Constantijn en de slag bij de Milvische brug

Op 28 oktober 312 vond een beroemde veldslag uit de Romeinse geschiedenis plaats. Na jaren van onrust werd door toedoen van deze slag de rust in het Romeinse Rijk hersteld. Bij de slag bij de Milvische brug nam Constantijn het op tegen zijn rivaal Maxentius. In de kerkgeschiedenis wordt de uitkomst van deze slag als een belangrijk omslagpunt ervaren omdat het christendom vanaf dat moment sterk opkwam in het Romeinse Rijk en Europa.

Constantijn werd omstreeks 280 geboren in Naissos, gelegen in het huidige Servië. Zijn vader was gouverneur van Dalmatië, Constantius Chlorus, en zijn moeder was Flavia Julia Helena. Toen Constantijn een jaar of vijf was, werd zijn vader betrokken bij de nieuwe bestuursvorm van het Romeinse Rijk, de tetrarchie. Bij deze regeringsvorm, die in 285 werd ingesteld door keizer Diocletianus, werd het Rijk voortaan door twee keizers (Augusti) en twee alvast gekozen opvolgers (Caesares) geregeerd, omdat het grote rijk dan beter te besturen was. Constantius Chlorus werd in 293 tot Caesar van het westelijke Romeinse Rijk benoemd.

Militaire successen

In het jaar 305 werd Constantijns vader Augustus en werd keizer Constantius I Chlorius. Ondertussen was Constantijn carrière aan het maken in het leger. Toen zijn vader in 306 overleed kwam Constantijns politieke carrière op gang. Hij kreeg de titel Caesar en had vanaf dat moment de leiding over onder meer de provincies Gallia en Brittannia. Hij had als taak de afgenomen macht van de Romeinen daar te herstellen. Constantijn was als Caesar zeer succesvol en versterkte de macht van de Romeinen in de westelijke gebieden.

Macht over het westelijke Romeinse Rijk

Ondertussen was politieke onrust in het rijk aan de orde van de dag en de ene na de andere legerleider probeerde zijn macht te vergroten. Uiteindelijk kwam Caesar Constantijn aan de zijde van Augustus Licinus tegenover Caesar Maxentius en Augustus Maximianus te staan. Van een samenwerking tussen de verschillende leiders was toen allang geen sprake meer, de tetrarchie bestond alleen nog op papier. De inzet van de confrontatie was de macht over het westelijke Romeinse Rijk.

De slag bij de Milvische brug

In 312 trok het leger van Constantijn Italië binnen om de confrontatie met het leger van Maxentius aan te gaan. Constantijns leger rukte op richting Rome. Maxentius wilde het niet tot een confrontatie laten komen in Rome zelf, dus ging hij de Tiber over. Uiteindelijk troffen de twee legers elkaar bij een brug over de Tiber, net buiten Rome. Dit was de Milvische brug. De slag vond plaats op 28 oktober 312 en mondde uit in een klinkende overwinning voor Constantijn. Uiteindelijk vluchtte het leger van Maxentius terug de Tiber over waarbij de brug instortte en Maxentius en een groot deel van zijn leger om het leven kwamen. Hierdoor kwam Constantijn aan de macht in het westelijke deel van het Romeinse Rijk.

Het christelijk geloof

Het belangrijkste gevolg van de slag bij de Milvische brug was het feit dat Constantijn zijn overwinning toeschreef aan de god van de christenen. Volgens de overlevering had Constantijn aan de vooravond van de slag een visioen waarbij hij een kruis en de woorden “In Hoc Signo Vinces” (In dit teken zult u overwinnen) aan de hemel zag staan. Daarop schilderde hij kruisen op de wapenuitrusting van zijn soldaten en nadat hij inderdaad de overwinning behaalde, bekeerde hij zich tot het christendom. Dit was opmerkelijk omdat in de tijd van Constantijn slechts ongeveer tien procent van de bevolking van het Romeinse Rijk christelijk was en het een verboden godsdienst was.

Edict van Milaan

Na de overwinning vaardigde Constantijn in 313 Het edict van Milaan uit. Hierin werd godsdienstvrijheid in het Romeinse Rijk vastgelegd. Ondertussen was Constantijn in conflict geraakt met Licinus, die in de strijd tegen Maxentius nog zijn bondgenoot was en na 312 de keizer van het oostelijke deel van het rijk was. In 324 behaalde Constantijn de definitieve overwinning op Licinus en vanaf dat moment was hij de enige keizer in het Romeinse Rijk. Hij stichtte ook een nieuwe hoofdstad die hij naar zichzelf vernoemde, Constantinopel, dit was in 330.

Constantijn de Grote

In de christelijke geschiedenis is de overwinning van Constantijn op Maxentius in 312 bij de Milvische brug altijd als een breekpunt gezien. Vanaf deze overwinning is het christendom langzaam uitgegroeid tot de dominante godsdienst in het Romeinse Rijk waarmee de kerstening van Europa begon. Om hem te eren is Constantijn in de christelijke geschiedenis de boeken in gegaan als Constantijn de Grote.