Dossier: Geschiedenis van Sinterklaas

Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan. Springende pieten, zingende kinderen, zakken vol met pepernoten, cadeautjes en de oplaaiende pietendiscussie. Met andere woorden: Sinterklaas is aangekomen in Nederland. Bij IsGeschiedenis hebben we uiteraard veel aandacht voor deze heugelijke gebeurtenis. Lees in dit bomvolle dossier alles wat je wilt weten over de geschiedenis van het Sinterklaasfeest, Piet, het Paard van Sinterklaas, de eerste intocht van de goedheiligman en nog veel meer!

Het leven van Sint Nicolaas

Het Nederlandse Sinterklaasfeest is vernoemd naar de heilige Nicolaas. Er hangt veel mysterie rondom Sint Nikolaas. Over zijn leven is weinig bekend, evenals zijn sterfjaar. Vermoedelijk overleed hij ergens tussen 312 en 365. Wat weten we wél over deze mysterieuze Nicolaas van Myra?

Lees meer over het heilige leven van Sint Nicolaas.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Het ontstaan van het Sinterklaasfeest

Het Sinterklaasfeest behoort onomstotelijk tot de bekendste tradities van Nederland. Maar hoe is de moderne Sinterklaasviering tot stand gekomen? En hoe historisch zijn iconische elementen als Zwarte Piet en Pakjesavond nou eigenlijk?

Lees meer over het ontstaan van het oergezellige Sinterklaasfeest.

Sinterklaastradities

Sinterklaas is niet compleet zonder dat kinderen hun schoen zetten, er veel snoepgoed wordt rondgestrooid en opgegeten, en er akelige verhalen rondgaan over stoute kinderen en de zak van Sinterklaas. Waar komen deze tradities vandaan?

Lees hier meer over de tradities van het Sinterklaasfeest

Het paard van Sinterklaas: van Sleipnir naar Amerigo

De schimmel van de Sint staat al decennialang bekend als het liefste dier van Nederland. Maar was Amerigo net zo lief in zijn jonge jaren, voordat hij begon aan zijn loopbaan als het paard van Sinterklaas?

In dit artikel gaan we in op de geschiedenis van het enige echte Paard van Sinterklaas. Waar komt dit paard vandaan? En is Sints loyale viervoeter niet gebaseerd op de ruige verhalen uit de Noorse mythologie?

Lees meer over de verassende oorsprong van het Paard van Sinterklaas.

Sinterklaasgedichten en hun geschiedenis

Gastbijdrage: Rijmpiet

Bij de moderne Sinterklaasviering zijn gedichten ieder jaar vaste prik, zij horen bij het feest - dubbel en dik. Talloze Nederlanders zwoegen ieder jaar om het mooiste rijmpje te schrijven, waarbij de klassieke clichés niet kunnen uitblijven. "Sint zat te denken wat hij jou zou schenken" is immers niet meer weg te denken. Waar dit kleurrijke ritueel vandaan komt is echter minder bekend - de geschiedenis van Sinterklaasgedichten blijft voor velen ongekend. Eenieder die meer wilt leren over deze historie, beleeft aan dit artikel veel euforie!

Ontdek de lange geschiedenis van Sinterklaasgedichten.

Recept voor oud-Hollandse pepernoten

Pepernoten zijn onlosmakelijk verbonden met Sinterklaas. Vanaf september zijn de schappen van de Nederlandse supermarkten reeds gevuld met dit overheerlijke snoepgoed. Ook de Pietenbrigade kan geen genoeg krijgen van het overheerlijke bruine baksel: zij strooit immers jaar op jaar talloze verse pepernootjes naar de dolenthousiaste kinderen van Nederland. Pepernoten zijn, met andere woorden, al decennialang booming business.

Er is in Nederland echter sprake van een breed verspreid misverstand rond deze lekkernij. De pepernoot zoals velen van ons die kennen, is namelijk helemaal geen pepernoot, maar een kruidnoot. Weten hoe een pepernoot echt smaakt? Probeer dan ons recept voor de authentieke, oud-Hollandse pepernoot. Eet smakelijk!

Leer het overheerlijke recept voor de oud-Hollandse pepernoot hier.

Achtergrond van Sinterklaas Kapoentje

Alhoewel haar talent veelal onbezongen blijft, behoort Muziekpiet steevast tot de invloedrijkste Pieten uit het Hof van Sinterklaas. Wie anders is verantwoordelijk voor zulke evergreens als "Zie de maan schijnt door de bomen", "Zie ginds komt de stoomboot", en "Dag, Sinterklaasje"? Muziekpiets grootste hit - "Sinterklaas kapoentje" - kent echter een speciale ontstaansgeschiedenis. Hoe ziet de rijke historie van deze iconische Sinterklaashit eruit?

