1620: van Leiden naar Amerika

Het is dit jaar 400 jaar geleden dat de Pilgrim Fathers in 1620 op de Mayflower richting Amerika vertrokken. Ze worden gezien als grondleggers van de Verenigde Staten. De Pilgrim Fathers zijn uitermate belangrijk voor het politieke en nationale narratief van de totstandkoming van de VS. Wat voor mensen waren de Pilgrim Fathers? Waar kwamen zij vandaan? Wat was hun doel?

De Pilgrim Fathers waren een groep puriteinen afkomstig uit Engeland. Het Puritanisme was een stroming binnen het protestants christelijk geloof die zich had afgescheiden van de Anglicaanse Kerk. De puriteinen streefden naar een zuiver geloof waar puur en alleen het woord van God centraal stond en vonden dat de Angelicaanse Kerk nog te veel katholieke elementen bewaard had. De Engelse staatskerk, met de Engelse koning aan het hoofd, had nog te veel onzuiverheid en afgoderij in de liturgie.

Vlucht naar Nederland

Vanwege hun overtuigingen werden de puriteinen in Engeland door koning Jacobus I vervolgd. Een aantal puriteinen werden zelfs door de koning gevangen gezet. In 1608 werd het een groep puriteinen te heet onder de voeten. Ze vertrokken, in het geheim, onder leiding van John Robinson (1575-1625) richting de Republiek der Verenigde Nederlanden. In eerste instantie vestigden zij zich in Amsterdam, waar andere puriteinse vluchtelingen zich eerder al gevestigd hadden. In 1609 vertrokken ze richting Leiden. Het Leidse stadsbestuur heette de puriteinen van harte welkom en had schriftelijk toestemming gegeven.

Leiden

Leiden was destijds na Amsterdam de tweede stad van de Republiek. De stad maakte gedurende de 17de eeuw een grote ontwikkeling door. Als gevolg van de Tachtigjarige Oorlog waren er namelijk veel vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden naar Leiden gekomen. Deze namen hun kennis over de lakennijverheid mee, waardoor de stad economisch opbloeide. Het bevolkingsaantal nam daardoor ook flink toe. Leiden was niet alleen aantrekkelijk voor Robinsons puriteinen vanwege de economische voorspoed, ook had de stad een relatief tolerant klimaat. De Universiteit van Leiden, met zijn academische vrijheid, was hier grotendeels verantwoordelijk voor.

Robinson in Leiden

Robinson kon vanwege deze academische vrijheid een eigen drukkerij beginnen. Hij liet hier onder andere werken drukken van auteurs die kritisch waren op de Anglicaanse Kerk. Ook bemoeide hij zich met de belangrijke Synode van Dordrecht. Koning Jacobus had ook een permanent afgezant aanwezig bij deze synode. Zo kon hij op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen in het debat rondom het protestantse geloof. In 1615 voerde Robinson een debat dat drie dagen duurde met Simon Episcopius, een van de voornaamste predikanten van de Nederlanden. Volgens puriteinse bronnen had Robinson deze discussie natuurlijk gewonnen met behulp van Gods steun.

Vertrek uit Nederland

In 1620 besloot de, inmiddels driehonderd-man-tellende, puriteinse gemeente toch te vertrekken uit de Nederlanden. Ondanks de rijkdom in de Republiek, leefde groot deel van hen nog altijd in armoede. Bovendien waren de tolerante Nederlanden veel te vrijzinnig voor ze. Ze vreesden dat de strenge dogma’s van het puriteins geloof zouden verwateren bij hun kinderen, zoals dat bij de protestantse vluchtelingen uit het zuiden al aan het gebeuren was. Een derde aspect dat meespeelde was het feit dat het Twaalfjarig Bestand bijna was afgelopen. De puriteinen hadden geen behoefte om een oorlog tussen de Republiek en het katholieke Spanje uit te zitten.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De Zeereis

Op 22 juli 1620 klommen de puriteinen aan boord van het schip Speedwell richting de Britse havenstad Southampton. Van het stadje Plymouth vertrokken ze weer, aan boord van de Mayflower, richting het beloofde land Amerika. Ze zouden de verdorven oude wereld achterlaten en een puriteinse heilstaat in de nieuwe wereld stichten. Niet alle puriteinen konden mee. Slechts 102 mensen gingen aan boord van de Mayflower. Robinson zelf ging niet mee. Het plan was om richting de eerste Engelse kolonie in Noord-Amerika, Virginia te varen. Daar was in 1607 de eerste permanente Engelse nederzetting Jamestown opgericht. Op 11 november 1620, 65 dagen na vertrek, bereikten de puriteinen Amerika. Ze waren echter enkele honderden kilometers ten noorden van hun bestemming aangekomen, aan de noordkant van de Cape Cod Bay.

