geschiedenis. Een heldin voor sommigen en een harpij voor anderen, met een CV als deze valt echter niet te ontkennen dat Bernadette Devlin een indrukwekkende vrouw is.

Bronnen:

• Irish Times: Bernadette McAliskey: ‘I am astounded I survived. I made mad decisions’
• ThoughtCo: Bernadette Devlin profile

Afbeeldingen:

• Bernadette Devlin tijdens een persconferentie in Amsterdam op 11 september 1986 via Wikimedia Commons
• Muurschilderij van Bernadette Devlin bij de Battle of the Bogside via Wikimedia Commons