Onthoofding van Anna Boleyn

Windsor 1536- ''Good Christian people, I am come hither to die, for according to the law, and by the law I am judged to die, and therefore I will speak nothing against it”. Anna Boleyn knielde neer. Met een dof geluid raakte haar hoofd even later de grond. Door het kanonschot wist koning Hendrik VIII dat zijn tweede vrouw was gestorven.

Hofdame van Mary Tudor

Naar alle waarschijnlijkheid is Anna Boleyn geboren tussen 1500 en 1509 als dochter van Thomas Boleyn, graaf van Wiltshire, en Elizabeth Howard. Tijdens haar jeugd bracht zij enige jaren door in Oostenrijk, Nederland en Frankrijk, waarna zij haar intrede aan het hof maakte als hofdame van Mary Tudor, de zus van Hendrik VIII. Nadat haar verloving met Lord Henry Percy was afgekeurd door diens vader, werd ze rond 1522 hofdame van de eerste vrouw van Hendrik VIII, Catharina van Aragon.

Scheiding van Hendrik VIII en Catharina van Aragon

Catharina was in ongenade gevallen omdat zij de koning alleen een meisje, die eveneens de naam Mary Tudor droeg, had geschonken. Een mannelijke troonopvolger was essentieel voor het voortbestaan van de monarchie. Hendrik VIII wilde een echtscheiding, maar die moest worden aangevraagd bij de paus. Het hoofd van de katholieke kerk in Rome weigerde het huwelijk te laten ontbinden. Catharina was de tante van Karel V, de koning van het Heilig Roomse Rijk, en dus politiek belangrijk voor de paus.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Breuk met Rome

Hendrik VIII was echter vastbesloten. Een breuk met Rome was het gevolg, het einde van het huwelijk met Catharina een feit. Hij trouwde in het geheim met Anna Boleyn. Op 1 juni 1533 werd zij gekroond en zij schonk een paar maanden later het leven aan de latere koningin Elizabeth I. Beide vrouwen kregen dus een eerste kind, maar daarna volgden zowel bij Catharina als bij Anna enkele miskramen.

Beschuldigd en gearresteerd

Na de miskramen van Boleyn, begon Hendrik VIII zijn interesse in haar te verliezen. Hij raakte geïnteresseerd in Jane Seymour, die uiteindelijk zijn derde vrouw zou worden. Voorlopig was Hendrik VIII echter nog met Boleyn getrouwd.

Op 2 mei 1536 werd Anna Boleyn gearresteerd en naar de Tower of London gebracht. Ze werd beschuldigd van een poging de koning te willen vermoorden, het plegen van overspel en het hebben van een incestueuze relatie met haar broer.

Om te ‘bewijzen’ dat Boleyn overspel had gepleegd, werd de ene na de andere vermeende minnaar gearresteerd. In totaal werden zeven mannen opgepakt. Allen ontkenden dat ze een relatie met Boleyn hadden, behalve Mark Smeaton, een Vlaamse muzikant aan het Engelse hof. Smeaton was echter ook de enige verdachte die gemarteld werd en heeft waarschijnlijk onder die martelingen bekend. De andere verdachten waren van adel, en mochten daarom volgens de Engelse wet niet gemarteld worden.

Een complot van Cromwell of Hendrik?

Tegenwoordig zijn de meeste historici het erover eens dat Boleyn onschuldig was. Historici zijn het daarentegen niet eens over wie de leidende rol in het complot had. Was dit Thomas Cromwell, een Engelse staatsman en eerste minister van Koning Hendrik VIII, of Hendrik VIII zelf? Boleyn was uitgesproken, sommige aan het Engelse hof vonden haar zelfs arrogant, en was het oneens met Cromwell over zaken zoals buitenlandse politiek en financiën. Niet alleen Hendrik VIII, maar ook Cromwell had dus een motief om Boleyn uit het Engelse hof te laten verdwijnen

Het bewijzen van de schuld van Boleyn was bij gebrek aan goed bewijs echter niet eenvoudig. Alle mannen die gearresteerd waren voor het plegen overspel met Boleyn, op de enige verdachte die gemarteld werd na, ontkenden. Bewijs voor de beschuldigingen van incest of de poging om Hendrik VIII te vermoorden werd nooit gevonden.

Echter, dat was ook niet nodig. De beschuldigingen van overspel waren al voldoende om Boleyn ter dood te veroordelen. De beschuldiging van incest diende vermoedelijk om haar reputatie definitief  kapot te maken. Hendrik VIII had, zo bleek uit recentelijk ontdekte details, de dood van Boleyn op koele wijze voorbereid. De koning wist precies hoe en waar de onthoofding moest plaatsvinden en was zeer betrokken bij de logistieke zaken rondom de terechtstelling.

Onthoofding

Hoe dan ook, met de lijst aan (onbewezen of amper bewezen) beschuldigingen die Boleyn boven het hoofd hing, kon ze niet meer ontkomen aan de doodstraf. Toen Boleyn voor het gerecht werd gebracht waren al vier verdachte minnaars van Boleyn veroordeeld. Hierdoor werd Boleyn automatisch ook schuldig bevonden. Op 19 mei 1536 werd ze onthoofd.

Wie de leiding nam in het complot rondom Boleyn’s beschuldiging is niet helemaal onduidelijk, maar de onthoofding van Boleyn kwam zowel Hendrik VIII en Cromwell erg goed uit. Cromwell was een belangrijke politieke tegenstander kwijt en Hendrik was zijn interesse in Boleyn al lang verloren en hoopte dat een nieuwe vrouw hem een zoon kon schenken. Hendrik liet er dan ook geen gras over groeien en trouwde binnen 24 uur na de onthoofding van Boleyn met Jane Seymour. Seymour zou overigens in 1537 al overlijden en was slechts de derde van in totaal zes vrouwen van Hendrik VII.

Miskramen

Catharina Whitley, een bio-archeoloog, toont in recent onderzoek aan dat de miskramen bij Hendriks vrouwen zouden kunnen komen doordat Hendrik VIII de bijzondere bloedgroep Kell had. De vrouwen maakten, na het ter wereld brengen van de meisjes Mary Tudor en Elizabeth Tudor, antistoffen aan die de vele miskramen tot gevolg hadden. Beide vrouwen schonken hem dus geen troonopvolger. Toen Anna bovendien beschuldigd werd van overspel en incest, was haar lot bezegeld.

Bronnen:

• Smithsonian Magazine: Why Henry VIII Orchestrated every Detail of Anna Boleyn's Execution
• The Guardian: Chilling find shows how Henry VIII planned every detail of Boleyn Beheading
• History: How Anna Boleyn Lost Her Head
• Brittanica: Thomas Cromwell
• Brittanica: Anna Boleyn

Afbeeldingen:

•  [Public domain], via Wikimedia Commons