Oosters Schisma van 1054

Sinds het ontstaan van het christendom, was er regelmatig discussie over theologische onderwerpen. Dit zorgde voor de vele verschillende stromingen binnen het christendom die er nog altijd zijn. Één van de grootste stromingen in het christendom is de oosters-orthodoxe kerk, die zich van de rooms-katholieke kerk afscheidde tijdens het Oosters Schisma van 1054.

Geschillen tussen Oost en West

Het Oosters Schisma van 1054 was het resultaat van een eeuwenlange proces van vervreemding tussen de katholieke en orthodoxe kerk. Dit had alles te maken met de verdeling van het Oost- en West-Romeinse Rijk in 395, waarna het West-Romeinse Rijk met de eeuwen steeds verder in verval raakte en het Oost-Romeinse rijk daarentegen een grote bloei doormaakte. Hoewel het West-Romeinse rijk in verval was beschouwde men zowel in het oosten als in het westen de bisschop van Rome, oftewel de paus, lange tijd als degene met de hoogste status omdat hij de opvolger van de belangrijke apostel Petrus was. Ondanks dat ontstonden er tussen het Oost- en West-Romeinse rijk langzamerhand verschillen in de benadering van religieuze doctrines en het gebruik van rituelen. De patriarchen in het Oost-Romeinse rijk, die autoriteit hadden over de medebisschoppen in de Kerk, gingen langzaam maar zeker hun eigen weg.

Definitief Schisma in 1054

De definitieve scheuring vond plaats in 1054, toen in het oosten de paus in Rome niet langer als rechtmatige leider van het christendom werd erkend. De culturele en theologische verschillen die de eeuwen daarvoor waren ontstaan bleken onoverbrugbaar, waardoor het tot een formele, definitieve breuk kwam tussen christelijke kerken van het voormalige West-Romeinse rijk en het Oost-Romeinse Rijk. Behalve de pauselijke autoriteit was de ‘filioque-doctrine’ één van de grootste strijdpunten. Volgens de kerken in het West-Romeinse rijk ging de Heilige Geest namelijk uit van de Vader én de Zoon, terwijl de oosterse kerken uitgingen van de Vader, via de Zoon. Met het grote Schisma in 1054 ontstonden de oosters-orthodoxe of Byzantijnse kerk en de rooms-katholieke of Latijnse kerk. De patriarch van Constantinopel werd de belangrijkste patriarch van de oosters-orthodoxe kerk, terwijl de Paus als enige patriarch van de westelijke kerk, de leider werd van de rooms-katholieke kerk.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Opheffing Schisma?

De afgelopen jaren hebben de rooms-katholieke en oosters-orthodoxe kerk weer geprobeerd toenadering te zoeken. Voormalig Paus Johannes Paulus II en Bartholomeus I, de huidige spiritueel leider van orthodoxen in Zuid-Oost-Europa en Rusland, gingen in 1999 een dialoog met elkaar aan en konden de grootste theologische geschillen nagenoeg oplossen. Ondanks dat bestaat er bij veel Oost-Europese orthodoxen nog steeds een groot wantrouwen jegens de Katholieke Kerk, omdat de paus nog altijd meer macht heeft dan de andere patriarchen.

Verschillen

Ondanks de toenadering, zullen de verschillen tussen de rooms-katholieke en de oosters-orthodox niet snel verdwijnen. Een belangrijk verschil is dat de oosters-orthodoxe kerk de paus niet ziet als de plaatsvervanger van Christus, maar als de plaatsvervanger van Petrus. De paus en de andere patriarchen kunnen in de orthodoxe leer vervolgd worden. De orthodoxe kerk is mystieker en spiritueler. Het gevoel speelt er een grotere rol dan in de westerse kerken waar tradities makkelijker herzien worden en aanpassingen aan de tijd vaker voorkomen. Tenslotte worden veel feestdagen op andere momenten in het jaar gehouden, wat deels komt omdat sommige orthodoxe kerken de juliaanse kalender aanhouden.