Papa Doc en Baby Doc dictators van Haiti

Papa Doc en Baby Doc – de gevreesde dictators van Haïti

Tussen 1957 en 1986 werd Haïti met harde hand geregeerd door twee gevreesde dictators. Eerst was het François Duvalier, alias Papa Doc, die in 1957 de macht greep. Na zijn dood in 1971 nam zijn zoon Jean-Claude, beter bekend als Baby Doc, het stokje over. De heerschappij van beide mannen kenmerkte zich door extreem veel geweld, angst onder de bevolking en het gebruik van voodoo als politiek instrument. Wat is het precieze verhaal achter deze mannen?

De opkomst van Papa Doc

François Duvalier werd geboren op 14 april 1907 in de Haïtiaanse hoofdstad Port-Au-Prince. Zijn vader was een arme leraar en zijn moeder werkte in een bakkerij. Ondanks zijn simpele afkomst lukte het Duvalier om toegelaten te worden tot de Medische Universiteit van Haïti, waar hij zijn doktersdiploma’s wist te behalen. In de jaren ’40 was Duvalier als dokter vooral actief in de binnenlanden van Haïti. Hier ontdekte hij hoeveel invloed voodoo-gebruiken hadden onder de bevolking op het Haïtiaanse platteland.

In de jaren ’50 besloot Duvalier de politiek in te gaan. Met behulp van het leger wist hij in 1957 de presidentsverkiezingen van het land te winnen. Na zijn uitverkiezing kreeg François Duvalier al snel de bijnaam ‘Papa Doc’, vanwege zijn verleden als arts.

Tonton Macoute

Duvalier beloofde in eerste instantie de arme, zwarte bevolking van Haïti beter te beschermen tegen de rijke landeigenaren, die vaak nog van gemengde Franse afkomst waren. Het presidentschap van Papa Doc veranderde echter al snel in een waar schrikbewind. De president pakte tegenstanders van zijn regime keihard aan. Hij ‘verkocht’ zelfs Haïtiaanse landarbeiders aan het buurland, de Dominicaanse Republiek, om daar op plantages te werken. Deze moderne slavernij stond in sterk contrast met wat Papa Doc beloofd had te doen voor de bevolking van zijn land.

Cruciaal voor Papa Doc was de ‘Tonton Macoute’, zijn gevreesde privéleger. De naam van dit leger verwees naar een inheemse Afrikaanse 'boeman'. Papa Doc rekruteerde veel burgers voor de Tonton Macoute. Het onderlinge wantrouwen bij de Haïtianen werd daardoor zo groot dat men zelfs in privésfeer nauwelijks meer onvrede over het regime van Papa Doc durfde te uiten. De Tonton Macoute martelde en moordde er flink op los. Soms werden zelfs de afgehakte hoofden van tegenstanders op markten tentoongesteld, om andere mogelijke dissidenten af te schrikken.

De Voodoopresident

Duvalier schakelde langzaamaan al zijn tegenstanders uit en benoemde zichzelf in 1964 tot president voor het leven. Hij begon hierna aan het opbouwen van een persoonlijkheidscultus. Hij besloot vooral in te zetten op de fascinatie van de meeste Haïtianen met de voodoo-religie.

Papa Doc gebruikte bijvoorbeeld een indringende blik, een fluisterende stem en langzame bewegingen. Deze karaktertrekken werden door aanhangers van de voodoo-religie namelijk gezien als bewijs dat iemand erg spiritueel was. Ook liet hij in christelijke gebeden verwijzingen naar de Heer of God steevast vervangen door zijn eigen naam.

Papa Doc en Baby Doc dictators van Haiti

Baby Doc

Tot aan zijn dood in 1971 bleef Papa Doc de president van Haïti. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn toen 19-jarige zoon Jean-Claude, die al snel de bijnaam ‘Baby Doc’ verkreeg. Jean-Claude Duvalier ging door op dezelfde voet als zijn vader. Hoewel Baby Doc wel meer macht aan zijn directe adviseurs toevertrouwde, bleven martelingen en moordpartijen aan de orde van de dag.

Baby Doc kenmerkte zich vooral door zijn financiële uitspattingen. Hij had een voorliefde voor dure en snelle auto’s, nog duurdere kleren en mooie vrouwen. Terwijl de bevolking van Haïti in extreme armoede leefde, leefden Baby Doc en zijn vrouw Michèle een luxe leven en brachten ze regelmatig bezoekjes aan de duurste modehuizen van Europa.

Baby Doc kon zich dit voornamelijk blijven veroorloven door de financiële steun die hij van andere landen ontving. Het bewind van zowel Papa Doc als Baby Doc stond namelijk bekend als extreem anticommunistisch, waardoor vooral de VS Haïti van financiële hulp voorzag.

Einde van de Duvaliers

Alhoewel hij langer regeerde dan zijn vader, lukte het Baby Doc niet om tot aan zijn dood president van Haïti te blijven. De onvrede in het land groeide door de extreme armoede en slechte leefomstandigheden. Toen ook de steun van de VS langzaam wegviel, besloot Baby Doc op 5 februari 1986 vrijwillig op te stappen.

Vlak voor zijn vertrek besloot hij nog wel zijn eigen voodoo-dokter het presidentiële bed te laten vervloeken, zodat de opvolger van Baby Doc een vreselijke dood zou sterven. Hier moesten nog wel even twee pasgeboren kinderen voor worden geofferd. Baby Doc vond het geen probleem om per kind 400 dollar te betalen aan het ziekenhuis waar de kinderen vandaan kwamen. Baby Doc en zijn vrouw vestigden zich daarna aan de Zuid-Franse kust. Pas in 2011 keerde Baby Doc terug naar zijn vaderland, waar hij in 2014 overleed aan een hartstilstand.

Papa Doc en Baby Doc dictators van Haiti

Na het vertrek van Baby Doc kwam er een einde aan bijna 30 jaar van Duvalier-bewind in Haïti. De sociaaleconomische problemen in het land zijn echter nog altijd enorm. Baby Doc was helaas ook niet de laatste dictator die het land gekend heeft. Toch kunnen hij en zijn vader Papa Doc door hun wrede bewind wel als de meest beruchte dictators van Haïti gezien worden.