Waarom Amerika pas in 1917 deelnam aan de Eerste Wereldoorlog

In juli 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, met ruim 17 miljoen slachtoffers van over de hele wereld als gevolg. Eén grootmacht bleef echter lange tijd afzijdig. Pas op 6 april 1917 verklaarde de Verenigde Staten Duitsland de oorlog. Maar waarom bleef Amerika zo lang afzijdig, en waarom besloten de Amerikanen drie jaar na het begin van het conflict toch deel te nemen aan de ‘war to end all wars’?

De Monroe Doctrine

Kort na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, ondertekende president Woodrow Wilson op 4 augustus 1914 een neutraliteitsverklaring. Waar de Triple Entente, een alliantie van het Verenigd Koninkrijk, de Derde Franse Republiek en het Russische Keizerrijk, een bloedige oorlog begon tegen de ‘Centralen’, een alliantie tussen het Duitse Keizerrijk, het Oostenrijk-Hongaarse Keizerrijk, het Ottomaanse Rijk en Bulgarije, koos Amerika geen kant. Het buitenlandbeleid van de Verenigde Staten was gestoeld op de Monroe Doctrine. In deze doctrine, verkondigd in 1823 door toenmalig president van de Verenigde Staten James Monroe, stond vast dat de Amerika zich niet zou mengen in interne conflicten en oorlogen van Europese mogendheden. Het overgrote deel van de bevolking steunde deze isolationistische houding. Waarom zouden Amerikaanse jongemannen opgeofferd moeten worden voor een bloedige oorlog die aan de andere kant van de oceaan werd uitgevochten?

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Neutraliteit en een onbeperkte duikbotenoorlog

Ondanks de Amerikaanse neutraliteit tot 1917 was het land niet volledig onpartijdig. De publieke opinie keerde zich al vrij snel tegen Duitsland en haar bondgenoten. Wreedheden tegen de Belgische burgerbevolking en de schending van de Belgische neutraliteit in 1914 maakten de Duitsers al snel impopulair onder veel Amerikanen. Maar het anti-Duitse sentiment groeide pas echt in 1915.

Na de uitbraak van de oorlog besloten de Britten tot een zeeblokkade van Duitsland. De Britse vloot confisqueerde niet alleen oorlogsmateriaal dat onderweg was naar Duitsland, maar schond ook internationale akkoorden door goederen zoals kleding en voedsel tegen te houden. Ook neutrale schepen, waaronder Amerikaanse handelsschepen, waren hier de dupe van. De Amerikaanse overheid protesteerde wel tegen deze schending, maar de Britse marine trok zich daar weinig van aan. Omdat de Duitsers de gevolgen van de blokkade steeds sterker begonnen te voelen, zagen ze zich genoodzaakt actie te ondernemen.

Omdat de Britse blokkade te doorbreken, besloot Duitsland tot een onbeperkte duikbotenoorlog. In Februari 1915 verklaarde Duitsland het water rondom de Britse eilanden tot een oorlogszone. Elk schip dat goederen naar Groot-Brittannië bracht, neutraal of niet, zou tot zinken worden gebracht. De Duitse ambassade in Washington D.C. liet zelfs advertenties in Amerikaanse kranten plaatsen waarin werd gewaarschuwd dat Amerikaanse burgers niet aan boord van schepen met de Britse vlag, of die van haar bondgenoten, moesten komen, deze zouden aangevallen worden.

Dat dit een serieuze waarschuwing was, die niet door iedereen serieus genomen werd, bleek in mei 1915. Het Britse passagierschip Lusitania werd door een Duitse torpedo getroffen. Vlak voor de Ierse kust werd het schip door een onderzeeër tot zinken gebracht. Aan boord waren 1.266 passagiers, waaronder 159 Amerikaanse burgers, en 696 bemanningsleden. Echter was er op het passagiersschip ook munitie en ander oorlogsmateriaal aan boord. Bij de torpedering van het schip kwamen 1.198 mensen om, waaronder 128 Amerikanen. De moord op zoveel onschuldige (Amerikaanse) burgers, deed een sterk anti-Duits sentiment opkomen. Tegelijkertijd groeide de Amerikaanse steun voor deelname aan de Eerste Wereldoorlog.

Toch was de meerderheid van het Amerikaanse volk ook na de aanval op de Lusitania tegen participatie in de Eerste Wereldoorlog. Er werden bijvoorbeeld petities naar Wilson gestuurd om hem te vragen ‘kalm’ te reageren op het zinken van de Lusitania, en zich niet te laten overweldigen door ‘de passie van het moment’.

