Een F6F vliegtuig stort neer op de USS Enterprise

Reddingsactie op de USS Enterprise

Het is 10 november 1943, midden in de Tweede Wereldoorlog. Terwijl een groot deel van Europa bezet is door Duitsland, wordt er aan de andere kant van de wereld gevochten tussen de Verenigde Staten en Japan om de macht over de Grote Oceaan. In de vroege ochtend stapt Byron Milton Johnson in zijn vliegtuig op het vliegdekschip The USS Enterprise voor een testvlucht. Wat hij niet weet, is dat hij niet veel later zal neerstorten op datzelfde vliegdekschip…

De kansen keren

Japan had in 1941 zonder oorlogsverklaring de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor aangevallen. De Verenigde Staten verklaarden uiteraard meteen de oorlog aan Japan, maar ze moesten lange tijd het onderspit delven tegen het Japanse Keizerrijk. In rap tempo veroverden de Japanners Hong Kong, Singapore, Nederlands-Indië en de Filipijnen. Het keerpunt volgde uiteindelijk bij de slag bij Midway in 1942. De geallieerden begonnen langzaam terrein te winnen op de Japanners. De Verenigde Staten richtten zich daarbij in eerste instantie vooral op de eilanden in Oceanië.

Één van de eerste doelen die de Verenigde Staten hadden, was de verovering van de eilandketen Makin, dat tegenwoordig deel uit maakt van Kiribati. De Japanners hadden op Makin een vliegbasis gemaakt, omdat de eilandketen relatief dichtbij de Verenigde Staten lag. Daarom was het voor de VS van strategisch belang om Makin te veroveren. Het vliegdekschip de Enterprise werd richting Makin gestuurd om daar een aanval uit te voeren.

Vliegtuigcrash

Eén van de piloten die mee was op deze missie was Byron Milton Johnson. Hij had zich na de aanval op Pearl Harbor aangemeld bij het leger en had in april 1943 zijn opleiding tot piloot voltooid. Op 10 november besloot Johnson een testvlucht te gaan maken met zijn F6F Hellcat. Na het opstijgen merkte hij gelijk dat er iets niet goed zat. Hij vroeg of hij een noodlanding mocht maken, maar dat werd door het personeel van het vliegdekschip tot drie keer toe afgewezen. Johnson probeerde uit alle macht zijn vliegtuig onder controle te houden, maar hij kon niet voorkomen dat het vliegtuig met een klap op het dek van het vliegdekschip terecht kwam.

Het vliegtuig kwam tot stilstand op kleine afstand van het luchtafweergeschut dat aan de rand van het schip stond opgesteld. Tot overmaat van ramp was de externe brandstoftank van de F6F Hellcat ernstig gehavend en deze begon meteen te lekken. Het schuren van de propellers over het dek was genoeg om een vonk te veroorzaken waarna het vliegtuig in brand vloog. Door de klap was het openingsmechanisme aan de binnenkant beschadigd, waardoor Johnson niet meer op eigen kracht uit de cockpit kon komen.

Luitenant Walter Lewis Chewning kwam het dek opgelopen, zag wat er gebeurd was en aarzelde geen moment. Hij rende naar het vliegtuig en opende de cockpit. Het lukte hem om Johnson in veiligheid te brengen. Johnson raakte bij het hele voorval slechts lichtgewond, terwijl er van zijn vliegtuig na afloop weinig meer over was.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Propaganda voor de VS, schrikbeeld voor Japan.

De actie van Chewning is slechts één van de vele heroïsche verhalen rondom het legendarische vliegdekschip The USS Enterprise. Na de aanval op Pearl Harbor werd het schip ingezet in belangrijke zeeslagen zoals de Doolittle Raid, de slag om Guadalcanal en de slag om de Filipijnse zee. Het schip raakte meerdere keren zwaar beschadigd, maar werd steeds weer hersteld. Toen het schip in 1942 een haven in Nieuw-Caledonië binnenvoer om gerepareerd te worden, hadden de mariniers een spandoek opgehangen met de tekst: ‘The Enterprise vs. Japan’. Het vliegdekschip overleefde zelfs de aanvallen van kamikazepiloten in de laatste twee jaar van de oorlog. Tegen het eind van de oorlog hadden Amerikaanse mariniers diep ontzag voor het schip en haar reputatie. In Amerika kreeg het al snel de bijnaam 'The Big E', vanwege de onverwoestbaarheid waar het schip om bekend stond. Het schip kon hierdoor ideaal gebruikt worden als propagandamiddel voor de oorlogsvoering.

Ook in Japan bouwde de The USS Enterprise een reputatie op. Volgens de Japanse legerleiding was het schip meerdere keren tot zinken gebracht, maar telkens dook het opnieuw op. Hierdoor kreeg het vliegdekschip de bijnaam ‘grijze geest’. Omdat het schip in korte tijd op zoveel verschillende plekken opdook, werd er ook gedacht dat het niet om één, maar om drie identieke vliegdekschepen ging met dezelfde naam.

Ondanks de mythische status die het schip vergaarde is de Enterprise na de oorlog volledig gesloopt. Alleen de naamplaat en de bel van het schip zijn bewaard gebleven in musea. Om de naam van het legendarische schip te eren, is er altijd één vliegdekschip van de Verenigde Staten dat dezelfde naam draagt.