Dossier: de geschiedenis van Koningsdag

Het is koningsdag! De verjaardag van Koning Willem-Alexander wordt door het hele land gevierd. Op veel plekken brengen mensen hun waren aan de man op de vrijmarkt, op grote festivals wordt gedanst en overal zie je veel rood-wit-blauw en oranje. Maar waar komen al die tradities rondom Koningsdag vandaan? Koningsdag is bij uitstek een volksfeest dat altijd in ontwikkeling is geweest. Hoe ziet de geschiedenis van Koningsdag er uit?

Van prinsessedag tot koningsdag

Aan het eind van de 19e eeuw groeide de verjaardag van prinses Wilhelmina uit tot nationale feestdag. De verjaardag van toen nog prinses Wilhelmina was een mooie gelegenheid om de eenheid van de natie en het volk wat extra luister bij te zetten. Utrecht was het toneel van de festiviteiten, maar de prinses was zelf echter niet bij het feest aanwezig. Langzaam groeide de verjaardag van de monarch echter uit tot een groot volksfeest.

Lees meer over de ontwikkeling van Koningsdag

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Het ontstaan van de vrijmarkt

Al vanaf 1971 wordt er op Koninginnedag een vrijmarkt gegeven. Jong en oud, allen vaak gehuld in oranje kleding, doen mee. Iedereen gaat al vroeg op om een plekje te bemachtigen voor hun matje in het centrum. Hoe is deze traditie ontstaan?

Lees meer over de geschiedenis van de vrijmarkt

Dossier koningsdag

De lintjesregen

Niet alleen de koning wordt tijdens koningsdag in het zonneetje gezet, de dag voor Koningsdag is ook voor veel ‘gewone’ burgers een bijzondere dag. Zij ontvangen die dag een koninklijke onderscheiding. Waar staan die ‘lintjes’ voor en waar komen ze vandaan?

Lees meer over de lintjesregen

Koningsdag als immaterieel erfgoed

Dat koningsdag een echte Nederlandse traditie is geworden, blijkt wel uit het feit dat Koningsdag, met alle tradities en feesten die erbij horen in 2013 als eerste Nederlandse volksfeest is erkend als Nederlands immaterieel erfgoed.

Lees meer over Koningsdag als immaterieel erfgoed

De koning(inn)en van Nederland

Nederland heeft sinds de invoering van het Nederlandse koningshuis in 1813 verschillende vorsten en vorstinnen gekend. Van elk van hen zijn op Isgeschiedenis artikelen verschenen. Hierbij een overzicht van alle koningen en koninginnen die Nederland gekend heeft sinds 1813:

Koning Willem-Alexander (2013-heden)

Middelpunt van Koningsdag is natuurlijk koning Willem-Alexander. Ooit was hij bekend –of berucht- als Prins Pils, maar ondanks die bedenkelijke bijnaam geniet hij inmiddels een reputatie als een betrokken koning.

Lees meer over het leven van Koning Willem-Alexander

Koningin Beatrix (1980-2013)

Voor Willem-Alexander was Koningin Beatrix het staatshoofd van Nederland. In het begin van haar regeerperiode gedroeg ze zich vaak afstandig en zakelijk, maar in latere jaren toonde ze zich zeer betrokken en bleef ze zelfs in moeilijke tijden heel open naar het publiek.

Lees meer over het leven van Koningin Beatrix

Koningin Juliana (1948-1980)

Juliana was een betrokken koningin, die graag niet teveel in de schijnwerpers stond. Omdat ze vaak wenste om niet te koninklijk behandeld te worden, was ze immens populair onder het volk.

Lees meer over het leven van Koningin Juliana

Koningin Wilhelmina (1890/1898-1948)

We moeten terug naar de 19e eeuw voor het begin van de regeerperiode van Wilhelmina. Ze was nog minderjarig toen haar vader overleed en ze op de troon kwam. Koningin Wilhelmina. Al tijdens de Eerste Wereldoorlog ontpopte ze zich als een echte soldatenkoningin. Rijdend te paard inspecteerde ze de troepen. In de Tweede Wereldoorlog werd ze gedwongen uit te wijken naar Londen. Vanaf daar was ze via radio oranje de stem van het verzet.

Lees meer over het leven van Koningin Wilhelmina

Emma (regentes van 1890 tot 1898)

Koningin Emma was koningin van Nederland, maar niet het staatshoofd. Nadat haar man, koning Willem III, ernstig ziek werd en overleed, was er geen mannelijke opvolger. Dochter Wilhelmina was nog maar tien jaar oud en dus werd er besloten dat Emma het land zou regeren totdat Wilhelmina meerderjarig was.

Lees meer over het leven van regentes Emma

Koning Willem III (1849-1890)

Willem III was fel gekant tegen de grondwetswijziging van 1848 die zijn vader had ingedient. De ministers moesten daarom ook meerdere keren hun ontslag aan bieden omdat Willem III tegen de plannen van het kabinet indruisde. Uit zijn eerste huwelijk kreeg hij drie zoons die allemaal voor 1890 overleden. In zijn laatste jaren werd Willem III steeds minder geliefd. Door zijn boerse uitlatingen werd hij soms ook wel Koning Gorilla genoemd.

Lees meer over het leven van Willem III

Koning Willem II (1840-1849)

Hoewel hij maar korte tijd regeerde, is Willem II wel verantwoordelijk voor één van de grootste gebeurtenissen uit de Nederlandse politieke geschiedenis, namelijk de ondertekening van de grondwet van Thorbecke. Uit angst voor een revolutie in Nederland, veranderde zijn standpunt over de grondwet in 1948 in een één nacht van conservatief naar liberaal.

Lees meer over het leven van Willem II

Koning Willem I (1813-1840)

Koning Willem I was de derde zoon van stadhouder Willem V. Normaal gesproken was het stadhouderschap het hoogste wat er voor hem in zou zitten. Na een ballingschap in Groot-Brittanië werd hem echter in 1813 het koningschap aangeboden. Hiermee was Willem I de eerste koning van oranje. Zijn regering werd vooral gekenmerkt door de pogingen om het koninkrijk der Nederlanden bij elkaar te houden. Willem I kon echter niet voorkomen dat België zich in 1830 voorgoed afscheidde van de rest van Nederland.

Lees meer over het leven van Willem I