Liefde en gelukzaligheid: de hippiecultuur in Nederland

Een halve eeuw geleden trapte midden in de winter van 1967 de Summer of Love in San Francisco af. De zomer van ‘67 was het hoogtepunt van het wereldwijde hippietijdperk, dat in Nederland dat jaar net een beetje vorm begon te krijgen. Hoe zag de Nederlandse hippiecultuur eruit?

Flowerpower wereldwijd

De hippiebeweging ontsprong halverwege de jaren ’60 in de Verenigde Staten, als jongerensubcultuur die zich verzette tegen burgerlijkheid, materialisme en geweld. Het was een levensstijl die brak met alles wat destijds conventioneel was en kwam voort uit een verlangen naar een nieuwe en andere manier van samenleven. In de alternatieve samenlevingen die zij vormden door in communes te gaan wonen moesten liefde, vrijheid en vrede centraal staan. De eerste hippies waren studenten uit San Francisco en Greenwich Village in New York. Ze luisterden naar psychedelische muziek, gebruikten hallucinerende drugs, deden aan vrije seks, kleedden zich kleurrijk en lieten hun haar groeien. Na de Summer of Love of 1967, waarin duizenden Amerikaanse hippies naar San Francisco afreisden, kreeg de hippiecultuur veel media-aandacht en waaide hij over naar andere landen.

Protestgeneratie

Halverwege de jaren ’60 was in Nederland de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog grotendeels voltooid en groeide de welvaart snel. De naoorlogse generatie, jongeren rondom de twintig in de jaren ‘60, staat ook wel bekend als de ‘protestgeneratie’ vanwege de manier waarop zij zich gingen afzetten tegen hun ouders. Maar niet iedereen die onderdeel uitmaakte van de protestgeneratie was ook hippie. Sommigen lieten onder het motto ‘beter langharig dan kortzichtig’ hun haar groeien en luisterden naar The Beatles, maar lieten het daarbij. Voornamelijk linkse studenten waren zeer veel bezig met politiek en namen deel aan protestmarsen. Tijdens de Maagdenhuisbezetting in 1969 eisten ze meer democratie aan de universiteit. Als ‘drop out’ van de bestaande samenleving bemoeiden hippies zich daar liever niet mee: zij wilden niet zoals de politiek-geëngageerde protestgeneratie de samenleving veranderen (of verlinksen) maar liever een eigen vrije en onconventionele samenleving beginnen.

Amsterdam: centrum van de Nederlandse hippiecultuur

Nederland was vanwege het tolerante drugsbeleid dat toen al bestond een paradijs voor de hippiecultuur. Vanuit de hele wereld trokken hippies naar Amsterdam, dat de bijnaam de ‘hippie hoofdstad van Europa’ kreeg. Misschien wel de meest bekende daarvan zijn John Lennon en Yoko Ono, die in 1969 in het Amsterdamse Hilton Hotel hun beroemde ‘bed in’ hielden. Maar ook buiten Amsterdam was de hippiecultuur in trek. In 1970 was het driedaagse Holland Pop Festival in het Kralingse Bos te Rotterdam het Nederlandse antwoord op het Amerikaanse Woodstock van 1969. Nederlandse hippies luisterden naar internationale muzikale iconen als Janis Joplin, Joan Baez en Jimi Hendrix, maar ook naar artiesten van eigen bodem als Armand en Boudewijn de Groot.

Damslapers

‘En op de Dam bij ’t monument, zit je geweldloos op je krent’ zongen Van Kooten en De Bie gekscherend over de ladingen hippies die permanent bivakkeerden in het Vondelpark of bij het monument op de Dam. Aanvankelijk kneep de gemeente een oogje toe, maar na verloop van tijd kwamen de openbare orde en de hygiëne in het geding. Op 25 augustus 1970 liet de gemeente de Dam ‘schoonvegen’. De actie mondde uit in rellen en plunderingen. Toen de rust de volgende dag nog niet teruggekeerd was besloot een groep van 80 mannen uit Doorn en Den Helder het recht in eigen hand te nemen: met knuppels en koppelriemen sloegen zij de hippies en verdreven zij ze uit het hart van Amsterdam.

Erfenis van de hippiecultuur

De idealen van hippies, die uiteindelijk ook gewoon ergens van moesten leven en een baan zochten, vonden hun weg naar linkse politieke partijen en -organisaties en milieubewegingen. Incidenten als de schoonveegactie op de Dam hadden pijnlijk duidelijk gemaakt dat het heel moeilijk, zo niet onmogelijk was om te midden van een bestaande samenleving een geheel nieuwe te starten. Veel hippies gaven dat ideaal in de loop der jaren dan ook op, zonder hun idealen over vrede en een betere wereld te verliezen. De meeste Nederlandse hippies gingen na hun aanvankelijk losbandige periode ‘gewoon’ aan het werk, stichtten gezinnen en namen deel aan de Nederlandse samenleving. Hun vrije seksuele moraal, milieubewustzijn, pacifisme bleef na de jaren ’70 tot op zekere hoogte behouden en vond zijn weg naar een breder publiek.