Word ingewijd in de mysterieuze ontstaansgeschiedenis van "Sinterklaas kapoentje".

Geschiedenis van Zwarte Piet

Zwarte Piet is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de meest controversiële onderdelen van de Nederlandse cultuur. Critici wijzen op de stereotyperende onderdelen van zijn personage, terwijl Pietenfans menen dat de helper van de Goedheiligman is verankerd in de Nederlandse cultuur. In deze context is het echter belangrijk de geschiedenis van Sints helper in het oog te houden. Zo was de assistent van Sinterklaas in 1800 nog een witte man met de naam "Jan de Knecht". Hoe ziet de geschiedenis van Zwarte Piet eruit?

Lees meer over de geschiedenis van Zwarte Piet.

De legende van de Krampus

Niet alleen in de Lage Landen vieren we Sinterklaas, ook in andere Europese landen wordt de Goedheiligman met open armen verwelkomd. Soms is zijn gezelschap echter veel enger dan de lieve Pieten die wij gewend zijn. Zo wordt het neefje van de Sint uit de Alpenregio steevast bijgestaan door de angstaanjagende Krampus. Wie, of wat, is deze afschrikwekkende helper?

Lees meer over de duivelse Krampus.

De blijde incomste van Sinterklaas

Een Sinterklaasfeest zonder landelijke intocht is tegenwoordig ondenkbaar. Deze traditie bestaat sinds 1888, toen er voor het eerst een officiële Sinterklaasintocht gehouden werd in Venray. Hoe verliep deze?

Lees meer over de geschiedenis van de Sinterklaasintocht 

In november 1945 vond wel een heel bijzondere intocht plaats. Omdat het organisatiecomité zo vlak na de oorlog een beperkt budget had riep het de hulp in van de Canadese soldaten die waren gelegerd in de Oranje Nassaukazerne. De Canadezen hielpen enthousiast mee maar door een miscommunicatie dreigde de intocht toch in de soep te lopen. Wat gebeurde er?

Lees meer over de Canadese Sinterklaasintocht van 1945

Hoewel de Amsterdamse niet de eerste intocht was, is het toch wel één van de bekendste van Nederland. De allereerste Amsterdamse 'blijde incomste' vond plaats midden in de crisisperiode van de jaren '30. Het was meteen een groot succes. De inwoners van de hoofdstad waren zelfs zo onder de indruk van de Sint, dat zij hem sindsdien ieder jaar hebben teruggevraagd. Hoe verliep - en veranderde - de Mokumse intocht van Sinterklaas over de jaren heen?

Lees meer over de geschiedenis van de Amsterdamse intocht van Sinterklaas.

Sinterklaas ontmoet Mies Bouwman

Bussum 1952 - Op 5 december 1952 verwelkomt Mies Bouwman voor het eerst Sinterklaas in haar eigen show. Het is pas de tweede keer dat de Goedheiligman zelf zijn opwachting maakt in een televisieprogramma. “Vrouwtje Bouw”, zoals Mies Bouwman genoemd werd door hoofdpiet Piet Römer, zou vanaf 1960 tot 1973 vrijwel onafgebroken verslag doen van de Sinterklaas intocht in Nederland. Hoe verliep deze historische ontmoeting?

Lees meer over de geschiedenis van Sinterklaas op de Nederlandse televisie.

Sinterklaas overzee

Sinterklaas wordt niet alleen in Nederland gevierd: ook veel geëmigreerde Nederlanders en hun nakomelingen staan ieder jaar stil bij de verjaardag van de good old Goedheiligman. Wat is de oorsprong van deze overzeese Sinterklaasvieringen, en hoe werden zij georganiseerd?

Lees meer over de geschiedenis van de overzeese Sinterklaasvieringen.

Afbeeldingen:

• Zestiende-eeuwse prent van Sint Nicolaas. Bron - Circle of Hans Bock or circle of Hans Heinrich Wägmann [Public domain] via Wikimedia.
• Het mythische Noorse paard Sleipnir. Bron - W.G. Collingwood (1854 - 1932) [Public domain] via Wikimedia.
• Sint en Piet op een prent uit 1850. Bron - Jan Schenkman (author), illustrator unknown [Public domain] via Wikimedia.
• Tsjechische Sinterklaas met Krampussen. Bron - Chmee2 [CC BY 3.0] via Wikimedia.