De arrestatie van de Franse koning Lodewijk XVI.

Drie mislukte ontsnappingen uit de geschiedenis

De meest spectaculaire ontsnappingspogingen uit de geschiedenis zijn alom bekend. Talloze mensen in binnen- en buitenland zijn dan ook vertrouwd met de verhalen van de ontsnapping van Hugo de Groot, en de succesvolle uitbraak uit de Amerikaanse gevangenis van Alcatraz. Minder bekend zijn echter de ontsnappingspogingen die niet succesvol tot een einde werden gebracht. In dit artikel delen wij daarom drie uiterst opmerkelijke mislukte vluchtpogingen uit de geschiedenis.

Koninklijke vlucht

Dat de kunst van de mislukte ontsnapping door mensen van alle rangen en standen werd begrepen, blijkt uit de vlucht van de Franse koning Lodewijk XVI en zijn beruchte vrouw Marie-Antoinette. Nadat het koninklijk echtpaar moest vluchten uit het paleis van Versailles in oktober 1789, vond het duo onderdak in het voormalige Tuilerieënpaleis te Parijs. Maar ook in de Tuilerieën werd het vuur van de Franse Revolutie Lodewijk en Marie-Antoinette te heet onder de voeten, waarna het paar in 1791 besloot de benen te nemen.

Het masterplan van de koninklijk familie betrof een vlucht naar de citadel van Montmédy, waar koningsgezinde aanhangers de vorst met open armen zouden ontvangen. Zover is het echter nooit gekomen. Door de besluiteloosheid van de koning, viel de ontsnappingspoging al snel in het water. Even ten noordoosten van Parijs, in het dorpje Varennes, werd Lodewijk al snel herkend, waarna hij prompt werd aangehouden door revolutionaire troepen.

De koninklijke familie moest haar vlucht duur bekopen:. Voor ondere andere hun "verraad" tijdens de ontsnappingspoging werden zowel de koning als koningin ter dood veroordeeld, en in 1793 per guillotine geëxecuteerd op de Place de la Concorde.

Het Tasmaanse Port Arthur.

De ontsnapte kangoeroe

Het moderne Australië begon zijn bestaan als gevangeniskolonie van het Verenigd Koninkrijk. In die hoedanigheid dienden gevangenissen als het Tasmaanse Port Arthur (dat in gebruik was als penitentiaire inrichting tussen 1833 en 1853) als huisvesting van de meest geharde Britse criminelen. Het is daarom niet verwonderlijk dat de gevangenisbewoners zo nu en dan niet wars waren van een ontsnappingspoging.

Zo probeerde de veroordeelde crimineel George “Billy” Hunt uit Port Arthur te ontsnappen door zich te verkleden als de oer-Australische kangoeroe. Helaas voor Hunt, was het gevangenisleven ook geen vetpot voor de diensthebbende bewakers. Omdat zij evengoed als de gevangenen vergingen van de honger, dachten de cipiers hun kans schoon te zien toen een ogenschijnlijke kangoeroe voorbij hopte. Zij besloten het schattige buideldier neer te schieten, en te gebruiken als voedsel. “Helaas” troffen de gevangenbewaarders geen kangoeroe, maar de ontsnappende Graham, die dacht zijn cipiers te slim af te zijn.

Toen de bewakers doorhadden hoe de vork in de steel stak, traden zij resoluut op: Graham werd teruggebracht naar de gevangenis, en kreeg als straf 150 slagen opgelegd.

The Great Escape

Een andere beroemde mislukte ontsnappingspoging betrof de zogenaamde Great Escape van Britse krijgsgevangen uit het Duitse militaire gevangeniskamp Stalag Luft III. In dit kamp werden tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze gevangen Britse en Amerikaanse piloten vastgezet, en het strafkamp werd daarom streng beveiligd door de Duitse krijgsmacht. Volgens de Duitsers was de beveiliging van Stalag Luft III waterdicht. Het was, zo werd beweerd, onmogelijk voor de gevangenen om te ontsnappen.

Voor de krijgsgevangenen in het kamp was de uitdaging dan ook groot. Hun plan omvatte het graven van drie ontsnappingstunnels, die de codenamen “Tom”, “Dick” en “Harry” kregen. Ook werd een waaier aan andere maatregelen voorbereid: zo maakten de gevangenen kaarten en nepdocumenten die hielpen bij de ontsnapping, en werden kleren gefabriceerd waarmee de piloten die zich konden verkleden nadat zij zichzelf hadden bevrijd uit Stalag Luft III.

Het Duitse gevangeniskamp Stalag Luft III

Geëxecuteerde gevangenen

Op 24 maart 1944 was het dan eindelijk zover. Omdat tunnel “Tom” ontdekt was door de cipiers, zou de ontsnapping verlopen via “Harry”. Er was echter een probleem: de tunnel bleek zo’n drie meter te kort te zijn, waardoor de ontsnappende piloten in het pad van een patrouillerende bewaker uit zouden komen. Desalniettemin wisten 76 van de 200 krijgsgevangenen te ontsnappen voordat een geweerschot klonk. “Harry” werd ontdekt, en de Great Escape kwam ten einde.

Van de 76 ontsnapte piloten, wisten slechts drie de weg naar het veilige Verenigd Koninkrijk te vinden. Van de overige krijgsgevangen werden er 23 opgespoord en teruggestuurd naar Stalag Luft III, terwijl 50 anderen op persoonlijk bevel van Adolf Hitler werden geëxecuteerd.

Het verhaal van de mislukte ontsnapping uit het Duitse gevangenenkamp diende in 1963 als inspiratie voor de Hollywoodfilm The Great Escape. De vluchtpoging van de krijgsgevangenen uit Stalag Luft III behoort daarom tot de dag van vandaag tot de beroemdste gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog.