1925 - The Monkey Trial: strijd om de evolutietheorie
Op 10 juli 1925 ging the Monkey Trial van start. The Monkey Trial was een beroemde Amerikaanse rechtszaak tegen de middelbare school docent John Scopes die was aangeklaagd omdat hij Darwins evolutieleer doceerde aan zijn leerlingen. Zijn lesstof was in strijd met de Butler Law, aangenomen in 1925, die verbood dat de Bijbelse leer over de herkomst van de mens ontkent werd.
Evolutietheorie van Charles Darwin
In 1859 publiceerde Charles Darwin On the origin of species waarin hij natuurlijke selectie en de evolutie van aap naar mens besprak. De wereld was geshockeerd door zijn werk. Gedurende de volgende decennia werd er in Amerika, met name door predikanten in kerken, veel gediscussieerd over Darwins evolutietheorie. Tegen de jaren 20 van de twintigste eeuw hadden vele stedelijke kerken vrede gesloten met Darwins werk en lieten zij de Bijbelse waarheid naast de nieuwe wetenschappelijke inzichten bestaan. Een aantal rurale gebieden in de Verenigde Staten was echter conservatiever en spraken zich uit tegen de evolutietheorie.
Butler Law
In 1925 werd in de Amerikaanse staat Tenessee de zogeheten Butler Law aangenomen. In deze wet werd vastgesteld dat het doceren van theorieën die het Bijbelse scheppingsverhaal ontkenden op openbare scholen en universiteiten verboden was. Veel andere zuidelijke staten volgden deze wetgeving. Als tegenreactie besloot de American Civil Liberties Union (ACLU) rechtsbijstand te verlenen aan elke docent die het aandurfde om de zaak in de rechtszaal aan te vechten. De man die opstond was de wiskundeleraar en footballcoach John Scopes. In het voorjaar van 1925 las hij in een van zijn lessen als invaller voor biologie een stuk over de evolutietheorie voor en werd hij gearresteerd door de autoriteiten. Het proces wat volgde op zijn arrestatie ging de boeken in als the Monkey Trial, verwijzend naar de evolutie van aap naar mens.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Strijdende partijen
Scopes verdediging was in handen van de bekende stedelijke advocaat Clarence Darrow, terwijl de aanklager de conservatieve oud-presidentiële kandidaat William Jennings Bryan was. Bryan was niet zozeer tegen de gehele evolutieleer, maar had voornamelijk problemen met de evolutie van aap naar mens. Het proces werd vrijwel onmiddellijk een mediaspektakel. Vanuit alle uithoeken van het land kwamen journalisten naar de rechtszaak, verkopers verkochten bijbels en knuffelapen aan voor- en tegenstanders en predikanten gingen de straat op. De rechtszaak werd de eerste rechtszaak die op radio te volgen was voor het grote publiek.
Aanklager wordt getuige
Scopes zelf speelde eigenlijk een relatief kleine rol in de hele rechtszaak, het was hoofdzakelijk een woordenstrijd tussen de twee advocaten Darrow en Bryan. Darrows verdediging begon met het bepleiten dat de Butler Law zelf niet deugde, maar de rechter wees dit argument af omdat niet de wet, maar de wiskundedocent werd aangeklaagd. Darrow besloot het over een andere boeg te gooien en onder toeziend oog van duizenden toeschouwers riep hij Bryan op, de aanklager zelf, als enige getuige. Hij ondervroeg Bryan over zijn letterlijke interpretatie van Bijbelteksten en bespotte hem over zijn overtuigingen. Bryan werd het vuur na aan de schenen gelegd met vragen of Eva werkelijk uit de rib van Adam ontstaan was, waar de vrouw van Kain vandaan was gekomen terwijl er maar drie mensen op aarde zouden zijn geweest en of Jona daadwerkelijk in de buik van een walvis had geleefd.
Uitspraak Monkey Trial
Na acht dagen werd er uitspraak gedaan, na welgeteld negen minuten beraad van de jury. Scopes had niet gesproken en beide partijen mochten geen slotpleidooi houden. Scopes werd schuldig bevonden en een boete opgelegd van 100 dollar. Na de uitspraak sprak Scopes voor het eerst in de rechtszaal: hij zei dat hij de boete onterecht vond en de wet waarop hij veroordeeld was oneerlijk, deze zou in strijd zijn met zijn academische vrijheid die in de grondwet was vastgelegd. De zaak werd hogerop nogmaals bepleit en de boete werd opgeheven, maar desondanks bleef de Butler Law bestaan.
Afschaffing Butler Law
The Monkey Trial had vele gevolgen in de Verenigde Staten. Creationisten en evolutionisten stonden lijnrecht tegenover elkaar. Een korte termijn gevolg was dat de makers van schoolboeken zeer voorzichtig omgingen met hun lesstof. Zo was er slechts één biologieboek waarin in de jaren twintig en dertig het woord ‘evolutie’ werd gebruikt, de rest bleef verre van dergelijke termen om problemen te voorkomen. Nadat de ACLU in de loop van de jaren dertig de strijdbijl leek te begraven verminderden ook de aanvallen van de creationisten en werd er soepeler omgegaan met de Butler Law. Pas in 1967 werd de wet geschrapt, nadat de docent Gary Scott zijn beklag deed over het feit dat de wet in strijd was met zijn vrijheid van meningsuiting.
