Verovering van de zilvervloot door Piet Hein

In 1628 wist een kapersvloot van de Republiek een grote slag te slaan: In de nacht van 7 op 8 september wist een vloot onder leiding van Piet Hein een grote Spaanse zilvervloot te kapen. 

Nadat het Twaalfjarig Bestand in 1621 afliep, barstte de oorlog tegen Spanje weer in volle vaart los. In hetzelfde jaar werd de West-Indisch Compagnie (WIC) opgericht. Kaapvaart in naam van de staat was in die tijd volkomen normaal. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden stuurde de WIC er dan ook geregeld op uit om voornamelijk Spaanse schepen buit te maken.

Spaanse Zilvervloot

Het Spaanse konvooi dat kostbaarheden uit de Spaanse koloniën in Amerika vervoerde, beter bekend als de zilvervloot, bestond uit twee vloten met kostbaarheden. Eén vloot kwam vanaf Panama en de andere vloot vanaf Mexico en Honduras. Deze twee vloten kwamen samen nabij Havana op Cuba en vaarden gezamenlijk naar Spanje. De waarde die de zilvervloot vervoerde was enorm en trok allerlei kapers aan, zoals de beroemde Engelse piraat Francis Drake. Kapers die uit waren op de goed bewapende zilvervloot waren echter maar zeer zelden succesvol.

Door de verovering van de Spaanse Zilvervloot werd Piet Hein een bekende naam in het rijtje van Nederlandse zeehelden. Maar de carrière van Piet Hein was langer. In Geschiedenis Magazine 3 van 2024 vertelt Ronald Prud’homme van Reine meer over de andeere wapenfeiten van Piet Hein. 

Bestel

Kapersvloten 

In 1628 vertrokken drie kapersvloten van de WIC om de Spaanse schatvloot te onderscheppen. Een eerste vloot onder leiding van Pieter Adriaanszoon Ita veroverde enkele kostbaarheden op de Spanjaarden en keerde hierop huiswaarts. De kapitein van het tweede deel van de zilvervloot dacht dat de kust veilig was. Piet Hein arriveerde na het vertrek van Ita echter met een goedbewapende vloot van 31 schepen. Deze vloot, versterkt door een derde vloot onder leiding van Joost van Trappen Banckert, stelde zich aan de noordkust van Cuba op in een hinderlaag. De Spaanse vloot was ondertussen door een orkaan uiteen geslagen.

Slag in de baai van Matanzas

In de nacht van 7 op 8 september 1628 botste een Spaans schip bijna tegen de Nederlandse vloot op. Het schip werd ingenomen. In de ochtend bleken nog ongeveer twintig Spaanse schepen in de buurt van de Nederlandse vloot te liggen. De meeste van deze schepen waren zo geschrokken van de Nederlandse vloot dat ze zich direct overgaven. Vier grote galjoenen lagen echter ten oosten en waanden zich afgesneden van de overige schepen. Deze probeerden zich in een verdedigende positie te verschansen in de baai van Matanzas, maar liepen vast op de zandbanken aldaar. De Spanjaarden probeerden aan land te komen en Piet Hein enterde de galjoenen door middel van een aantal sloepen. De Spanjaarden gaven zich direct over, maar werden al snel  vrijgelaten en kregen genoeg proviand mee om naar Havana te kunnen lopen.

Buit

De buit bestond uit 177.000 pond zilver, 66 pond goud, duizend parels, 37.375 huiden, 361 kisten suiker en 3000 zakken van de kostbare kleurstoffen indigo en cochenille. Daarnaast waren er nog kleinere partijen waardevolle objecten die grotendeels door de bemanning achterover werden gedrukt. Bij aankomst in Nederland bracht het geheel 11.509.524 gulden op, een immens bedrag in die tijd. Spaanse kapers probeerden vanuit Duinkerken de Nederlandse vloot op de terugweg naar Nederland nog te onderscheppen, maar dat mislukte.

Populariteit Zilvervloot

De buit werd grotendeels ingezet in de oorlog tegen de Spanjaarden. Zo werd een deel ervan gebruikt om het beleg van ’s Hertogenbosch in 1629 te financieren. Alle opvarenden van de vloot werden beloond met zeventien maanden extra salaris. Niet iedereen was daar tevreden mee. Zo was Witte de With, één van de kapiteins van de vloot, zeer boos over deze lage beloning. In 1629 probeerde een groep matrozen die bij de Nederlandse vloot had gevaren zelfs om de buit te stelen. Zij vonden dat zij te weinig van de buit hadden gekregen. Deze poging mislukte echter.

Tegenwoordig wordt de verovering van de zilvervloot door de Nederlandse piraterij in de zeventiende eeuw vaak als een knappe prestatie beschouwd. Zo stond ook de  Jeugdspaarwet, die tot 1992 in Nederland gold, bekend als Zilvervloot, vernoemd naar de kaap van het Spaanse schip en de winst van de zilvervloot.