Het Eulmi incident: Japanners vermoorden Koreaanse koningin

In 1895 vermoordde een groep Japanners in opdracht van een minister op gruwelijke wijze de Koreaanse koningin Myeongseong, beter bekend als koningin Min. Dit zogenaamde Eulmi-incident leidde in Korea tot grote woede en veroorzaakte een internationaal schandaal. Maar waarom wilde Japan deze vorstin eigenlijk dood hebben?

Koningin dankzij bescheiden afkomst

Bij de geboorte van Min Ja-yeong in 1851 had niemand kunnen vermoeden dat dit meisje ooit een machtspositie zou bekleden. Ze was namelijk afkomstig uit de Yeohung Min-clan, een verarmd adellijk geslacht zonder politieke invloed. Paradoxaal genoeg was het juist Mins onaanzienlijke positie die haar uiteindelijk in het koninklijke paleis zou brengen.

Sinds 1863 zat namelijk de minderjarige Gojong van de Joseon-dynastie op de Koreaanse troon, met zijn vader Heungseon Daewongun als regent. De ambitieuze Daewongun was van plan om ook nadat de koning meerderjarig zou worden alle touwtjes in handen te blijven houden. Dit bepaalde in grote mate de bruidskeuze voor zijn zoon. Het meisje moest van adellijke afkomst zijn, maar mocht niet over machtige familieleden beschikken die een bedreiging voor de regent zouden kunnen vormen. Zo viel de keuze uiteindelijk op Min, die in 1866 met Gojong in het huwelijk trad. Hiermee werd ze koningin Min, of koningin Myeongseong, zoals ze na haar dood bekend kwam te staan.

Regent afgezet

Daewongun kreeg al gauw spijt van zijn bruidskeuze. Min bleek namelijk een intelligente en assertieve vrouw te zijn, die niet van plan was zich bij de traditionele ceremoniële rol voor de koningin neer te leggen. Ze wilde een actieve rol spelen in de politiek van het Koreaanse koninkrijk. Min begon daarom bondgenootschappen te smeden met de Koreaanse adel en ambtenaren. In 1872 had ze genoeg steun verzameld om de regent uit zijn functie te ontzetten en Gojon als zelfstandig heerser aan te stellen.

Min bepaalt het beleid

Hoewel Gojon in naamde scepter over Korea zwaaide, was zijn vrouw minstens zo invloedrijk als hijzelf. Min was politiek gezien een stuk actiever dan haar echtgenoot, die steeds meer op haar leunde voor het regelen van de staatszaken. De koningin ontwikkelde zich tot Gojons belangrijkste politieke steun en het echtpaar ontwikkelde een oprechte affectie voor elkaar. Zo drukte Min de daaropvolgende twintig jaar haar stempel op de Koreaanse politiek.

Machtsstrijd tussen China en Japan

In deze periode stond het Koreaanse schiereiland namelijk centraal in een machtsstrijd tussen China en Japan. Vanaf de zeventiende eeuw was Korea een vazalstaat van het Chinese keizerrijk geweest, die jaarlijks een schatting moest afdragen aan zijn grote buurstaat. Begin negentiende eeuw raakte China echter steeds verder in verval. Japan industrialiseerde daarentegen juist in rap tempo en stampte met veel energie een moderne krijgsmacht en vloot uit de grond. Na eeuwen van isolatie, liet het land zich op het wereldtoneel steeds meer gelden. Korea was hierbij het eerste doelwit van de Japanse uitbreidingsdrang.

