Marnix van Sint Aldegonde

Marnix van Sint Aldegonde: de secondant van Willem van Oranje

Biografie - "Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den Vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood." Iedereen kan deze regels uit het eerste couplet van het Wilhelmus moeiteloos meezingen. Het volkslied wordt toegekend aan de Nederlandse dichter Van Marnix van Sint Aldegonde, die ook politiek actief was.

Marnix van Sint Aldegonde werd tussen 7 maart en 20 juli 1540 geboren. Zijn exacte geboortedatum is niet bekend. Hij bracht zijn jeugd door in Brussel, maar het is niet zeker of hij hier ook geboren is. Hij was afkomstig uit een adellijke familie, als derde kind van Jacob van Marnix en Maria van Hemmericourt.

Calvinisme en zijn satire op de katholieke kerk

Op 13-jarige leeftijd vestigde Marnix van Sint Aldegonde zich in Leuven, waar hij Latijn, Grieks en Hebreeuws studeerde. Vervolgens studeerde hij aan de universiteit in het Franse Dole, waarna hij naar Genève vertrok. Marnix van Sint Aldegonde rondde hier in 1561 zijn studie theologie af. Zijn onderwijzer was theoloog en hervormer Johannes Calvijn (1509-1564). Marnix van Sint Aldegonde kon zich goed vinden in de calvinistische leer en hij werd calvinist. Na de beeldenstorm in 1566 vertrok hij naar het Duitse Bremen. Hier werkte hij aan verschillende polemische werken, waaronder 'Den byencorf der H. Roomsche Kercke'. In dit satirische geschrift beschreef hij de misstanden in de katholieke kerk. Het werk was tevens een aanval op de katholieke Spaanse koning.

Marnix van Sint Aldegonde en het Wilhelmus

Veel historici kennen het Wilhelmus, waarvan de tekst rond 1570 geschreven is, toe aan Marnix van Sint Aldegonde. Waarschijnlijk komen zij tot deze conclusie omdat hij in deze periode veel voor Willem van Oranje schreef. Tot op heden zijn historici er niet over eens of het volkslied ook daadwerkelijk van zijn hand was. Marnix van Sint Aldegonde heeft nooit bronnen achtergelaten over zijn werkzaamheden aan het Wilhelmus. De tekst is geschreven rond 1570, aan het begin van de Nederlandse Opstand.

Rechterhand van Willem van Oranje

Vanaf 1571 was Marnix van Sint Aldegonde vooral politiek actief. Hij trad dat jaar in dienst van Willem van Oranje, voor wie hij diplomatieke opdrachten vervulde. Hij bereidde voor hem de Pacificatie van Gent van 8 november 1576 voor, waarmee hij de positie van Willem van Oranje verstevigde. Voor Van Oranje ontcijferde hij tevens een aantal versleutelde berichten. In 1583 werd hij door Willem van Oranje tot buitenburgemeester van Antwerpen benoemd. Zijn taak was om de stad te beschermen tegen de Spanjaarden. Hij verloor deze stad op 27 augustus 1585 nadat Spaanse troepen onder leiding van de hertog van Parma in de stad een bloedbad aanrichtten. Hij trok zich vervolgens terug in zijn kasteel in West-Souborg, waar hij werkte aan zijn publicatie 'Trouwe vermaninge aen de christelicke gemeynten van Brabant, Vlaenderen, Henegauwen ende andere omliggende Landen.' Hierin pleitte hij voor een zuiver en oprecht geweten in godsdienstzaken.

Vertaling van de Bijbel

De Staten van Holland gaven Marnix van Sint Aldegonde in 1594 de opdracht om de Bijbel te vertalen. De ruime talenkennis van de taalkunstenaar kwam hierbij goed van pas. Hij verhuisde naar Leiden waar hij aan de vertaling begon. In zijn laatste jaren werkte hij aan een preek over de begrenzing van godsdienstige verdraagzaamheid. In 1598 overleed hij op 58-jarige leeftijd. Zijn laatste werk heeft hij nooit kunnen afronden.

Liefdesleven

Marnix van Sint Aldegonde gaf in zijn leven aan drie vrouwen het ja-woord. In 1560 trouwde hij met Philippa van Bailleul, met wie hij vier kinderen kreeg. Hij was toen pas twintig jaar. Daarna trouwde hij in 1587 met Catharina van Eeckeren. Hieruit kwamen twee kinderen. Lang duurde dit huwelijk niet, want in 1591 verklaarde hij de liefde aan Josina de Lannoy.

Afbeelding:

See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons

Bronnen:

Landen: 

Tijdperken: 

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.