Uitvinding van de trein

Al lang voordat er treinen werden ontwikkeld, bestonden er een soort spoorwegen waarover goederen konden worden vervoerd. De oudste vondsten dateren al van 600 jaar voor Christus. De Grieken konden zo goederen vervoeren over de Peloponnesos. Pas in de achttiende eeuw werd deze techniek opnieuw gebruikt in de kolenmijnen. En met de uitvinding van de stoommachine kwam de trein pas echt op gang.

Griekse karren

Nabij Corinthe in Griekenland zijn sporen gevonden van karrensporen in het landschap. Vaak werden deze sporen uitgehakt in steen zodat er karren overheen konden rijden. Dit waren dus geen rails maar diepe groeven in het land. De karren werden door mensen of dieren getrokken en vervoerden vooral goederen. Het vervoer van goederen was daardoor iets makkelijker en het bood een veilige wijze van transport door de Peloponnesos. De Romeinen namen deze wijze van vervoeren over maar in de middeleeuwen verdween deze techniek.

Mijnkarretjes

Pas eeuwen later, in de achttiende eeuw, werd in Europa de primitieve spoorwegentechniek weer gebruikt, ditmaal voor kolenmijnen. De kolen konden zo vervoerd worden over de rails zodat het zware werk in de mijnen kon worden verlicht. Dit keer lag er wel een rails, die gemaakt was van hout. Later werd de rails gemaakt van gietijzer. Ook deze karretjes werden door mensen of paarden getrokken.

Industriële revolutie

Tijdens de industriële revolutie in de achttiende eeuw in Engeland vond James Watt de stoommachine uit. Dit maakte de weg vrij voor meer machines om het handwerk van de arbeiders te verlichten. In 1804 bedacht de Britse uitvinder Richard Trevithick dat deze stoommachine ook handig zou kunnen zijn in de kolenmijnen om het grondwater weg te pompen. Het grondwater stroomde namelijk elke keer in de mijn als de mijnwerkers een nieuwe tunnel gingen graven. Hij zette wielen onder de stoommachine en zette dit vervolgens op de rails. Hierdoor zouden de zware karretjes makkelijker vervoerd kunnen worden. De rails moest wel worden aangepast met sterker staal omdat het oude staal niet stevig genoeg was voor de zware stoommachines. Voordat de locomotief echter gebruikt werd in de kolenmijnen, diende de trein als een kermisattractie, de ‘Catch me who can’. Pas later werd deze ook daadwerkelijk in de kolenmijnen gebruikt.

Eerste passagierstrein

In 1825 werd de eerste spoorlijn aangelegd tussen de Engelse plaatsen Darlington en de haven Stockton-on-Tees. Deze Stockton-and-Darlington Railway werd gebruikt om kolen naar de haven te vervoeren in geïmproviseerde karren. In 1829 werd de eerste praktische stoomlocomotief gebouwd door George Stephenson. Deze stoomlocomotief had al de klassieke vorm die we nu nog kennen. De locomotieven konden tegen een betaling ook worden geladen met paarden of goederen. In 1830 werden voor het eerst ook mensen vervoerd met de stoomtreinen. Nadat men steeds vaker mensen ging vervoeren, kwamen in Engeland meer spoorlijnen. De treinen kregen rijtuigen met comfortabele zitbanken. Later kwamen er ook balkonuiteinden waardoor de passagiers konden instappen en van rijtuig tot rijtuig konden doorlopen.

Eerste spoorlijn en trein Nederland

In navolging van Engeland wilden ook andere landen spoorlijnen en treinen hebben. In 1839 was in Nederland de eerste spoorlijn in gebruik tussen Amsterdam en Haarlem. Deze werd onderhouden door het spoorwegbedrijf de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij  (HIJSM). De eerste treinen die hierop reden waren de Arend en de Snelheid. De Arend vertrok vanuit station d’Eenhonderd Roe met negen rijtuigen naar Haarlem. De Snelheid reed mee voor het geval de Arend uitviel.  Ook andere landen volgden hierna en de uitvinding van de trein was succesvol. Pas in de twintigste eeuw werden de stoomtreinen op grote schaal vervangen door dieseltreinen of elektrische treinen. De laatste stoomtrein die in Nederland in reguliere dienst reed, werd pas in 1958 van het spoor gehaald.