Koningin obstakel voor Japanse ambities

Tussen deze twee vuren in probeerde koningin Min zoveel mogelijk zelfstandigheid te behouden door beide partijen tegen elkaar uit te spelen. Dit had enig succes: in 1884 wist ze een pro-Japanse staatsgreep met Chinese steun de kop in te drukken. Deze verdeel-en-heers politiek viel echter in duigen door de Chinees-Japanse oorlog van 1894-1895. China werd verpletterend verslagen, waardoor Korea binnen de Japanse invloedsfeer kwam te liggen. In een poging de Japanse invloed terug te dringen, wendde Min zich in 1895 tot Rusland. Russische troepen hadden al van de China's zwakte geprofiteerd door de Chinese provincie Mantsjoerije te bezetten. Hierna liet Rusland zijn oog ook op het aangrensende Korea vallen. Min hoopte dat de dreiging van een Russische interventie Japan op afstand zou kunnen houden.

Dit was tegen het zere been van Miura Goro, de Japanse minister voor Korea. Miura raakte ervan overtuigd dat Min het belangrijkste obstakel was voor Japans belangen op het schiereiland. Daarom beraamde hij een plan om haar uit de weg te ruimen. Historici speculeerden lange tijd in hoeverre de regering in Tokio betrokken was bij dit complot, maar zijn het er nu grotendeels over eens dat Miura waarschijnlijk op eigen houtje handelde.

In eigen paleis vermoord

Op 8 oktober 1895 drongen enkele tientallen Japanners in opdracht van Miura het Gyeongbokgung paleis in Seoul binnen. Dit gezelschap bestond uit bedienden van de Japanse ambassade en militairen van het lokale Japanse garnizoen, die elk een samoeraizwaard bij zich droegen. De Japanners overmeesterden de paleiswachten en begonnen het complex kamer voor kamer te doorzoeken. Na een paniekerige speurtocht vonden ze wat ze zochten: koningin Min. Zodra ze de vorstin in het oog kregen, hakten ze haar in stukken met hun zwaarden. Vervolgens staken ze het lijk in brand, waarna ze zich haastig uit de voeten maakten.

Een internationaal schandaal

Een aantal Amerikaanse militaire instructeurs hadden de moordenaars toevallig het paleis zien betreden en herkenden enkele Japanse officieren onder hen. Zo lekte de ware toedrecht van de moord al snel naar de Amerikaanse pers. Hierdoor groeide het ‘Eulmi incident’ binnen de kortste keren uit tot een internationaal schandaal. Diplomaten van diverse Westerse mogendheden eisten dat Japan verantwoording zou afleggen voor de moord. Uit angst diplomatiek geïsoleerd te raken, riep de Japanse regering Miura terug en beloofde ze de moordenaars te berechten. Geen van hen zou echter veroordeeld worden.

Uitstel, maar geen afstel

Naar aanleiding van het Eulmi Incident braken er in Korea diverse anti-Japanse opstanden uit. Het Koreaanse leger (aangestuurd door pro-Japanse functionarissen) drukte de onlusten snel de kop in. Toch werkte de moord op korte termijn in het nadeel voor Japan. Gojong was na de moord op zijn vrouw namelijk in paniek naar het Russische consulaat in Seoul gevlucht, waar hij de Russen om hulp vroeg. Rusland maakte vervolgens van de chaos gebruik om een staatsgreep te plegen en een Russischgezinde regering te installeren.

Voorlopig was een Japanse annexatie afgewend, maar lang zou dit niet duren. In de Russisch-Japanse oorlog van 1904-1905 wisten de Japanners namelijk Rusland te verslaan, waardoor niets hun ambities in Korea meer in de weg stond. In 1910 annexeerde Japan het land formeel, waarna het schiereiland tot 1945 een Japanse kolonie zou blijven.

Bronnen:

• Kim Young-Soo, 'Two Perspectives on the 1895 Assassination of Queen Min' Korean Studies (2008): pagina 160-185.
• Pae-yong Yi, Women in Korean History.
• History Channel

Afbeeldingen:

• Illustratie: Le journal Illustré [Public domain], via Wikimedia Commons
• Afbeelding: Pictures published to illustrate a book written by Villetard de Laguérie [Public domain], via Wikimedia Commons
• Foto: Frank and Francis Carpenter Collection [Public domain], via Wikimedia Commons