Pacificatie van Gent: een belangrijke stap voor de Nederlanden
"Voortaan mogen alle inwoners overal komen en gaan, wonen en handeldrijven, als koopman of anderszins, in alle vrijheid en veiligheid." Dit is een passage uit de Pacificatie van Gent, een overeenkomst die in 1576 in het Stadhuis van Gent werd door zeventien gewesten werd ondertekend. Wat had dit gedrag voor gevolgen?
Na de Slag bij Heiligerlee in 1568, het begin van de Tachtigjarige Oorlog, schudde de Nederlanden op zijn grondvesten. Op 4 november 1576 werd het steenrijke Antwerpen geplunderd door ongeveer 4800 Spaanse soldaten. Deze gebeurtenis werd bekend als Spaanse Furie. Voor de Nederlandse gewesten was de maat vol.
Ondertekening Pacificatie van Gent
Ondanks dat er in de gewesten verschillende religieuze opvattingen heersten, vonden ze het ieder essentieel om samen te werken in de strijd tegen Filips II (1527-1598). Brabant nam het initiatief om samen met andere Nederlandse gewesten een 'Staten-Generaal' te vormen. Op 8 november 1576 was het zover: de afgevaardigden van de opstandige gewesten ondertekenden met Holland en Zeeland de Pacificatie van Gent. Een groot verlangen was dat kerkelijke en wereldlijke instanties hun oude privileges terugkregen en dat opstandelingen recht hadden op een amnestieregeling. De Pacificatie van Gent was slechts een tijdelijke oplossing om het wapengeweld in de Nederland een halt toe te roepen. Van definitieve vrede was nog lang geen sprake.
Politieke gevolgen Pacificatie van Gent
De overeenkomst tussen de gewesten had grote gevolgen voor de machtsverdeling in de Nederlanden. Het gezag van de Nederlandse gewesten lag voortaan niet meer in handen van Filips II, maar van Nederlandse edelen. De Staten-Generaal mocht zelf het initiatief nemen om bijeen te komen. Daarvoor had alleen de koning hier zeggenschap over. Een ander belangrijk punt van de pacificatie was dat Spaanse troepen niet meer welkom waren op Nederlands grondgebied.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Willem van Oranje als stadhouder
Willem van Oranje (1533-1584) werd door de Staten-Generaal als stadhouder aangesteld. De sfeer in de Nederlanden werd er na de Pacificatie van Gent echter niet rustiger op. Van Oranje had als stadhouder grote moeite om de religieuze onrust tussen de noordelijke en de zuidelijke gewesten te sussen. Holland en Zeeland waren vooral calvinistisch en pleitten alleen voor het aanhangen van de calvinistische leer. Andere gewesten dachten hier anders over. Dat de religieuze verschillen na de Pacificatie van Gent groot bleken, werd in 1578 duidelijk. calvinistische opstandelingen richtten in en rond Gent, de plaats waar de overeenkomst werd gesloten, een bloedbad aan. Hierbij vonden veel katholieken de dood.
Afbeelding:
By George Waterston and Sons after Anonymous after Adriaen Pietersz. van de Venne (www.rijksmuseum.nl : Home : Info : Pic) [Public domain], via Wikimedia Commons
