Alexander de Grote: Veroveraar van het Oosten
Alexander de Grote was de Grieks-Macedonische koning en generaal die het Perzische Rijk onderwierp en regeerde over een van de grootste rijken uit de oudheid.
Alexander de Grote werd geboren op 20 of 21 juli van het jaar 356 voor Christus. Hij was de zoon van de Macedonische koning Phillipus II en diens vierde vrouw Olympias. Volgens de legende droomde zij op haar huwelijksnacht met Phillipus dat haar baarmoeder geraakt werd door een bliksemschicht vanuit de hemel, wat volgens de historicus Plutarchus zou betekenen dat Alexander in werkelijkheid verwekt was door de Griekse oppergod Zeus.
Welke rol speelde Olympias van Epirus, de moeder van Alexander de Grote, in het leven van haar bekendste zoon? In bronnen uit haar tijd, duikt ze vaak op, met een soms discutabele reputatie. Van gifmengster tot slangenbezweerder en genadeloze feeks. Maar wie was ze echt? In Geschiedenis Magazine 4 van 2024 duikt Martijn Icks in het verhaal van een van de meest markante vrouwen van haar tijd.
Aristoteles
Alexander werd opgevoed volgens de tradities van de Macedonische aristocratie, wat betekende dat hij les kreeg in lezen, jagen, vechten, het bespelen van de lier en het berijden van een paard. Zo temde hij op 10-jarige leeftijd het paard ‘Bucephalus’, dat door zijn vader Phillipus als te wild was bestempeld. Drie jaar later kreeg hij zijn eerste les van de Griekse wijsgeer Aristoteles, die uit zou groeien tot zijn mentor en hem alles bij zou brengen over de filosofie, kunst, geneeskunde, ethiek en religie. Het favoriete onderwerp van Alexander was echter de literatuur, en dan met name de ‘Illias’ van Homerus, het legendarische verhaal over de belegering van Troje.
Koning van Macedonië
Toen hij 16 jaar oud was betrad Alexander voor het eerst het slagveld. Hij kreeg van zijn vader opdracht een opstand in Thracië neer te slaan en behaalde meteen zijn eerste overwinning. Vier jaar later kwam Phillipus om het leven toen hij neergestoken werd door de kapitein van zijn eigen lijfwacht. De Macedoniërs besloten hierop in 336 voor Christus de 20-jarige Alexander uit te roepen tot hun nieuwe koning. Vrijwel direct daarna vertrok hij op een campagne door de Balkan om zijn grenzen veilig te stellen en alle opstanden neer te slaan. Binnen twee jaar was de rust in Griekenland en Macedonië hersteld, en kon Alexander zich voorbereiden voor zijn oversteek naar Azië.
Gordiaanse knoop
In 334 voor Christus stak Alexander de Hellespont over met een gecombineerd Grieks-Macedonisch leger van in totaal 48.100 soldaten, 6.100 ruiters en 120 schepen, bemand door 38.000 zeelieden. Alvorens hij voet aan wal zette, wierp hij een speer in Perzisch grondgebied en verklaarde hij Azië te accepteren als een geschenk van de goden. Na zijn eerste overwinning bij de slag aan de rivier de Granicus nam Alexander verscheidene grote steden in, waaronder Sardis, Halicarnassus en Gordium. Op die laatste plek ontwarde Alexander tevens op inmiddels beroemde wijze de ‘onontwarbare’ Gordiaanse knoop, een prestatie die volgens waarzeggers bewees dat hij voorbestemd was om over de wereld te regeren.
Verovering van Azië
Deze voorspelling leek al snel uit te komen. In 333 voor Christus behaalde Alexander zijn tweede grote overwinning in Azië toen hij de Perzische koning Darius versloeg bij de slag bij Issos. Vervolgens lijfde Alexander Syrië in bij zijn rijk en trok hij door richting Egypte. Daar werd hij ontvangen als een bevrijder, en met uitzondering van Gaza gaven vrijwel alle steden zich zonder slag of stoot over. In 331 voor Christus vertrok Alexander uit Egypte en behaalde hij de derde en laatste overwinning op de Perzen tijdens de slag bij Gaugamela. Hierna was de Perzische weerstand definitief gebroken en vielen de steden Susa en Persepolis in handen van Alexander.
Indische veldtocht
Na de dood van Darius in 330 voor Christus trok Alexander geruime tijd door heel Azië, terwijl hij vocht tegen allerlei nieuwe troonpretendenten. Onderweg nam hij zelf de titel ‘Koning der koningen’ aan, verspreidde hij de Griekse cultuur en stichtte hij verscheidene nieuwe steden. In 327 voor Christus had Alexander uiteindelijk heel Perzië onderworpen en trok hij nog verder naar het oosten, richting India. Een jaar later behaalde hij daar wederom een grote overwinning, ditmaal tegen het leger en de olifanten van de Indische koning Porus. Alexander wilde vervolgens nog verder trekken, maar zijn soldaten kwamen in opstand en hij zag zich genoodzaakt terug te keren naar Perzië, waar hij de laatste jaren van zijn leven doorbracht.
Erfenis
Op 10 of 11 juni van het jaar 323 voor Christus overleed Alexander in Babylon, mogelijk als gevolg van ziekte of vergiftiging. Ondanks dat hij slechts 32 jaar oud werd en zijn rijk na zijn dood al snel uiteen viel wordt hij toch met recht beschouwd als een van de belangrijkste figuren uit de wereldhistorie. Gedurende zijn korte leven veroverde Alexander namelijk niet alleen een van de grootste rijken uit de wereldhistorie, maar verspreidde hij tevens de Griekse cultuur over heel Azië. Deze culturele stroming, het zogeheten ‘Hellenisme’, zou nog eeuwen lang invloed uitoefenen op het voormalige Perzische rijk.