Stichting van Plymouth Colony

Ze besloten om ter plekke een kolonie op te richten, de Plymouth Colony. Dit was de tweede succesvolle Engelse kolonie in Noord-Amerika ooit. Eigenlijk hadden ze wettelijk gezien geen toestemming om zich hier te vestigen. Toch ondertekenden ze samen het Mayflower Compact, een verdrag dat verklaarde dat de Plymouth Colony zelfbestuur zou genieten. Gedurende de eerste winter kwam de helft van de eerste kolonisten te overlijden aan ziekte en kou.

Samoset begroet de Puriteinen

In maart van 1621 werden de kolonisten benaderd door een indiaan genaamd Samoset. Tot hun grote verbazing sprak Samoset Engels. Hij informeerde de europeanen dat ze hun nederzetting gebouwd hadden op de plek waar vroeger een dorp had gestaan, genaamd Patuxet. De inwoners van Patuxet waren omgekomen door een gruwelijke plaag. De kolonisten hadden zich op het land van de Massasoit-stam gevestigd en waren vanaf hun aankomst al scherp in de gaten gehouden door de de Massasoit.

De Massasoit en The Great Dying

De Massasoit waren al honderd jaar bekend met de Engelsen. Ze dreven handel en hadden ook meer dan eens gewelddadige ontmoetingen met de Europeanen gehad, waardoor relaties enigszins verzuurd waren. Oorspronkelijk was de regio rond de Plymouth Colony relatief dichtbevolkt geweest door verscheidene indianenstammen. De Europeanen hadden echter ziektes uit Europa met zich meegebracht, waar de inheemse bevolking geen immuniteit voor had. Vlak voor de komst had een dodelijke epidemie plaatsgevonden die bekend staat als The Great Dying (1616-1619). Later zou deze epidemie door de Engelsen als gift van God gezien worden. Koning Jacobus zei hierover:

“Within these late years, there hath, by God’s visitation, reigned a wonderful plague, the utter destruction, devastation, and depopulation of that whole territory, so as there is not left any that do claim or challenge any kind of interest therein. We, in our judgment, are persuaded and satisfied, that the appointed time is come in which Almighty God, in his great goodness and bounty towards us, and our people, hath thought fit and determined, that those large and goodly territories, deserted as it were by their natural inhabitants, should be possessed and enjoyed by such of our subjects.”

Squanto

Vijf dagen na Samosets eerste ontmoeting met de kolonisten, kwam hij terug met zijn stamleden. Een van deze heette Tisquantum, beter bekend als Squanto. Squanto zou de Engelsen leren hoe ze mais moesten verbouwen, hoe ze ahornsiroop uit ahornbomen konden halen, hoe ze vissen uit de rivier konden vangen en welke planten giftig waren. Ook zou hij een vredesverdrag tussen de de Massasoit en de Engelsen bemiddelen.

Vredesverdrag met de Massasoit

In november van 1621 zouden de kolonisten, na een geslaagde maisoogst, samen met de indianen, het eerste Thanksgiving feest vieren. Dit is de oorsprong van de Amerikaanse Thanksgiving traditie. De vrede tussen de kolonisten en de Massasoit zou meer dan vijftig jaar stand houden. Na de Mayflower zouden er echter al snel andere puriteinse kolonisten arriveren in Amerika. Deze waren niet even vredelievend. Door oorlog en ziekte werden de indianen in een rap tempo uitgeroeid. De weinigen die overleefden moesten assimileren in de Engelse cultuur. Al snel waren de indianenculturen van noord-oost Amerika bijna volledig verdwenen.

Bronnen: Andere Tijden, Dag van Toen, History, Reformatorisch Dagblad, Uncivil History.