Open Monumentendag 2021: hoe inclusief zijn onze monumenten?
Het weekend van 11 en 12 september 2021 staat in het teken van de Open Monumentendag. Op zaterdag en zondag worden verschillende monumenten opengesteld voor het publiek. Het thema van dit jaar is ‘inclusie’. Hoe gedenken wij het verleden en is dit wel inclusief (genoeg)?
Inclusie
Wat betekent ‘inclusie’? Volgens het woordenboek betekent het ‘insluiting’. Het tegenovergestelde van uitsluiting of buitensluiting dus. Een inclusieve geschiedenis wijst dus op een geschiedenis waarin diversiteit terug te zien is. Het schrijven van een inclusieve geschiedenis is lastig, omdat historische bronnen soms tekortschieten in verwijzingen naar bepaalde individuen of groepen. Vaak wordt beweerd dat de geschiedenis geschreven wordt door oude witte mannen, die zichzelf de hoofdrollen toebedelen. Toch lijkt de roep om een meer inclusieve geschiedenis steeds meer aanhangers te krijgen. Het is daarom ook niet gek dat de organisatie van de Open Monumentendag dit jaar voor dit thema gekozen heeft, onder het motto van ‘mijn monument is jouw monument’. Tijdens de Open Monumentendag 2021 willen de organisatoren inclusie benadrukken door specifieke monumenten open te stellen of ruimte te bieden aan ‘andere’ of onderbelichte perspectieven die onherroepelijk verbonden zijn aan een monument of plek.
Monumenten en herinneringscultuur
Monumenten – ook wel gedenktekens – zijn een belangrijk middel om de geschiedenis niet te vergeten. Ze dragen bij aan onze herinneringscultuur. Maar er is de laatste jaren steeds meer controverse ontstaan rond de kwestie van standbeelden en de verering van figuren in de Nederlandse geschiedenis die werden of worden gezien als helden. Veel van deze figuren hebben namelijk ook een duistere kant. Hierdoor borrelen vragen op als: welke figuren uit de geschiedenis moeten we een voetstuk bieden? En crucialer nog: welke betekenis geven wij aan ons verleden en de figuren die hierin een rol speelden? Standbeelden zijn bij lange na niet de enige vorm van monumenten. De Open Monumentendag stelde eerder al 14 verschillende categorieën vast, van woonhuizen tot complete natuurgebieden. Bij elk van deze soorten monumenten horen verhalen die herinnerd mogen of moeten worden. Dit kan een heel lokaal verhaal zijn, bijvoorbeeld het verhaal van een 18e-eeuwse molen in Beuningen, of een verhaal waar meer nationaal belang achter zit, zoals dat van Paleis Soestdijk.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
De opengestelde monumenten
Tijdens de Open Monumentendag 2021 worden meer dan 4000 monumenten opengesteld voor publiek. Waar de organisatie vooral naar streefde, is om zo veel mogelijk verschillende soorten monumenten open te stellen voor iedereen die maar interesse heeft. Zo zijn veel monumenten toegankelijk voor rolstoelgebruikers en bevinden de monumenten zich op locaties door het hele land: op zichzelf ook weer vormen van inclusie.
Alle monumenten die op 11 en 12 september worden opengesteld staan op de website van de Open Monumentendag.
