Operatie Decibel: Iedereen een tiencijferig telefoonnummer

Tegenwoordig kunnen we steden herkennen aan een driecijferig nummer. Zo hoort bijvoorbeeld 020 bij Amsterdam, 010 bij Rotterdam en 013 bij Tilburg. Deze drie cijfers, die het zogenaamde netnummer van een stad vormen, werden ingevoerd in 1995 tijdens Operatie Decibel, een omvangrijke operatie waarbij zes miljoen telefoonnummers werden omgezet naar nummers met tien cijfers.

In 1881 werd in Amsterdam de eerste Nederlandse telefooncentrale in gebruik genomen. Op dat moment waren er slechts negenenveertig abonnees die gebruik konden maken van de telefoon. Zij konden door een telefoniste naar elkaar doorverbonden worden. Deze telefonisten moesten alles handmatig doorverbinden. Dat was met negenenveertig abonnees nog niet zo’n probleem maar dit veranderde in de jaren die volgden toen de telefoon een steeds gangbaarder apparaat in de Nederlandse huishoudens werd.

In de jaren die volgden kwamen er steeds meer abonnees bij die op het telefoonnetwerk werden aangesloten. Dit was in 1960 opgelopen tot meer dan één miljoen abonnees. Het werd steeds lastiger om iedereen handmatig met elkaar te verbinden en daarom werd in 1962 besloten dat elke telefooncentrale in Nederland geautomatiseerd werd. Door middel van een kiesschijf, die rond deze tijd op bijna alle telefoons zat, konden bellers kiezen met welk nummer zij verbonden willen worden.

Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie

In 1928 werd het Staatsbedrijf Administratie der Posterijen en Telegrafie omgedoopt tot het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT). Vanaf nu viel dus ook de telefonie onder de verantwoordelijkheid van de staat. De PTT had een monopolie op de telefoonmarkt.

Tot de invoering van netnummers in 1930 had elke stad telefoonnummers van één tot vijf nummers en het was enkel mogelijk om binnen de eigen stad te bellen. Na 1930 was het ook mogelijk om met andere steden in contact te komen. Elke stad kreeg zijn eigen netnummer van vijf cijfers. Via een telefoniste kon je doorverbonden worden met een andere stad via het netnummer.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Operatie Decibel

Tussen 1962 (het jaar dat het telefoonnetwerk geautomatiseerd werd) en 1995 moest er voorafgaand aan iemands persoonlijke nummer eerst een netnummer worden gedraaid van vier of vijf cijfers. Verschillende netnummers behoorden samen tot één sector. In één sector zaten bijvoorbeeld de netnummers 05900 tot en met 05909. Deze sectoren vervielen in 1995 met een grote omnummeringsactie.

De omnummering kreeg de naam Operatie Decibel. Deci stond hiervoor het nummer 10, aangezien alle telefoonnummers vanaf nu tiencijferig werden, inclusief een driecijferig netnummer. Alle vijfcijferige netnummers die eerst binnen dezelfde sector vielen werden veranderd naar drie cijfers. Deze nummers werden op 10 oktober ingevoerd, de tiende dag van de tiende maand. Deze datum werd ook als marketinginstrument gebruikt door PTT met hun slogan; ‘Op tien oktober krijgt iedereen een tien.’

Voor zo’n zes miljoen huishoudens en bedrijven betekende dit dat zij een totaal ander telefoonnummer kregen. Mensen kregen een omnummergids waarbij ze konden zien welk nieuw telefoonnummer het oude had vervangen. Ook kwam er een elektrisch apparaat op de markt dat automatisch het nieuwe nummer liet zien als je het oude had ingetoetst. Dit apparaat heette de numculator en werd door PTT uitgebracht.

Operatie Decibel was volgens PTT nodig om te zorgen dat er in de toekomst genoeg telefoonnummers aangemaakt konden worden. Rond dezelfde tijd kwamen ook de eerste mobiele telefoons op de markt. De mobiele telefoon heeft inmiddels in veel huishoudens de vaste telefonie overbodig gemaakt.