1600 - Slag bij Nieuwpoort

Dit is een verouderd artikel. Een nieuw artikel over dit onderwerp is HIER te lezen.

Nieuwpoort 1600 - Het is misschien wel het meest beroemde jaartal uit de Vaderlandse Geschiedenis: 1600. Op 2 juli van dat jaar vond de Slag bij Nieuwpoort plaats. Deze veldslag is vooral beroemd omdat het jaartal zo gemakkelijk te onthouden is, en niet omdat de slag zo belangrijk was. Het was dan wel een overwinning voor de Republiek, maar zonder veel nut.

In 1600 woedde de Tachtigjarige oorlog al bijna drie decennia. Zestien jaar eerder was de leider van de opstand, Willem van Oranje, vermoord. In 1579 was uit de Unie van Utrecht de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden voortgekomen, waarvan de politieke macht in handen lag van de Staten-Generaal. Maurits, de zoon van Willem van Oranje, was stadhouder van Holland, Zeeland, Gelderland, Utrecht en Overijssel geworden en voerde met succes het bevel over het leger. Op politiek vlak was het raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt die grote diplomatieke successen boekte. Samen vormden de twee mannen het 'dreamteam' van de Republiek.

Kapersnest uitroken

In 1600 besloot de Staten-Generaal, met de steun van Oldenbarnevelt, om Maurits naar Duinkerken aan de Vlaamse kust te sturen. Van daaruit ondernamen de beruchte Duinkerker kapers aanvallen op de visserij- en handelsvloot van de Republiek. Maurits moest het kapersnest onschadelijk maken. Na inname zou Duinkerken aan Engeland gegeven worden in ruil voor de oorlogsschulden die de Republiek bij hen had. Maurits was niet gelukkig met de opdracht, die hem ver in vijandelijk gebied zou voeren. Ook het feit dat de Republiek kwetsbaar zou zijn door de afwezigheid van het leger vond Maurits groot risico. Niettemin deed hij wat hem gezegd werd. Vanuit Vlissingen trok Maurits langs de kust richting Duinkerken.

Kantje boord

Op 2 juli stuitte hij bij het plaatsje Nieuwpoort, niet zo ver van Duinkerken, op een Spaans leger onder leiding van aartshertog Albrecht van Oostenrijk. De aartshertog had, zodra hij van de mars van Maurits hoorde, zoveel mogelijk troepen verzameld. Maurits had 9400 man voetvolk en 2500 ruiters tot zijn beschikking. Albrecht had ongeveer 7000 infanteristen en 1200 cavaleristen. De slag vond plaats in de duinen en op het strand van Nieuwpoort. Na verloop van tijd waren de Spanjaarden aan de winnende hand. Maurits had echter nog een flink contingent ruiterij in reserve gehouden en zette die op het juiste moment in. Bovendien moest Albrecht gewond het slagveld verlaten. Dat was de genadeslag en de Spaanse troepen sloegen op de vlucht. Zij verloren ruim 3000 man, tegen 1700 man aan de kant van de Republiek.

Nutteloze overwinning

De overwinning was binnen, maar van weinig nut. De stad Nieuwpoort was versterkt en Maurits durfde niet verder te trekken naar Duinkerken, maar trok zich terug naar de Republiek. Het doel van de opmars werd niet bereikt. De kwestie Duinkerken dreef een wig tussen het 'dreamteam': Van Oldenbarnevelt en Maurits dreven uit elkaar, wat uitliep op de terechtstelling van de raadspensionaris in 1619.

Afbeelding:

• Public domain via Wikimedia Commons