Eerste vlucht op Schiphol

AMSTERDAM 1920- “De eerste vluchten in open Engelse vliegtuigen zijn verre van comfortabel. Passagiers krijgen lange leren jassen tegen de kou”. Een Britse dubbeldekker met een open cockpit en plaats voor vier personen. Daarmee was de eerste burgervlucht in Nederland een feit. De vlucht landde op 17 mei 1920 om 12.40 uur op Schiphol.

Van militaire origine

In april 1916 werd door de Minister van Oorlog goedkeuring verleend voor de bouw van een militair vliegveld buiten Amsterdam, dat op 19 september in gebruik werd genomen. Vóór de jaren '20 was Schiphol niet als burgervluchthaven in gebruik, zoals wij het nu kennen, maar als militair vliegveld. Vier houten loodsen werden ingericht als hangar voor de vliegtuigen en een zanderig pad deed dienst als landingsbaan. Het grondgebied bleek al snel te klein, waardoor aanliggende stukken grond werden opgekocht. Het vliegveld breidde zich uit.

Oprichting KLM

Mede door luitenant-vlieger Albert Plesman werd in oktober 1919 de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën N.V. opgericht, de latere KLM. Vanaf de oprichting in 1919 was het doel van de KLM om vliegen toegankelijk te maken voor burgers. Jerry Shaw was de piloot die het avontuur aan had gedurfd voor de eerste vlucht, van Londen naar Amsterdam. Het vliegtuig vervoerde vier mensen, waaronder de twee Engelse journalisten O’Brien en Rhodes en als bagage een berg ochtendkranten en een brief voor de burgermeester van Amsterdam. De vlucht nam iets meer dan twee uur in beslag.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Tweedehands vliegtuigen

In het eerste jaar van haar bestaan, huurde de KLM vier dubbeldekkers uit Londen van hetzelfde merk: De Havilland DH-16, waar ook de vlucht van 17 mei mee werd ondernomen. Dit waren tweedehands gevechtsvliegtuigen die omgebouwd werden tot passagiervliegtuigen met plek voor twee tot drie passagiers. Omdat er voor die tijd nog geen vraag was naar commerciële piloten en er dus ook geen opleidingen waren buiten het leger, waren de piloten van de eersten vluchten ex-militairen.

De eerste vluchten moeten zeker geen pretje zijn geweest. Passagiers kregen leren jassen om zich te beschermen tegen de kou en watten om zich tegen het immense lawaai van de toestellen te beschermen. De vliegtuigen vlogen in die tijd op slechts 90 meter boven de grond, zodat de piloten goed konden zien waar ze zich bevonden.

Ontwikkeling tot een burgervluchthaven

Binnen een jaar na de eerste burgervlucht, kocht KLM eigen vliegtuigen aan van de Nederlandse vliegtuigbouwer Fokker. Als militair vliegveld verloor Schiphol langzaam aan betekenis maar voor de burgerluchtvaart kreeg de luchthaven een steeds belangrijkere status. Het eerste jaar gingen 345 passagiers, 3000 kg post en 22.000 kg vracht de lucht in. Op 1 april 1926 werd Schiphol gekocht door de gemeente Amsterdam. Het groeide uit tot één van de belangrijkere luchthavens van de wereld. Met als startpunt de vlucht van 17 mei 1920.

Afbeeldingen:

• Jac de Nijs op Nationaal Archief