Onafhankelijkheid van Vaticaanstad
Op 11 februari 1929 ondertekenen Kardinaal Gasparri en de Italiaanse fascistische leider Benito Mussolini het Verdrag van Lateranen. Het verdrag bepaalt dat Vaticaanstad (afgeleid van het Latijnse vates, dat 'ziener' of 'waarzegger' betekent) weer toebehoort aan de Heilige Stoel. Het territorium van Vaticaanstad behelst een halve vierkante kilometer en daarmee is de stad de kleinste soevereine staat ter wereld.
Pauselijk territorium
Al in de eerste eeuw n.Chr. bezat de bisschop van Rome delen van de stad. Dit Patrimonium Petri werd door de Ostrogoten en de Byzantijnen overgenomen na de val van het West-Romeinse Rijk. Toen Rome in 754 in handen kwam van de Franken kreeg Paus Stefanus II het gebied van de Frankische koning Pepijn de Korte terug.
Kerkelijke Staat
In 756 werd de Kerkelijke Staat opgericht. Dit gebied besloeg jarenlang een groot gedeelte van het grondgebied van de huidige regio’s Romagna, Marche, Umbrië en Lazio. De Kerkelijke Staat werd in 1870 echter geannexeerd door Victor Emanuel II, de eerste koning van het recentelijk verenigde Italië. Met de eenwording van Italië verloor Paus Pius IX in 1870 zijn wereldlijke macht.
Verdrag van Lateranen
Paus Pius IX accepteerde de annexatie niet en sloot zich in het Vaticaan op. De Paus werd vanaf dat moment aangeduid als de ‘Gevangene van het Vaticaan’. Bijna zestig jaar lang streden de Pausen voor eigen grond. Mussolini besloot in februari 1929 een akkoord te sluiten met Paus Pius XI. Dit deed hij vooral om sympathie bij de katholieke bevolking te kweken. Namens de Heilige Stoel voerde Kardinaal Pietro Gasparri de onderhandelingen. In het Palazzo del Laterano werd bepaald dat de Kerk een deel van haar bezittingen en een deel van het oude territorium terugkreeg. Het katholieke geloof werd tevens de staatsgodsdienst van Italië. Met het ondertekenen van het Verdrag van Lateranen werd Vaticaanstad op 11 februari 1929 een onafhankelijke staat.
Vaticaanstad: feiten en cijfers
Vaticaanstad staat sinds 1984 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In datzelfde jaar werden er wijzigingen aangebracht aan het Verdrag van Lateranen. Zo werd bepaald dat het Rooms-Katholicisme niet langer de officiële staatsreligie van Italië was. De staat is tegenwoordig een enclave binnen Italië en is geen lid van de Europese Unie. Het is niet mogelijk een Vaticaans paspoort te krijgen bij geboorte, maar men kan door naturalisatie wel een dubbele nationaliteit krijgen, met een Vaticaans paspoort naast het eigen paspoort. Meer dan vijfhonderd mannen en ongeveer dertig vrouwen zijn in het bezit van een Vaticaans paspoort. Vanwege de opmerkelijke samenstelling van de bevolking is Vaticaanstad het land met het laagste geboortecijfer ter wereld.
In Vaticaanstad wonen ruim achthonderd mensen, vooral geestelijken en leden van de befaamde Zwitserse Garde. In het land werken daarnaast 3.000 leken. Vaticaanstad wordt jaarlijks door meer dan vijf miljoen toeristen bezocht en heeft daarmee de meeste toeristen per hoofd van de bevolking ter wereld. Vaticaanstad is net een echt land; het heeft een eigen postkantoor, telefoonbedrijf, radiostation, bankwezen, treinstation, een munteenheid en een eigen krant, L’Osservatore Romano.
