De mislukte invasie van de Varkensbaai
Op 17 april 1961 begon een groep van bijna 1500 Cubanen aan de invasie van de Varkensbaai. Doel van de invasie was om de Cubaanse president, Fidel Castro, af te zetten. De invasie werd in het geheim gesteund door de Verenigde Staten, maar mondde uit in een enorme mislukking. Wat gebeurde er precies?
De machtsgreep van Castro
De directe aanleiding voor de invasie was de succesvolle revolutie van Fidel Castro, waardoor hij in 1959 aan de macht kwam in Cuba. In de jaren daarvoor ging de eilandstaat gebukt onder het strenge regime van Fulgencio Batista.
Batista was door zijn sterke anticommunistische beleid goed bevriend met de Verenigde Staten. Batista bemoeide zich dan ook nauwelijks met de vele Amerikaanse bedrijven en zakenlieden die zich op Cuba gevestigd hadden. De Amerikanen bezaten enorme hoeveelheden land en verdiende veel geld op het eiland. De belangen van de VS in Cuba waren eind jaren ’50 dus behoorlijk groot.
Nationalisatie
Nadat Castro aan de macht was gekomen, veranderden de verhoudingen tussen Cuba en de VS snel. Castro moest helemaal niets hebben van de Amerikaanse invloed in zijn land. Één van zijn eerste taken als president was dan ook het nationaliseren van veel Amerikaanse bedrijven.
De Amerikanen waren hier vanzelfsprekend niet blij mee en maakten zich vooral zorgen over de politieke kleur van Castro. Alhoewel Castro zich zelf presenteerde als een nationalist, waren er sterke vermoedens dat hij eigenlijk een communist was. Een communistisch bolwerk op nog geen 200 km van de Amerikaanse kust was voor de Amerikanen tijdens de Koude Oorlog een absoluut schrikbeeld.
Cubaanse dissidenten
De vermoedens van de Amerikanen werden bevestigd toen Cuba onder leiding van Castro steeds meer toenadering zocht tot de aartsvijand van de Verenigde Staten; de Sovjet-Unie
De Amerikaanse inlichtingendienst, de CIA, maakte daarop in het geheim een plan om Castro zo snel mogelijk uit de weg te ruimen. De Amerikanen waren niet de enige die deze plannen hadden. Na de machtsgreep van Castro waren veel Cubanen hun land ontvlucht. Velen van het in waren in Miami, Florida, terecht gekomen, wachtend op een kans om terug te keren naar hun land.
In 1960 gaf toenmalig president Dwight D. Eisenhower toestemming aan de CIA om deze Cubaanse dissidenten voor te bereiden op een invasie. De VS wilden namelijk niet zelf ingrijpen op Cuba, omdat ze bang waren dat dit een oorlog met de Sovjet-Unie kon uitlokken. In plaats daarvan hoopte de Amerikaanse veiligheidsdiensten dat een inval van deze Cubaanse dissidenten een nieuwe revolutie en het einde van Castro’s bewind zou inluiden.
De invasie
Terwijl de Cubaanse dissidenten in Guatemala werden klaargestoomd voor hun inval, trad John F. Kennedy aan als de nieuwe president van de VS. Hij besloot het plan door te zetten en op 17 april 1961 was het zo ver.
De ruim 1500 Cubanen, opererend onder de codenaam Brigade 2506, landden in de vroege morgen van die dag per boot op het strand van Girón in de Varkensbaai. Twee dagen eerder hadden Amerikaanse vliegtuigen, vermomd als Cubaanse vliegtuigen, al enkele Cubaanse vliegvelden gebombardeerd, om zo Cubaanse luchtsteun onmogelijk te maken.
De Amerikanen en Brigade 2506 hadden echter een wachtpost nabij de landingsplaats over het hoofd gezien. Toen deze wachtpost de landing zag, werd er direct alarm geslagen. Ook de plaatselijke inwoners van het gebied hadden direct door wat er aan de hand was en zetten de aanval op de landingstroepen in.
De Verenigde Staten hadden erop gerekend dat de inval een nieuwe revolutie onder de Cubanen zou ontketenen, maar niets bleek minder waar. De bevolking keerde zich massaal tegen de inval en ook het Cubaanse leger bleef aan de zijde van Castro staan. De dissidenten waren niet opgewassen tegen het grote leger en binnen een dag waren de gevechten alweer voorbij. Met luchtsteun van de VS had het gevecht wellicht anders kunnen lopen, maar Kennedy wilde hoe dan ook de Amerikaanse betrokkenheid geheim houden.
Het grootste gedeelte van Brigade 2506 werd gevangen genomen door de Cubanen. Pas enkele jaren later zouden deze dissidenten weer worden teruggestuurd naar de VS in ruil voor ruim 50 miljoen dollar aan financiële hulp en medicijnen.
Nasleep
De mislukte invasie bracht precies het tegenovergestelde van wat de Amerikanen gehoopt hadden te bereiken. Journalisten kwamen er namelijk al snel achter dat de VS inderdaad een aandeel had gehad in de invasie. Castro zat nu nog steviger in zijn zadel en de banden met de VS werden verbroken. Zodoende dreef de inval Castro en Cuba nog verder in de armen van de Sovjets. Dit leidde in 1962 uiteindelijk tot de Cubacrisis.
Leestip:
Complexe consensus – Amerikaanse en Nederlandse intellectuelen in debat over politiek en cultuur 1945-1960
Auteur: Tity de Vries
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9065505318
Winkelprijs: €39,–
Bronnen
- CIA. Bay of Pigs invasion.
- BBC. Bay of Pigs: The 'perfect failure' of Cuba invasion.
- NOS. Varkensbaai: een CIA-flater van formaat.
- History. Bay of Pigs invasion.
afbeelding
- Wikimedia Commons. Cubaanse tegenaanval [Rumlin CC/BY]
- Wikimedia Commons. Locatie Varkensbaau. [Public Domain]
