Dordrecht, de oudste stad van Holland

Een onbekende man op een fiets heeft tegen over het stadhuis van Dordrecht schoten gelost. Dit gebeurde tijdens een nieuwjaarsreceptie in het stadhuis. Dordrecht is de oudste stad van Holland en was lang de belangrijkste stad van Holland. De stad ontstond rond 1120 aan het riviertje de Thuredriht en in 1220 kreeg Dordrecht als eerste stad in Holland stadsrechten.

Ontstaan en stadsrechten

In 1120 ontstond er een kleine nederzetting aan het riviertje de Thuredriht in de veenmoerassen in het huidige Zuid-Holland. De naam Dordrecht is een verbastering van Thuredrecht, wat zoiets als doortocht betekende. In 1220 kreeg Dordrecht stadsrechten van de Graaf van Holland Willem I als tweede stad van Nederland, na Geertruidenberg. Hoogstwaarschijnlijk hadden andere steden eerder ook al stadsrechten gekregen, maar zijn de oorkonden hiervan niet bewaard gebleven. Dordrecht heeft van alle Hollandse steden de oudste papieren.

Dordrecht in de middeleeuwen

Door deze oudste rechten als de ‘eerste stad van Holland’ betekende dat Dordrecht extra veel macht had in de Staten van Holland. De stad had voorrang op andere steden en mocht als eerste iemand voordragen als raadspensionaris van Holland. In de 14e eeuw begon Dordrecht zich te richten op de productie van oorlogstuig zoals katapulten en vaartuigen. Mede door de strategische ligging werd de stad steeds belangrijker en groeide sterk. Het werd een belangrijke stapelplaats en er werd naast de eerder genoemde producten ook veel wijn, hout en graan verhandeld.

In 1418 vond het Beleg van Dordrecht plaats. Jacoba van Beieren wilde samen met haar man Jan IV van Brabant de stad veroveren op haar oom Jan van Beieren tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Dit was een interne machtsstrijd in het graafschap Holland.

Leestips-Boeken

Dordrecht in de Gouden Eeuw

In 1568 brak de Tachtigjarige Oorlog uit in de Nederlanden. Dit was een grote opstand van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse overheersing. In 1572 werd Dordrecht tijdens deze opstand ingenomen, of bevrijd, door de Watergeuzen en werd hier de Eerste Vrije Statenvergadering gehouden, waarbij de Hollandse steden Willem van Oranje als stadhouder erkenden. Dit was de eerste stap naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Tijdens de Gouden Eeuw waren er in de Republiek veel conflicten over geloof. Remonstranten en contraremonstranten verschilden van mening over de predestinatieleer en geloofsbelijdenissen. Tijdens de Synode van Dordrecht van 1618-1619 werden de contraremonstranten in het gelijk gesteld. Vanaf 1650 werd de pensionaris van Dordrecht, Johan de Witt, raadspensionaris van Holland. Dordrecht was na Amsterdam de belangrijkste stad van Holland en floreerde tijdens de Gouden Eeuw in de handel.

Einde van machtspositie

Vanaf 1780 begon in Dordrecht de Patriottenbeweging te groeien. Zij waren tegen de stadhouder en voor democratisch bestuur zonder de erfopvolging van de Oranjes. Voordat ze iets konden doen werd de Republiek echter ingenomen door de Fransen. Tijdens deze periode verloor Dordrecht de macht die het had als eerste stemhebbende stad. Rotterdam nam de positie van Dordrecht als tweede stad binnen het gewest Holland over.