Floris: De Nederlandse versie van Ivanhoe

Floris was een ontzettend populair programma op de Nederlandse televisie, onder andere gebaseerd op de succesvolle Britse Ivanhoe. Met afleveringen als ‘Het gestolen kasteel’, ‘De zwarte kogels’ en ‘De alruin’ wist het programma een enorm aantal Nederlanders te vermaken. De afleveringen trokken tot wel 3,5 miljoen kijkers in 1969. Door het succes van het programma ontstonden ook Floris-boeken, Floris-strips en zelfs een Floris-langspeelplaat.

Productie van Floris

Floris was gebaseerd op succesvolle series uit het buitenland: Ivanhoe in Engeland, Thierry la Fronde in Frankrijk en Johan en de Alverman uit Vlaanderen. Carel Enkelaar, directeur van de NTS, gaf de opdracht aan Gerard Soeteman om met een serie te komen. Interessant aan de serie is dat de Bourgondiërs, waar Floris voor vecht, als de goeden worden afgeschilderd. De Gelrenaren zijn de slechten. Ook in de geschiedenis zien we conflict tussen Bourgondië en Gelre. Hier vechten de Gelrenaren voor hun onafhankelijkheid en zijn de Bourgondiërs de veroveraars. De 12 gemaakte afleveringen werden uitgezonden in 1969, en opgenomen in 1968. De meeste afleveringen werden opgenomen op Kasteel Doornenburg, in Gelderland. Ook werden opnamen gemaakt in Gent, Brugge, Slot Loevestein en Kasteel Hernen.

De goeden

De hoofdrol in Floris werd gespeeld door Rutger Hauer. Floris van Rosemondt is een man van adel. Floris heeft jaren over de wereld gereisd op een Portugees schip. Bij zijn terugkomst in Nederland is er een strijd tussen Bourgondië en het hertogdom Gelre aan de gang. Het landgoed dat aan Floris toebehoort wordt bezet door Gelrenaren, dus voegt Floris zich samen met zijn goede Indiase vriend, de Fakir Sindala, bij de Bourgondiërs. Floris is een moedig, rechtvaardig en bovendien een uitstekend zwaardvechter. De fakir Sindala is wijs en kalm, waar Floris soms enigszins koppig en naïef kan zijn. De fakir is ook een magiër, alchemist en dokter. Ook Wolter van Oldenstein speelt een belangrijke rol in het verhaal. Hij is de heer van kasteel Oldenstein, en strijdt met de Bourgondiërs tegen de Gelrenaren.

De slechten

De slechteriken in het verhaal zijn Maarten van Rossum, de Sergeant en Lange Pier. Maarten van Rossum is de leider van een huurlingenleger dat Karel van Gelre (1467-1538) steunt. Hij bezet het kasteel van Floris. Het karakter Maarten van Rossum (ca. 1490-1555) is gebaseerd op een echt persoon. Maarten van Rossum was een Gelders legeraanvoerder, die gevreesd werd om zijn stijl van oorlogsvoering. Hij maakte gebruik van guerilla-achtige tactieken, en ontzag de burgerbevolking niet. Hij vocht lange tijd in dienst van Gelre tijdens hun strijd om onafhankelijkheid van Bourgondië De Sergeant is de aanvoerder van de soldaten van Karel van Gelre. Hij werkt samen met Maarten van Rossum en houdt zich vooral bezig met het proberen Floris en Sindala gevangen te nemen. Lange Pier is een enorme, woeste Fries. Hij voert een roversbende aan, en helpt vaak Karel van Gelre. In het daadwerkelijke conflict tussen Gelre en Bourgondië vochten ook de Friezen mee aan de kant van Gelre. Het karakter van Lange Pier is losjes gebaseerd op Grutte Pier. Dit was een enorme Friese kaper en krijger die waarschijnlijk leefde van 1480-1520.

Ridderlijkheid en hoofse liefde

In de televisieserie komen verschillende onderwerpen aan bod. De belangrijkste zijn ongetwijfeld het ridderschap, goed en kwaad en strijden voor de goede zaak. Ook komt een aspect van het ridderschap aan bod waar Floris zich in eerste instantie niet zoveel raad mee weet: de hoofse liefde. Liefde dient zich aan bij Floris in de vorm van gravin Ada van Couwenberg. Dit is een redelijk vrijgevochten figuur, die er niet voor terugschrikt om zichzelf te verdedigen. Floris heeft echter vooral interesse in ridderzaken, en de liefde tussen de twee komt pas later tot bloei.

Populariteit van Floris

De eerste aflevering van Floris, ‘Het gestolen kasteel’ trok bijna 2.8 miljoen kijkers. De derde aflevering, ‘De zwarte kogels’, trok meer dan 3.5 miljoen kijkers. Het was het best bekeken programma op Nederlandse televisie in 1969. De rechten om de serie uit te zenden in de eigen taal werden verkocht aan Groot-Brittannië en Oost-Duitsland. In West-Duitsland werd een remake van de serie gemaakt, met ook Rutger Hauer in de hoofdrol. De serie werd in Nederland niet voortgezet. De regisseur, Verhoeven, kreeg de vrije hand in het produceren van het programma. Hij oversteeg het geplande budget voor het programma met zo’n 300 procent. De NTS was hier niet tevreden over. Ondanks het aanzienlijke succes van het programma, werd er geen vervolg gemaakt. De laatste, 13e, aflevering werd zelfs stopgezet.

https://www.youtube.com/watch?v=MaZndSnQQos