De strijd van de lesbische vrouw door de eeuwen heen

Door de eeuwen heen zijn relaties tussen vrouwen aan de ene kant nooit zo openlijk geaccepteerd geweest als relaties tussen mannen dat soms waren, maar meestal ook niet zo sterk veroordeeld als liefde tussen mannen. Het probleem waar lesbische vrouwen altijd tegen aan liepen was dat mannen de samenleving regeerden en hun ideeën omtrent seksualiteit de norm waren.

Homoseksualiteit als uiting van mannelijkheid

Homoseksualiteit werd bij de Oude Grieken niet alleen sociaal geaccepteerd, het was zelfs een onderdeel van mannelijkheid. Een onderdeel van mannelijkheid was ook de pederastie (jongerenliefde). Over liefde tussen vrouwen in die tijd weet men veel minder, want deze relaties kregen geen plaats in de Griekse literatuur, kunst of filosofie.

Lesbiennes voorgesteld als monsterlijke vrouwen

Hoewel de kerk tijdens de Middeleeuwen homoseksualiteit streng verbood, bleven vrouwen vaak buiten schot. Wellicht omdat over vrouwenrelaties zo weinig bekend was. Zeker tot de zeventiende eeuw zag men de hermafrodiet (iemand met beide geslachtsorganen) als de personificatie van de lesbienne. Als een vrouw een opgezwollen clitoris had, labelde men haar al als een hermafrodiet. Door hun vergrote lust werden deze vrouwen als gevaarlijk gezien. Bovendien dacht men dat een vrouw door mastrubatie kon veranderen in een hermafrodiet.

Overgang naar ‘gepassioneerde liefde’

Een wat minder absurdistische kijk op lesbiennes ontstond vanaf de zeventiende eeuw, toen gepassioneerde liefde tussen vrouwen werd gestimuleerd en geaccepteerd. Men noemde dit echter ‘romantische vriendschappen’. Dit was in de VS, in delen van Europa en vooral in Engeland populair. Twee vrouwen konden over zo´n vriendschap beschikken, uiteraard naast het verplichte huwelijk met een man. Desondanks werd homoseksualiteit bij vrouwen nog sterk onderdrukt en dus niet eens als zodanig erkend. Het ontbreken van een beeld van de lesbienne in de samenleving, betekende niet dat er helemaal geen liefde tussen vrouwen werd bedreven.

Berlijn, de lesbische hoofdstad van de wereld?

Vooral tijdens de twintigste eeuw kregen lesbische vrouwen hun kans om te experimenteren. Er bestond toen een levendige lesbische scene in Berlijn. Meer dan 50 clubs kwamen tegemoet aan lesbiennes. Er ontstond zelf een blad voor deze vrouwen (die Freundin) en dit allemaal terwijl homoseksualiteit nog altijd illegaal was in Duitsland.

Oorlog als de periode van vrijheid

In de Tweede Wereldoorlog ondervonden vrouwen in het geallieerde leger misschien nog wel het meeste een gevoel van vrijheid. Vrouwen voerden niet alleen op de assemblage-afdeling de boventoon, maar in Amerika werd ook een korps vrouwen opgesteld om het thuisfront te bewaken (waar geen echt gevaar bestond). Omdat er geen regels bestonden over het controleren en uitzetten van vrouwen uit het leger die zich schuldig maakten aan lesbische handelingen (wat voor homo’s wel gold), was het gemakkelijk voor deze vrouwen om gesloten kringen te vormen en zich zo veilig te maken voor ontdekking.

De seksuele revolutie

Toen in de jaren ‘50 de trend van het teruggaan naar de oude rolverdeling tussen man en vrouw werd ingezet, betekende dit weer minder vrijheid voor lesbiennes. Niet alleen homoseksuelen, maar ook zwarte Amerikanen, armen en vrouwen in het algemeen protesteerden voor meer rechten. Dit leidde onder andere tot de seksuele revolutie in de jaren ’70, wat vrouwen in ieder geval voor de wet het recht gaf lesbisch te zijn. In 1973 verwijderde de American Psychiatric Association ‘homoseksuele geaardheid’ voor het eerst van de lijst van mentale stoornissen. Het was hiermee niet langer een ziekte of een keuze, maar een aangeboren en natuurlijke geaardheid.

Korte en onzekere traditie

De strijd voor het homohuwelijk was echter nog niet eens begonnen. Bovendien stond de term lesbienne zelfs toen nog niet per se voor de homoseksuele geaardheid van de vrouw. Lesbische feministen wilden zich vooral ontdoen van hun sociale en economische afhankelijkheid van mannen. In de loop der jaren hebben homoseksuele vrouwen een lange en veelal onbekende weg afgelegd wat betreft emancipatie.