Een van de belangrijkste boeken uit de middeleeuwse Noordelijke Nederlanden is het gebedenboek van Maria van Gelre. Wat maakt dit boek zo’n bijzonder werk?
1000-1500 | Hoge & Late Middeleeuwen
De middeleeuwen zijn opgedeeld in drie delen, de vroege, hoge en late middeleeuwen. De hoge middeleeuwen vallen ruwweg van het jaar 1000 tot aan 1250. Dit is een periode waarin de kerk, kruistochten en de wetenschap vooral centraal stonden. Europa kende in deze periode een grote rijkdom. De bevolking groeide en bloeide, steden barstten uit hun voegen. De kerk bereikte het toppunt van haar macht. De kerstering, het bekeren naar het christendom, werd uitgebreid tot het noorden van Europa.
En niet alleen in Europa ging het velen voor de wind. In Afrika en het Midden-Oosten ontstonden machtige en welvarende rijken. Een confrontatie kon niet uitblijven. De kruistochten waren een serie militaire campagnes om Jeruzalem te heroveren en de gebiedsuitbreiding van de islamitische rijken tegen te gaan.
Tot slot bloeide de wetenschap op in de 12e eeuw, op kathedraalscholen werden opleidingen gegeven in rekenen, schrijven en lezen.
Late middeleeuwen
De late middeleeuwen van het einde van de dertiende eeuw tot aan 1500 brachten een ommezwaai in Europa. Deze periode werd gekenmerkt door een zware economische crisis, de Honderdjarige Oorlog en de Pest. Maar desondanks bleef de wetenschap hoogtij vieren. Aan het einde van de vijftiende eeuw bloeide vooral in Italië de wetenschap op. Leonardo Da Vinci creerde de homo universalis en op de valreep van de eeuw, zeilde Columbus richting Amerika.
De kunst in de late middeleeuwen beleefde eveneens hoogtijdagen. De gotische stijl ontstond, en in Vlaanderen werd Jan van Eyck een van de meest toonaangevende schilders van zijn tijd.
In de middeleeuwen ontwikkelde de jacht zich tot het favoriete vermaak van de adel. Jagen gaf edellieden de kans om hun kracht buiten het slagveld te tonen
Van slapen op bladeren tot de luxe boxsprings van tegenwoordig, wij beschrijven de evolutie van het bed.
In West-Europa werd zelfmoord eeuwenlang als een zonde en misdaad gezien. Daarom ging men zelfs zo ver om zelfmoordenaars ná hun dood nog te bestraffen.
De neerslagtekorten zijn zo groot geworden dat alleen een langere periode met veel regen dat tekort kan compenseren. Wordt het net zo erg als in het Grote Zonnejaar 1540?
Op 1 augustus 1291 ondertekenden de oerkantons van Zwitserland de Bondsbrief, een document dat de basis zou vormen voor de totstandkoming van Zwitserland.
Godfried met de Bult veroverde Holland namens de Duitse keizer. De verdreven graaf liet hem daarop neersteken … op het toilet.
In de middeleeuwse geschiedschrijving neemt Tiel een bijzondere plek in. Enkele van de voornaamste informatiebronnen van toen komen uit de Betuwse stad.
De Friese gebieden waren in de Middeleeuwen het toneel krijgsgeweld. De Groninger hielden evenwel stand.
Al sinds de middeleeuwen is de leeuw het symbool van Holland. Maar waarom zijn de Hollanders zich met de koning der dieren gaan identificeren?
Waar versloeg graaf Dirk III het leger van de Duitse keizer in 1018 nou eigenlijk precies? Bij Vlaardingen, of bij Dordrecht?
Graaf Dirk was een opmerkelijk historisch figuur. De Duitse keizer zag hem als een graaier, de Friezen zagen hem juist als een weldoener.


![Illustratie van een hertenjacht uit de 15e eeuw. Afbeelding: Unknown artist [Public domain], via Wikimedia Commons Geschiedenis van de jacht](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/hart_hunting.jpg)

![Zelfmoord was eeuwenlang taboe. Afbeelding: Henry Wallis [Public domain], via Wikimedia Commons Geschiedenis Zelfmoord strafbaar](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/henry_wallis_-_chatterton_-_google_art_project.jpg)

![Schilderij van de Rütlischwur uit 1891 [Public Domain] via Wikimedia Commons Het Zwitsers Eedgenootschap](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/swiss_rutlischwur.jpg)

![Grote St. Maarten kerk in Tiel. Foto: By Havang(nl) [CC BY-SA 3.0 or GFDL], from Wikimedia Commons Tiel Kronieken Grote St. Maarten kerk](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/1024px-tiel_rijksmonument_35568_grote_of_st.maarten_kerk.jpg)

![Het wapen van de Nederlandse Republiek, het graafschap Holland en het Koninkrijk Nederland, in Gouda. Foto gemaakt door "Vlaascho" [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY-SA 2.5], from Wikimedia Commons Hollandse Leeuw Wapen](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/1024px-gouda_arms_of_dutch_republic_county_holland_kingdom_the_netherlands.jpg)
![Dordrecht, als mogelijke locatie voor de slag genoemd. Afbeelding: By The Library of Congress from Washington, DC, United States ([Dam and Maashaven, Dordrecht, Holland] (LOC)) [No restrictions], via Wikimedia Commons Dordrecht Slag bij Vlaardingen](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/dam_and_maashaven_dordrecht_holland_loc_4120068314_1.jpg)
![Tekening van Dirk III uit de vijftiende eeuw. [Public domain], via Wikimedia Commons Graaf Dirk III](https://isgeschiedenis.nl/sites/isgeschiedenis.nl/files/styles/overzichtspag/public/dirk_iii_count_of_holland_by_hendrik_van_heessel.jpg)





