Vrouwenemancipatie in Nederland
De Rijksuniversiteit Groningen heeft volgens de Commissie Gelijke Behandeling bij de benoeming van twaalf vrouwen tot hoogleraar mannen gediscrimineerd. Het verkrijgen van hoge functies voor vrouwen was één van de doelen van de tweede feministische golf in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw.
Aan het einde van de negentiende eeuw kwam de Eerste Feministische Golf op. Doelen van deze feministische beweging waren voornamelijk vrouwenkiesrecht en toelating van vrouwen tot het hogere onderwijs. Een naam die hieraan verbonden is, is die van Aletta Jacobs (1854-1929).
Anna Maria van Schurman
Aletta Jacobs was in 1871 de eerste vrouw die aan een universiteit mocht studeren. Dit was aan dezelfde Universiteit van Groningen, die nu berispt is voor discriminatie. Voor die tijd waren universiteiten en ook de meeste scholen slechts toegankelijk voor jongens. Alleen de zeer begaafde Anna Maria van Schurman (1607-1678) had ooit wat colleges mogen volgen aan de Universiteit van Utrecht. Ze moest hierbij wel achter een gordijntje zitten, om ervoor te zorgen dat de mannelijke studenten niet werden afgeleid.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Aletta Jacobs
Aletta Jacobs begon aan haar studie geneeskunde en in 1878 legde zij met succes haar artsexamen af. Hierop werd zij de eerste vrouwelijke arts en in 1879 promoveerde zij zelfs. Haar dissertatie had de titel 'Over localisatie van physiologische en pathologische verschijnselen in de groote hersenen'. Jacobs zette zich ook in voor het vrouwenkiesrecht. Het duurde echter tot 1919 voor het vrouwenkiesrecht werd ingevoerd. Drie jaar later volgde de eerste stembusgang van de vrouwen in Nederland.
Tweede feministische golf
Tot een wetswijziging in 1956 was een gehuwde vrouw in Nederland niet handelingsbekwaam. Dit betekende dat gehuwde vrouwen niet zelfstandig een overeenkomst konden afsluiten. Alleen met medewerking van haar echtgenoot kon een vrouw rechtshandelingen verrichten. In de jaren zestig, zeventig en tachtig van de twintigste eeuw beleefde het feminisme een tweede opleving. Er was onvrede ontstaan onder vrouwen in de samenleving. Er werd verondersteld dat vrouwen voldoening haalden uit hetgeen haar man en kinderen bereikten. Onder vrouwen ontstond echter steeds meer de neiging om zichzelf te ontplooien en de drang om mee te doen in de maatschappij. In 1968 werd hierop het platform Man Vrouw Maatschappij (MVM) opgericht. Hieruit ontstonden verschillende feministische groeperingen, waarvan de Dolle Mina’s wellicht de bekendste is.
Doelen
De feministen tijdens de Tweede Feministische Golf hadden meerdere doelen voor ogen. Zo wilden zij de deelname van vrouwen aan het arbeidsproces vergroten en een hierop volgende herverdeling van de huishoudelijke taken. Vrouwen zouden hierdoor economisch zelfstandiger worden en een gelijkwaardige positie in de maatschappij verwerven. Een ander doel was seksuele vrijheid en het hierbij horende uitbannen van seksueel geweld en vrouwenmishandeling. Een speerpunt hierbij was het recht op abortus.
Resultaat
Het resultaat van deze opkomst van het feminisme was onder meer de invoering van het recht op abortus in 1980. Daarnaast kwamen vrouwenrechten onder de aandacht en werden er instellingen zoals het Blijf van m´n lijf-Huis opgericht. Er ontstond veel aandacht voor het onderwerp en als gevolg hiervan ontstonden op universiteiten specialisaties in bijvoorbeeld vrouwengeschiedenis en genderstudies.
Derde feministische golf
Vanaf de jaren negentig van de twintigste eeuw kwamen er stromingen op die zich benoemden tot derde feministische golf. Binnen deze stroming wordt de focus gelegd op zelfontplooiing. Dit feminisme wordt gedreven door de vele nieuwe culturen die in Nederland samenkomen. In sommige van deze culturen hebben vrouwen geen gelijke rechten. Ayaan Hirsi Ali is een voorbeeld van een feminist uit deze derde golf.
Positieve discriminatie
Tegenwoordig zijn er mensen die vinden dat vrouwen positief gediscrimineerd moeten worden. Zo vindt VVD'er en eurocommissaris Neelie Kroes dat bij de vorming van een nieuw kabinet vooraf een quotum gesteld moet worden om meer vrouwen in de regering te krijgen. De Rijksuniversiteit Groningen is volgens de Commissie Gelijke Behandeling echter iets te ver gegaan in het bevoordelen van vrouwen.
