Operatie Veritable

Rijnland 1945 – De geallieerden starten operatie Veritable, met als doel het bevrijden van het gebied tussen de Rijn en de Maas. De Britse veldmaarschalk Montgomery heeft de leiding over de 21e Legergroep, die bestaat uit Amerikanen, Britten en Canadezen. De operatie mondt uit in één van de heftigste veldslagen van de Tweede Wereldoorlog.

Operatie Market Garden

Bij de start van Operatie Veritable was Nederland al bevrijd tot aan de grote rivieren. Bij de bevrijding van de rest van Nederland werd het de geallieerden een stuk moeilijker gemaakt. Voorafgaand aan Operatie Veritable vond in september 1944 Operatie Market Garden plaats. Tijdens deze aanval lukte het de geallieerden niet om Arnhem te bevrijden, omdat zij de brug van Arnhem niet wisten te veroveren. Als reactie op Operatie Market Garden besloot de Duitse overheid de voedselvoorziening voor het nog bezette deel van Nederland te staken, waardoor in het westen van het land de bekende Hongerwinter aanbrak. Voor de geallieerden kwam het front stil te liggen aan de grote rivieren. Na een bittere strijd werd Zeeland wel bevrijd, maar het oversteken van de rivieren zat er voorlopig niet meer in. Het geallieerde opperbevel moest op zoek naar een andere manier om de overkant van de Rijn te bereiken. 

Een snelle opmars?

De bedoeling van de operatie was het bevrijden van het gebied tussen de Maas en de Rijn door middel van een tangbeweging. De Amerikaanse opperbevelhebber Dwight Eisenhouwer had een snelle opmars gepland. De Canadezen en Britten zouden tijdens Operatie Veritable het gebied aanvallen vanuit het noorden en de Amerikanen deden dit tegelijk vanuit het zuiden met Operatie Grenade. Omdat de Duitsers de dammen van de Roer door lieten breken, werd het voor de Amerikanen tijdelijk onmogelijk om nog deel te nemen aan de operatie. De Britten en Canadezen stonden er dus al snel alleen voor.

Problemen in het Rijngebied

De geallieerden veroverden vanuit hun posities iets ten zuiden van Nijmegen Gennip en het Reichswald, waarna ze verder het Rijngebied in trokken. Het bosrijke gebied tussen beide rivieren maakte het de geallieerden moeilijk. In eerste instantie was het gebied bevroren, maar als gevolg van de dooi werd het gebied al snel een grote modderpoel en was het onmogelijk voor voertuigen om zich te voort te bewegen. Grote bombardementen op steden als Kleef en Goch moesten de weg bereiden voor de geallieerden. Daarbij zetten de Britten bijna net zo veel artillerie in als tijdens de Tweede Slag om El Alamein. Met het enorme geweld hoopten de geallieerden dat niet alleen de Duitse stellingen vernietigd zouden worden, maar dat de resterende Duitse veredigers ook een dusdanige mentale klap zouden krijgen, dat ze de strijd zouden staken.

De grote bombardementen hadden echter niet het gewenste effect. De Duitse weerstand bleef op veel plaatsen fel en voertuigen van de geallieerden konden nauwelijks oprukken over de smalle en modderige wegen, terwijl de infanterie in de dichte bossen moeilijk vooruit kwam en regelmatig verrast werd door de fanatieke Duitse tegenstand. Een poging van de Canadezen om een omtrekkende beweging te maken en de Duitse verdediging rondom Kleve in de rug aan te vallen, strandde in de grootste verkeersopstopping uit de militaire geschiedenis tot dan toe. Door alle overstromingen en bombardementen was er maar één weg begaanbaar. Ten slotte hadden de legers te kampen met de vele landmijnen die de Duitsers in het gebied hadden geplaatst.

Toch hadden de overstromingen ook voor de Duitsers onbedoelde en nadelige effecten. De geallieerden lieten amfibievoertuigen aanrukken om de ondergelopen gebieden makkelijker over te steken. Daardoor werden de mijnenvelden die in die gebieden lagen makkelijk ontweken; de amfibievoertuigen voeren er gewoon overheen. Het Britse XXX Corps wist ondanks alle logistieke problemen tanks door de bossen te loodsen, iets waar de Duitsers geen antwoord op hadden. 

Operatie Veritable ten einde

Toen het water van de overstroomde Roer zich ver genoeg teruggetrokken had, konden de Amerikanen zich weer aansluiten bij de aanval. Uiteindelijk konden de Canadezen, Britten en Amerikanen de Duitsers uit het Rijngebied verdrijven. Operatie Veritable kwam ten einde op 11 maart 1945 en kostte 23.000 geallieerde soldaten het leven. De geallieerde opperbevelhebber Eisenhower zou na de oorlog verklaren dat de gevechten van Operatie Veritable tot de heftigste gevechten van het Westfront behoorden.