Toch moest er iets gebeuren na de Duitse moord op 128 Amerikaanse burgers. Wilson besloot Duitsland te waarschuwen dat ze onmiddellijk moesten stoppen met het aanvallen van onschuldige schepen, anders zouden de Verenigde Staten zich genoodzaakt zien Duitsland de oorlog te verklaren. De Duitse legertop moest toegeven aan de Amerikaanse eis, en besloot af te zien van de onbeperkte duikbotenoorlog. Passagiersschepen zouden niet meer zonder waarschuwing tot zinken worden gebracht. Wilson wist een oorlog te voorkomen.

“He kept us out of war”

Dat het Amerikaanse volk nog niet klaar was om oorlog te voeren, bleek ook tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 1916, waar de Eerste Wereldoorlog een belangrijke rol in speelde. Centraal in Wilson’s campagne stond zijn inzet om de Amerikaanse neutraliteit te bewaren. Met de slogan “He kept us out of war” wist Wilson, als presidentskandidaat van de Democraten, de verkiezingen nipt te winnen. Zijn Republikeinse concurrent wilde het land beter voorbereiden op oorlog, maar kreeg 600.000 stemmen minder. Het Amerikaanse volk had haar stem laten horen; het koos een president die hun neutraliteit had gehandhaafd, en zou blijven handhaven, zelfs nadat de Lusitania tot zinken was gebracht.

Een maand na Wilson’s tweede presidentstermijn begon, eindigde de Amerikaanse neutraliteit toen het op 6 april 1917 Duitsland aslnog de oorlog verklaarde. Hoe kon de net herkozen Wilson zo’n ommekeer verklaren?

Hongersnood en een hernieuwde duikbotenoorlog

Naarmate de oorlog, en de Britse zeeblokkade, voortduurde, raakte Duitsland in een steeds problematischere situatie. De blokkade had zware gevolgen voor de Duitse bevolking en vanaf de winter van 1916 begon ondervoeding onder de Duitse bevolking een steeds groter probleem te worden. Een combinatie van de zeeblokkade en slechte oogsten zorgde uiteindelijk voor hongersnood. Ruim 400,000 Duitsers stierven tijdens de oorlog aan de gevolgen van deze hongersnood en ondervoeding. Omdat de situatie in Duitsland steeds moeilijker werd, besloot de Duitse legertop om vanaf 31 januari 1917 de onbeperkte duikbotenoorlog weer te hervatten. Tot groot ongenoegen in Amerika.

Het Zimmerman Telegram

Daarnaast wist de Britse veiligheidsdienst eerder die maand een Duits telegram naar Mexico te onderscheppen. De Duitse minister van buitenlandse zaken Arthur Zimmerman had een telegram gestuurd naar de Duitse ambassadeur in Mexico. Hij wilde dat de ambassadeur de Mexicaanse president een Duits-Mexicaanse alliantie voorstelde. Ook moest de Mexicaanse president ingelicht worden dat de onbeperkte duikbotenoorlog later die maand vervolgd zou worden. De verwachting was dat de oorlog daarna binnen zes maanden gewonnen zou zijn. Toch aasde Duitsland op een alliantie, mocht Amerika in de tussentijd de oorlog toetreden. In ruil voor deelname aan zo’n oorlog zou Mexico ‘riante financiële steun’ krijgen, en de teruggave van de door Amerika veroverde gebieden Texas, New Mexico en Arizona.

Toen president Wilson over het telegram hoorde, gaf hij op 26 februari 1917 het bevel het bericht openbaar te maken. Toen dit op 1 maart gebeurde beargumenteerden sommige neutraliteitsgezinde Amerikanen nog dat het telegram nep was. Maar nadat Zimmerman om onbekende redenen twee dagen later toegaf het telegram verzonden te hebben, veranderde de mening van veel Amerikanen over de Amerikaanse neutraliteit. Het Zimmermantelegram, in combinatie met de hervatte duikbotenoorlog, zorgden voor een sterk anti-Duits sentiment onder de Amerikaanse bevolking. Toen op 19 maart 1917 drie schepen binnen 24 uur door Duitse torpedo’s werden getroffen, waarbij vijftien Amerikanen om het leven kwamen, werd de roep voor oorlog nog groter. Op 6 april verklaarde de Verenigde Staten Duitsland de oorlog. Bijna drie jaar na de start van de Eerste Wereldoorlog, raakte ook Amerika betrokken.

Een ommezwaai of verwachte verandering?

Twee maanden na het begin van Wilsons tweede ambtstermijn, die hij mede dankzij zijn slogan “He kept us out of the war” won, verklaarde de Amerikaanse president Duitsland de oorlog. Toch lijkt dit niet een onverwachte zet, ingegeven door enkel de duikbotenoorlog en het Zimmermantelegram, te zijn geweest. Écht neutraal was Amerika eigenlijk nooit geweest.

