Het bloedbad van Wounded Knee: van klein dorpje naar groot symbool

‘We were all wounded at Wounded Knee’. Zo begint de gelijknamige nummer 1-hit van de Amerikaanse band Redbone uit 1973. Gebaseerd op het bloedbad van Wounded Knee in 1890 probeerde de band een stukje relatief onbekende geschiedenis naar het grote publiek te brengen. Hoewel de naam bij sommige mensen een belletje doet rinkelen, zijn toch veel mensen niet bekend met dit donkere stukje geschiedenis. 

Eind december 1890 was een groep Lakota-Indianen onderweg richting het Pine Ridge Reservaat. Toen de groep een kampement opzette bij het dorpje Wounded Knee, in de Amerikaanse staat South Dakota, werd de groep ingesloten door een cavalerieregiment van het Amerikaanse leger. Dit regiment was ervan overtuigd dat deze Lakota een gewapende opstand wilden beginnen tegen de autoriteiten. Om deze mogelijke opstand in de kiem te smoren, besloot de commandant van het cavalerieregiment om alle wapens van de groep in beslag te nemen. Bij het innemen van de wapens ontstond er opstootje, waarschijnlijk toen een dove Lakota in eerste instantie zijn wapen niet weggaf. In de opschudding die ontstond, ging zijn vuurwapen per ongeluk af. Als reactie hierop openden de soldaten het vuur. 

Oplopende spanningen door ingeperkte vrijheden 

Net als de meeste conflicten kwam dit bloedbad niet zomaar uit de lucht vallen. Al decennialang waren er spanningen tussen de Lakota en de zittende witte machthebbers. De al aanwezige spanningen werden nog verder op scherp gezet door de vondst van goud in de Black Hills in 1874, het leefgebied van de oorspronkelijke bewoners. Binnen de kortste keren stroomde de regio vol met witte profiteurs, waardoor de vrijheden van de plaatselijke Lakota flink werden ingeperkt. Enkele jaren later, vanaf 1877, werden de bewoners door de overheid verplicht om in een reservaat te gaan wonen, waardoor ze een groot deel van hun grondgebied kwijtraakten. Ook werden ze gedwongen om voedseldistributie aan te nemen van de overheid en werden meerdere belangrijke culturele tradities verboden. 

Een van die belangrijke culturele tradities die werd verboden was het uitvoeren van de zogenaamde Sun Dance. Deze dans was een van de belangrijkste ceremoniële dansen voor de Lakota, waarbij ze samen kwamen om de band tussen natuur, dier en mens te versterken. Deze en soortgelijke tradities werden voornamelijk verboden doordat de overheid oorspronkelijke culturen wilde uitvagen, om zo ruimte te maken voor hun eigen Christelijke geloof en nieuwe tradities. Als reactie op het verbannen van de Sun Dance ontstond de Ghost Dance, een ceremonie waarbij door middel van dans werd gebeden voor het verdwijnen van de witte kolonisten en het terugkeren naar de oorspronkelijke cultuur. Doordat de volgers van deze Ghost Dance beweging wilden dat de kolonisten volledig zouden verdwijnen, zagen de witte machthebbers dit als bedreiging.

Lakota slaan op de vlucht 

Een van de volgers van deze beweging was Lakota leider en vrijheidsstrijder Chief Sitting Bull, bekend van de slag bij Little Bighorn. Aangezien Sitting Bull zich al meerdere malen had verzet tegen de overheid, geregeld met geweld, waren de autoriteiten bang dat hij de wapens opnieuw wilde oppakken. Als reactie hierop probeerde de politie hem op 15 december 1890 in hechtenis te nemen. Bij zijn arrestatie ontstond er een gevecht tussen de politie en volgers van Sitting Bull, waarbij hij werd doodgeschoten. Een groep van Sitting Bulls volgers besloot om zo snel mogelijk hun kampement te verlaten en trokken richting het Pine Ridge Reservaat. Autoriteiten waren ervan overtuigd dat deze groep Lakota probeerde te vluchten, om zo hun leiders’ gewelddadige ideologie na te streven, dus schakelden ze het leger in om deze groep op te sporen. Twee weken later, op 29 december, wist het Amerikaanse leger de gevluchte groep Lakota in te sluiten bij Wounded Knee. 

Een groot aantal doden 

Toen op die decemberdag in 1890 eenmaal het eerste schot gelost was, was het hek van de dam. De Amerikaanse soldaten openden direct het vuur, waarbij ze alles probeerden te raken wat ze maar konden raken. In de paniek die vervolgens uitbrak probeerden de meeste Lakota te vluchten, maar door het besneeuwde landschap was het lastig er vandoor te gaan. Mede door het weer was het lastig in te schatten hoeveel mensen daadwerkelijk om zijn gekomen, maar de meeste schattingen gaan uit van tussen de honderdvijftig en driehonderd Lakota mannen, vrouwen en kinderen en vijfentwintig soldaten. Daarnaast zijn er nog talloze gewonden gevallen, vooral onder de Lakota. Ondanks dat deze schattingen flink uiteenlopen, gaan de meeste historici ervanuit dat het aantal doden eerder bij de driehonderd ligt dan bij de honderdvijftig.  

In de nasleep van het bloedbad

Direct na die winterdag was er een sneeuwstorm onderweg richting Wounded Knee, waardoor het cavalerieregiment snel verder wilde trekken. Daarom kreeg de plaatselijke bevolking de opdracht om een massagraf te graven en daar alle lijken in de gooien. Niet lang nadat dit bevel was gegeven vertrokken de soldaten. Eenmaal thuisgekomen kregen twintig van deze soldaten de hoogste militaire onderscheiding voor hun rol in het bloedbad, die toen nog werd beschouwd als ware veldslag.  

Tot op heden wordt het bloedbad bij Wounded Knee door de oorspronkelijke bewoners van Amerika gezien als symbool voor de onderdrukking van hun culturen door de kolonisten. Verder wordt het bloedbad gezien als een van de laatste conflicten van de Amerikaans-Indiaanse oorlogen (1609-1890), waarin de oorspronkelijke bewoners van Amerika zo goed als al hun rechten en vrijheden verloren. 

Bronnen

• Kamensky, J., Sheriff, C., Blight, D.W., Chadacoff, H.P., Logevall, F., Bailey, B., Norton, M.B. A People & a Nation: a history of the United States (2019) 
• Ned Blackhawk. De herontdeking van Amerika: het inheemse perspectief van de geschiedenis van de Verenigde Staten (2024)
• History: What happened at the Wounded Knee Massacre?
• Oxford Reference: Ghost Dance 
• Brittanica: Wounded Knee Massacre