Koningin Wilhelmina spreekt Nederland toe via Radio Oranje.

Koninklijk verzet via Radio Oranje

Londen, 1940: "Wie op het juiste oogenblik handelt, slaat den Nazi op den kop. Ik heb gezegd". Koningin Wilhelmina sprak tijdens de oorlog 48 keer door de microfoon van Radio Oranje de Nederlandse bevolking toe. De eerste uitzending was in juli 1940 en de laatste in juni 1945, na de bevrijding van Nederland.

Ballingschap Nederlandse regering

Nadat de Duitsers op 10 mei 1940 Nederland waren binnengevallen, vertrok de zowel de koningklijke familie als Nederlandse regering in ballingschap naar Londen. Tijdens hun verblijf spraken ze beiden de bevolking in Nederland toe via de radio tijdens het programma ''Radio Oranje".

Het beeld van koningin Wilhelmina achter de microfoon van Radio Oranje standvastig haar volk toespreekt, is een van de meest iconische beelden uit de Tweede Wereldoorlog. Maar wat vonden de ministers van die standvastige koningin die zo direct haar volk toesprak? In Geschiedenis Magazine 2 van 2022 vertelt Ruud Stevens over de verhoudingen tussen Wilhelmina en haar minsters tijdens de oorlog. Meer weten? Neem nu een abonnement!

Bestel nu

Eerste uitzending Radio Oranje

De eerste uitzending van radio Oranje vond plaats op 28 juli 1940. Met het geuzenlied "In naam van Oranje doe open de poort", begon het programma dat een kwartier duurde en werd uitgezonden om 9 uur ’s avonds door de European Service van de BBC. Met Radio Oranje werd een poging gedaan de Duitse propaganda te bestrijden, de bevolking vertrouwen te laten hebben in de bevrijding en Nederland van nieuws te voorzien.

Verzet via de radio

De zender was bedoeld als bindmiddel tussen bezet Nederland en de Nederlandse regering in Londen. Koningin Wilhelmina sprak 48 keer voor de microfoon van Radio Oranje met het doel om de Nederlandse bevolking moed in te spreken. Naast bemoedigende woorden werden ook praktische zaken besproken. Via het radioprogramma werd in 1942 gewaarschuwd geen Joodse eigendommen te kopen. Na de oorlog zouden die immers weer geretourneerd moeten worden. Sommige mensen zijn van mening dat de koningin vaker had moeten spreken en dat het programma meer aandacht had moeten besteden aan de jodenvervolging en de Februaristaking.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Verbod op radio's

Het luisteren naar Engelse radiozenders was in Nederland verboden en de bezetter had de burgers in 1943 verplicht alle radio-ontvangers in te leveren. Toch hadden veel mensen in het geheim een radio en konden zo toch naar de uitzendingen luisteren. De boodschap van Radio Oranje verspreidde zich via gesprekken ook naar degenen die geen radio hadden. Het programma bleef uitzenden tot de bevrijding van Nederland in juni 1945.