Vanuit de Verenigde Staten waren enorme leningen aan de geallieerden verstrekt. De handel tussen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten nam ook sterk toe. Daarnaast maakten de geallieerden landen al veel gebruik van de Amerikaanse oorlogsindustrie. Het Franse leger kocht bijvoorbeeld onder andere Amerikaanse kanonnen en granaten. Het Duitse leger kon van de Amerikaanse industrie niet meeprofiteren. Van een gelijke behandeling van alle neutrale landen door de Verenigde Staten was dus geen sprake. Alleen de geallieerden werden vanuit Amerika gesteund, en door de grote leningen die Amerika met hen had afgesloten, was ook zij gebaat bij een geallieerde overwinning.

Daarnaast lijkt Wilson, ondanks zijn initiële oppositie tegen deelname aan de oorlog, al eerder van plan te zijn geweest actief oorlog te voeren. Edward House werd door Wilson als diplomatiek afgezant in januari 1916 al naar Londen en Parijs gestuurd. Daar diende hij duidelijk te maken dat “de Verenigde Staten wil dat de Britse overheid dat doet, wat het voor de Verenigde Staten mogelijk maakt om te doen wat nodig is voor de geallieerden om de oorlog te winnen.” Eenmaal in Parijs lichtte House de Fransen in dat mochten de geallieerden aan de verliezende hand raken, de Verenigde Staten zouden ingrijpen. Later verklaarde House dat dit niet meteen deelname aan de oorlog betekende, maar wat het wel betekende verklaarde hij niet.

Daarnaast werd uit het “House-Grey Memorandum” duidelijk dat House een vredesconferentie had voorgesteld aan de geallieerde landen. Tijdens deze conventie zou Amerika zich sterk achter de geallieerden scharen. Als de Duitsers niet akkoord zouden gaan met zo’n vredesconferentie, zou Wilson ‘waarschijnlijk’ Duitsland de oorlog verklaren.

Écht neutraal waren de Verenigde Staten dus niet. Ze voerde dan wel niet actief oorlog, maar waren wel gebaat bij, en ondersteunden, een geallieerde overwinning. Maar met name door de onbeperkte duikbotenoorlog en het Zimmerman telegram groeide de steun voor deelname aan de Eerste Wereldoorlog onder de bevolking enorm.

Met de woorden “Wij moeten de wereld veilig maken voor democratie” vroeg Wilson op 2 april 1917 het Congres Duitsland de oorlog te verklaren, wat op 6 april officieel gebeurde.  Na de oorlog kon Wilson zijn stem laten horen tijdens de vredesconferentie. Aan de hand van zijn ‘veertien punten’, waar de oprichting van de Volkenbond bij hoorde, moest een duurzame vrede gegarandeerd worden.

Bronnen:

• Noble Et Al: Western Civilization; Beyond Boundaries 2nd Custom Edition (Ashford 2017)
• Imperial War Museums: What you need to know about the British naval blockade of the First World War
• National Geographic: Was There a Cover-Up After the Sinking of the 'Lusitania'?
• 1914-1918 Online, International Encyclopedia of the First World War: Naval Blockade (of Germany)
• History: How the Sinking of Lusitania Changed World War I
• Historisch Nieuwsblad: Hoe Amerika in 1917 de Eerste Wereldoorlog in werd gezogen
• Britannica: Monroe Doctrine; American History
• Britannica: United States presidential election of 1916; United States Government
• Britannica: Lusitania; British ship
• Historiek: Duitsland, Amerika en de onbeperkte duikbotenoorlog; Duitslands grootste blunder?
• Historiek: Hoe de VS in maart 1917 geschiedenis schreef

Afbeeldingen:

• Afbeelding 1: Het Amerikaanse leger aan het Westerse Front, Breavannes-en-Bassigny, Frankrijk, februari 1918. [Public Domain] via Wikimedia Commons
• Afbeelding 2: Duitse U40 onderzeeboot na de Eerste Wereldoorlog in Venetië, 24 april 1919. Salvatore Peruscina. [Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International] Unchanged, via Wikimedia Commons
• Afbeelding 3: Het zinken van de Lusitania in 1915 door een Duitse U-20 onderzeeboot, schilderij. Bundesarchiv, DVM 10 Bild-23-61-17 [DD-BY-SA 3.0] Unchanged, via Wikimedia Commons
• Afbeelding 4: Politieke prent over het Zimmerman Telegram, 1917. Clifford K. Berryman. [Public Domain] via Wikimedia Commons
• Afbeelding 5: Amerikaanse soldaten gooien handgranaten richting vijandelijke loopgraven. 1918 aan het Piave front. Sgt. A Marcioni, 16 september 1918. [Public Domain] via Wikimedia Commons