Verzetsstrijder Titus Brandsma heilig verklaard
Vanwege zijn strijd voor persvrijheid werd pater Titus Brandsma door de Duitse autoriteiten gevangen genomen en gedeporteerd naar Dachau. Hij stierf in het concentratiekamp op 26 juli 1942. In 2022 verklaarde paus Franciscus de karmelietenpater, hoogleraar, publicist en Nederlands verzetsstrijder heilig.
Jeugd en opleiding
Titus Brandsma werd op 23 februari 1881 geboren in het Friese Oegeklooster als Anno Sjoerd Brandsma. Hij werd al jong, na het behalen van zijn gymnasium diploma op 17-jarige leeftijd, lid van de religeuze orde van de karmelieten. Daar nam hij de kloosternaam Titus aan. In 1899 legde hij zijn kloostergeloften af bij de Karmeliten en een paar jaar later, in 1905, werd hij gewijd als priester. Ondertussen bleef Titus zichzelf ontwikkelen door verder te studeren aan de Pontificia Università Gregoriana in Rome en vervolgens te promoveren in de wijsbegeerte.
Docent en hoofdredacteur
Nadat hij was teruggekeerd in Nederland doceerde hij filosofie, sociologie en kerkgeschiedenis aan het studiehuis der Karmelieten in Oss. Hij werd vervolgens hoofdredacteur van het plaatselijke nieuwsblad ‘De stad Oss’ en stichtte een katholieke HBS. Hij was zeer actief in de katholieke journalistiek van die tijd, zowel als auteurs als als geestelijk adviseur van de Rooms-Katholieke Journalistenvereeniging. 
Hoogleraar Katholieke Universiteit Nijmegen
In 1923 werd Brandsma hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, die tevens in dat jaar werd gesticht. Hij doceerde wijsbegeerte en geschiedenis van de vroomheid. Dit hing samen met zijn studie en vertaling van Middeleeuwse mystieke Christelijke teksten. Brandsma was zelf ook een mysticus, wat betekende dat hij dacht dat God deel uitmaakte van alles. Daarom vond hij niet dat geestelijken los moesten staan van de wereld maar er juist deel aan moesten nemen.
In 1932 schopte Brandsma het tot rector magnificus aan de Katholieke Universiteit. Hiernaast spande hij zich ook in voor de emancipatie van katholieken in Friesland. Op 3 oktober 1939 vierde hij zijn veertigjarig jubileum. Dit was de aanleiding voor een benoeming als Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw.
Veroordeling Duitse regime
Helaas gaat dit artikel niet alleen over de indrukwekkende carrière van Titus Brandsma. Al sinds de jaren dertig had hij het vaak over de gevaren van het Nazisme, nationaalsocialisme en de rassenhaat. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak bleef hij de Nederlandse maatschappij waarschuwen via publicaties in kranten en in zijn colleges. Hij veroordeelde het Duitse regime en verzette zich in 1941 tegen de verwijdering van Joodse en bekeerde leerlingen uit katholieke scholen. Toen de Utrechtse aartsbisschop Jan de Jong het verbod uitvaardigde tegen het opnemen van NSB-advertenties in de katholieke dagbladen steunde Brandsma dit. Toen hij rondging bij de katholieke dagbladdirecteuren om dit verbod toe te lichten zag de Duitse bezetter dit als ondergrondse activiteit.
Gevangengenomen & gedeporteerd naar Dachau
In januari 1942 lieten de Duitse authoriteiten Brandsma oppakken en gevangenzetten vanwege zijn kritische acties en uitspraken. Hij werd lange tijd gevangen gehouden in onder andere de gevangenis van Scheveningen, bijgenaamd het 'Oranjehotel, en het kamp Amersfoort voor politieke dissidenten en mensen die zich verzet hadden tegen de regels van de Duitse bezetters. Op 13 juni werd hij gedoporteerd naar het concentratiekamp Dachau, in de buurt van München. Ondanks de vreselijke omstandigheden daar was hij volgens veel ooggetuigen een grote steun voor zijn medegevangenen. De mishandelingen in het concentratiekamp in combinatie met zijn zwakke gezondheid zorgde ervoor dat Titus na enkele weken werd opgenomen in het kamphospitaal. Toen het erop leek dat hij niet zou herstellen, gaf de 'doktor' daar hem op 26 juli 1942 een dodelijke injectie.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Heiligverklaring
Al vlak na zijn dood werd er veel aan gedaan om de nagedachtenis van Brandsma levend te houden. Zo zijn er bijvoorbeeld veel scholen en straten naar hem vernoemt. In 1985 verklaarde paus Johannes Paulus II Titus Bransma zalig omdat hij als martelaar zou zijn gestorven voor zijn geloof. Als kers op de taart zal dat de zaligmaking door paus Franciscus worden omgezet in een heiligverklaring. Dit gebeurde onder andere omdat Brandsma een wonder verricht zou hebben: een Amerikaanse pater zou in 2004 genezen zijn van kanker nadat hij tot Brandsma had gebeden en kleding van hem had aangeraakt. Op 15 mei 2022 zal hij samen met tien anderen heilig verklaard worden op het Sint-Pietersplein in Rome.
Bronnen
